İsmet Paşa başkanlığındaki Türk heyeti Lozan Barış Antlaşmasını imzaladıktan sonra Ankara’ya geldi. Paşa ve heyetini Ankara Garında bando, tören kıtası ve büyük bir kalabalık karşıladı. İsmet Paşa’yı karşılayanların başında Gazi Mustafa Kemal Paşa ve eşi Latife Hanım vardı.

Bütün Meclis ve hükümet ileri gelenlerinin karşıladığı İsmet Paşa, bu törenden çok etkilendi. Karşılayanların arasında İsmet Paşa ile yeniden yüz yüze gelmemek için Sivas’a seçim bölgesine gitmek isteyen, Mustafa Kemal’den ‘Gidebilirsiniz ama Başbakanlıktan istifa etmek şartıyla’ cevabını alınca görevi bırakan eski Başbakan Rauf Orbay yoktu. Orbay birkaç gün önce İsmet Paşa ve heyetinin İstanbul’a ulaştığı haberi Ankara’ya geldiğinde Sivas’a hareket etmiş, Ankara’dan ayrılmıştı.

İsmet Paşa, yıllar sonra yazdığı anılarında bu karşılamayı şöyle anlatıyor:

Lozan Muahedesi imzalandıktan sonra, Amerika muahedesi için birkaç gün orada kaldım. Nihayet Atatürk vakit geçirmeden avdet etmemizi emretti. Acele ettik. 6 Ağustosta Amerika muahedesini imza eder etmez, trenle İstanbul’a hareket ettim. İstanbul’da vatandaşlar bizi çok sevgi ile kabul ettiler. İstanbul’da henüz halife vardı. Orada beni halife namına da karşıladılar. Ve görüşmek arzusunda olduğunu söylediler. Geldim, acele Ankara’ya gidiyorum. Büyük Millet Meclisi karşısına çıkmadan evvel hiçbir kimse ile görüşmem mümkün değildir, diyerek siyasi temaslar yapmaksızın yoluma devam ettim ve Ankara’ya vardım. 

Ankara’da bizi karşıladılar. Mustafa Kemal Paşa da karşılayanlar arasındaydı. Rauf Bey yoktu. O gitmiş, Atatürk nutkunda yazdığına göre, Rauf Bey’le görüşmüş ortaya yeni bir mesele koymuşlar: Bundan sonra kimler Atatürk ile beraber çalışacak? Atatürk’ün ”apötre”ları (yardımcıları) kimler olacak? Bunun üzerine münakaşa açmışlar. Daha evvel bu münakaşaların hiçbirinden ne bilgim, ne bir temasım yoktur. Geldim, onları bu vaziyette buldum. Yalnız son hadiselerin teessürü de henüz üzerimden tamamen kalkmamıştı. Bunları yenmeye çalışıyordum. Mümkün olduğu kadar haksızlık etmemeye dikkat ediyordum.

İsmet Paşa’nın ‘Bundan sonra kimler Atatürk ile beraber çalışacak? Atatürk’ün ”apötre”ları (yardımcıları) kimler olacak? Bunun üzerine münakaşa açmışlar’ diye özet geçerek yazdığı, Rauf Orbay ve Ali Fuat Cebesoy ile Gazi Mustafa Kemal Paşa arasında temmuz sonunda Çankaya Köşkü’nde yapılan ünlü görüşme. Cumhuriyet’e 100 Gün’de bu kritik görüşmeyi tam bağlamına oturtabilmek için üç ayrı günde anlatmıştık. (Birinci gün burada, ikinci gün burada ve üçüncü gün burada.)

Mustafa Kemal’e göre Rauf Orbay ile İsmet Paşa arasındaki gerginlik siyasi olmaktan çok psikolojikti ve o Rauf Orbay’ın esas sorununun İsmet Paşa ile değil bizzat kendisiyle, yani Mustafa Kemal’le ve onun planladıklarıyla ilgili olduğunu düşünüyordu.

Aslında Mustafa Kemal’e, ‘Şimdi senin havarilerin kim’ diye soran Ali Fuat Cebesoy’du ama Mustafa Kemal’e göre Rauf Orbay ile Cebesoy her zaman birlikte hareket ediyorlardı, nitekim o görüşmeye de zaten birlikte gelmişlerdi. İsmet Paşa’nın anılarında bu görüşmenin özel olarak zikrediliyor olması, bu isimlerin Atatürk’ün yanında ikinci adam olmak istedikleri ama Mustafa Kemal’in İsmet Paşa’yı tercih ettiği iması aslında.

Rauf Orbay kendi kendini tamamen taca çıkarmış ve yerine Ali Fethi Bey Başbakan olmuştu ama Ali Fuat Cebesoy’un Meclis İkinci Başkanlığı görevi devam ediyordu.

Nitekim İsmet Paşa’nın Ankara’ya geldiği gün İkinci Meclis de ilk toplantısını yaptı. Bu toplantıda Mustafa Kemal yeniden Meclis Başkanlığına, Ali Fuat Cebesoy ise İkinci Başkanlığa seçildi.

Kazım Karabekir Günlük’lerinde o günü şöyle not etmiş:

İsmet Paşa Lozan ’dan geldi, parlak merasim oldu. Meclis’te 196 rey iştirak. Riyasete bir noksan rey ile Gazi Paşa, riyaset-i sâniye müttefikan Fuat Paşa tayin oldu. Gazi bir nutuk söyledi. Erzurum Kongresi ’ne kıymet vermedi. Sivas Kongresi ’ni esas tuttu.

Meclis Başkanlığı için yapılan oylamada Mustafa Kemal’e verilmeyen o bir oyun üzerinde İsmet Paşa’nın adı vardı. Bir milletvekili ona oy vermişti.