Son 50 yılın en büyüğü: İzlanda’da volkan patladı
Araştırmacılar geçen yıl Tonga'da meydana gelen büyük sualtı volkanik patlamasının, ABD'nin en güçlü nükleer patlamasıyla kıyaslanabilecek büyüklükte olduğunu ortaya koydu.
Bilim insanları, 15 Ocak 2022’de meydana gelen ve dünya çapında büyük yankı uyandıran Hunga Tonga-Hunga Ha’apai yanardağı patlamasını incelemek için gelgit ölçümleri, uydular, kırık cam kanıtları ve diğer kaynaklardan elde edilen verileri kullandılar.
İncelemeler volkanik faaliyetin beş patlamadan oluştuğu ve sonuncusunun yaklaşık 15 megaton TNT’ye eşdeğer enerji açığa çıkardığı tespit edildi. Bu da 1945’te Hiroşima’ya atılan bombadan yaklaşık 1,000 kat daha güçlü olduğunu gösteriyor. Araştırmacılar bu patlamanın, 1954 yılında Bikini Atolü’nde patlatılan ve ABD’nin şimdiye kadarki en güçlü bombası olan Castle Bravo ile aynı seviyede olduğu sonucuna vardı.
ABD ve Yeni Zelanda’daki enstitülerden bir araya gelen ekip, verilerin bir kombinasyonuna dayanan bilgisayar simülasyonlarında Tofua Adası’nın batı kıyısının 45 metre yüksekliğe kadar dalgalar yarattığını gözlemledi.
Patlama sırasında yaklaşık 500 mil uzaklıktaki Fiji’ye kadar saatlerce yer ve binaların sallandığını deneyimleyen insanların ihbarları da beraberinde geldi. Olay sonucunda Tonga’da dört ve Peru’da iki kişi olmak üzere toplamda altı kişinin, volkanik faaliyetin neden olduğu anormal büyüklükteki dalgalar sonucunda boğularak öldüğü düşünülüyor.
Ekip, Tonga’nın bazı bölgelerinde gözlemlenen dev dalgaların daha çok ölüme yol açmasının beklendiğini ancak durumun böyle yaşanmadığını söylüyor. Science Advances dergisinde yayımlanan makalede, “Durumun böyle olmasındaki başlıca faktörlerin patlamanın yeri, Covid-19 pandemisi, önceki yıllarda gerçekleştirilen tatbikatlar ve farkındalık çalışmaları olduğunu düşünüyoruz” denildi.
Gerçekten de patlamanın yaşandığı Tofua’da yerleşim yeri bulunmuyor, büyük dalgaların yaşandığı diğer bölgelerde ise nüfus seyrek, turistik beldeler de Covid-19 salgını nedeniyle kapalıydı.