97. Gün
24 Ekim 2023
Cumhuriyet'e 100 Gün
Lozan Antlaşmasından 29 Ekim’e günbegün yaşananlar
Ucu Cumhuriyet ilanına varacak krizin fitili ateşleniyor

Aynı gün Ali Fuat Cebesoy Meclis 2. Başkanlığını, Başbakan Fethi Bey ise başbakanlığın yanısıra yürüttüğü İçişleri Bakanlığı görevini bırakıyor. Bu koltuklara kimin geleceği konusu ucu Cumhuriyet ilanına varacak bir krizi başlatıyor.

Ucu Cumhuriyet ilanına varacak krizin fitili ateşleniyor

İkinci Meclis Ağustos ayı başında açıldığında Ali Fuat Cebesoy yeniden Meclis İkinci Başkanı seçilmişti. Ama Cebesoy gönülsüzdü, yeniden askerlik mesleğine dönmek istiyordu.

Onun gibi Kazım Karabekir de Meclis’te olmaktan hoşlanmıyordu. Karabekir’in zaten bir sıfatı yoktu, Eylül ayı başında Ankara’dan ayrıldı, Erzurum’a ordusunun başına döndü. Bir süre sonra Erzurum’dan da ayrılacak, merkezi İstanbul’da olan 1. Ordu Müfettişliğine atanacaktı.

Mustafa Kemal, Ağustos sonundan önce Lozan Barış Antlaşması’nın Meclis’ten geçmesinden sonra Ali Fuat Cebesoy’un isteğini yerin getirmeye karar verdi. Onu, rütbesini korgeneralliğe yükselterek merkezi Konya’da olan 2. Ordu müfettişliğine atayacaktı.

Ekim ayının 24’ü olduğunda Ali Fuat Cebesoy’un ataması yapılmıştı, o da o gün Meclis’te Meclis 2. Başkanlığından istifa ettiğine dair dilekçesini okudu. Meclis bu istifayı kabul etmek istemedi ama Cebesoy yine de etti.

Aynı gün bir başka istifa daha gerçekleşti. Başbakan Ali Fethi Okyar, hükümette bu görevin yanısıra İçişleri Bakanlığı görevini de yürütüyordu. ‘Çok yorulduğunu’ söyleyerek İçişleri Bakanlığı görevinden istifa etti.

Bu iki istifanın aynı güne denk gelmesi tesadüf olabilir mi, bilinmez ama bilinen şu: İstifayla boşalan bu iki koltuğu doldurmak için Halk Fırkası Meclis Grubunda başlayan kaynaşmayı Mustafa Kemal, ‘Gizli muhalif grubun hareketlenmesi’ olarak yorumladı ve ucu Cumhuriyet ilanına varacak olan siyasi kriz başladı.

97