İsmet Paşa, Lozan’dan 13 Ağustos 1923 günü Ankara’ya geldiğinde kafasını meşgul eden üç temel konu var. Bunlardan birincisi ve en önceliklisi, Lozan Antlaşması’nın bir an önce Meclis’ten onay alması.

Bu onay meselesi önemli, çünkü hala İtilaf Devletleri askerleri İstanbul’dalar. Ve onların geri çekilmesi, Trakya sınırının kesinleşmesi hem bu Meclis onayına bağlı.

İsmet Paşa hatıralarında o günleri ve durumu anlatıyor:

Ertesi günü Ali Fethi Bey’in başkanlığında hükümet teşekkül etti. Ben Hariciye Vekilliği’ni deruhte ettim (üzerime aldım). İlk işim muahedenin Meclis’ten geçirilmesini hazırlamak oldu. Lozan Muahedenamesi ile buna bağlı on beş mukavelename ve senedin Meclis’çe kabul ve tasdikine dair bir kanun tasarısı hazırladık. Tasarı 15 Ağustos günü Vekiller Heyeti’nden geçti ve Meclise’e sevk edildi.

Tarihlere yeniden bakmakta fayda var: İsmet Paşa 13 Ağustos sabahı Ankara’da trenden iniyor. O gün Meclis açılıyor ve Mustafa Kemal yeniden Meclis Başkanı seçiliyor.

Hemen ertesi gün hükümet oluşuyor, Fethi Bey Başbakan, İsmet Paşa ise Dışişleri Bakanı oluyor.

Paşa bakan olur olmaz Lozan Barış Antlaşması ve etrafındaki 14 ayrı sözleşmeyi tek bir kanun tasarısı haline getiriyor. 15 Ağustosta hükümet bu kanun tasarısını gözden geçirip onaylıyor ve 16’sında Meclis’e gönderiyor.

Başta söyledik, İsmet Paşa’nın kafasını meşgul eden iki önemli konu daha var. Bunları günü geldiğinde ayrıca ve özel olarak anlatacağız. Bu iki konudan biri, yeni Türkiye’nin başkentinin neresi olacağı. İstanbul ne olacak? İkinci konu ise Türkiye’nin ‘devlet başkanı’nın kim olduğu?