Bilim bir kez daha oda sıcaklığında süper iletkenliği bulduğu iddiasında

Elektrik akımı, hepimizin lisede öğrendiği gibi mesela kablolarla iletilirken dirençle karşılaşır. Bu direnç, enerjinin bir bölümünü kaybetmemize neden olur. Peki hiç dirençle karşılaşmasa ne olurdu? Müthiş olurdu elbette. En basiti, mesela pillerimiz çok daha uzun süre dayanırdı, enerji iletim sistemlerimiz çok daha etkin olur, elektrik fiyatı çok düşerdi, hatta manyetik alan sayesinde havada çok hızlı yolculuk yapan ama çok pahalıya gelen trenlerimiz bile çok ucuzlardı. Peki elektriği hiç dirençle karşılaşmadan iletmek mümkün mü? Evet mümkün. Buna “süper iletkenlik” adı veriliyor. Yalnız bir büyük sorun var: Süper iletkenliği ancak çok düşük ısılarda (eksi 195 derece C) elde etmeye başlıyoruz. O yüzden, mesela hastanelerdeki MR cihazlarında gerekli manyetik alanı yaratmak için cihazın içine soğutucu olarak sıvı helyum konuyor. Bilim çok uzun zamandan beri “oda sıcaklığında” süper iletkenlik için uğraşıyor. Önceki gün ABD’nin Las Vegas kentinde Amerikan Fizik Derneği’nin yıllık toplantısı vardı ve bu toplantılarda New York eyaletindeki Rochester Üniversitesi’nden Ranga Dias (yukarıdaki fotoğraf) ve arkadaşlarının sunumunu herkes merakla bekliyordu. Çünkü Dias ve arkadaşlarının yazdığı bir bilimsel makale aynı gün ünlü bilim dergisi Nature’da yayımlanmıştı. Toplantıda Dias, nadir toprak elemenlerinin en nadirlerinden biri olan lutesyum, hidrojen ve çok az da azot kullanarak oda sıcaklığında ve görece düşük basınç altında süper iletkenliği başardıklarını, bunu yapmak için gereken basıncı da daha da düşürmek, onu da deniz seviyesi basıncına yaklaştırmak için çalıştıklarını anlattı. Bu anlatım kimi fizikçiler tarafından büyük bir sevinçle alkışlandı, kimileri ise sonuçları şüpheyle karşıladı. Çünkü aynı bilim ekibi bundan yıllar önce de benzer bir süper iletkenliği bulduğunu duyurmuş, hatta makalesini Nature’da yayınlamış ama sonra sonuçlar yanlış çıkınca makalelerini geri çekmişti. Ne olursa olsun, Dias ve arkadaşlarının buluşu büyük bir yankı uyandırmış durumda ve şimdiden Amerikan medyasında ciddi yer aldı. Burada The New York Times’ın, burada The Wall Street Journal’ın ve burada da bilim yayını Quanta’nın konuyla ilgili haberleri var.