Borç tavanı krizi ABD’yi zorluyor

Ülke, Hazinenin borçlanma limitinin arttırılmaması durumunda 1 Haziran itibarıyla başta kamu çalışanlarının maaşları olmak üzere borçlarını ödeyemez hale gelip tarihinde ilk kez temerrüde düşecek. Hazine Bakanı Yellen Kongre’ye çağrıda bulunarak ya borçlanma tavanının yükseltilmesini ya da askıya alınmasını istedi.

Ekonomistler ABD’nin borçlanabileceği miktarı sınırlayan “borçlanma tavanı” konusunda Kongre’de anlaşmaya varılamamasının küresel piyasaları sarsacağını ve küresel ekonomiye finansal krize sürükleyebileceğini söylüyorlar.

Birkaç hafta içinde sorun çıkabilir

Bunun nedeni ise bütçe açığı veren ABD’nin faturalarını ödemek için büyük miktarda borçlanmak zorunda olması. ABD sosyal güvenlik ödemeleri, silahlı kuvvetler dahil tüm kamu çalışanlarının maaşlarının yanı sıra borç verenlere faiz ödüyor. Hazine Bakanlığı kısa süre önce yaptığı tahminde Haziran ayının başında parasız kalmayı beklerken yeni tahminler ABD’nin birkaç sonra “meteliksiz” kalabileceğini ortaya çıkardı.

Kongre Bütçe Ofisi direktörü Phillip Swagel kuruluşun sitesindeki mesajında da zamanın düşünülenden daha hızlı geçtiğini belirterek “Nisan ayındaki gelir vergisi tahsilatlarının beklenenin altında olduğunu ve gelecekteki tahsilatların da bütçeye önemli bir katkısı olmayacak. Bu da Hazine’nin olağanüstü önlemlerinin beklenenden daha kısa süre içinde etkisiz kalacağını gösteriyor” dedi.

Biden’dan hamle geldi

Washington’da Demokratlar ve Cumhuriyetçiler arasında borç tavanı konusundaki anlaşmazlık aylardır sürüyor. Cumhuriyetçiler 31.4 trilyon dolarlık limiti koşulsuz yükseltme çağrılarını reddetti, Demokratlar ise görüşme fikirlerini dikkate almadı.

ABD Başkanı Joe Biden, Hazine Bakanlığı’nın açıklamasının ardından diplomatik bir gezi nedeniyle Kudüs’te olan ABD Temsilciler Meclisi’nin Cumhuriyetçi başkanı Kevin McCarthy’yi aradı ve kendisini 9 Mayıs’ta Beyaz Saray’da görüşmeye davet etti. Biden ve McCarthy bu konu üzerine Şubat ayından beri görüşmemişti.

Borç tavanı nedir?

Borç tavanı ya da borç limiti, ABD’de yönetimin çeşitli Hazine kâğıtları ihraç ederek borçlanabileceği azami miktarı gösterir. ABD teknik borç limitine 19 Ocak tarihi itibarıyla ulaşmış olmasına karşılık Hazine olağanüstü önlemlerle faturaları ödemeye devam ediyor. Bu olağanüstü önlemlerin başında da bazı kamu ödemelerinin ertelenmesi geliyor.

Yönetim olağanüstü önlemlerin tümünü alır ve buna rağmen meteliksiz kalırsa yeni borçlanmaya gitmesi, borç ödemesi mümkün olmayacak. Bu da ABD’nin temerrüde düşmesi anlamına gelecek.

Biden yönetiminin temerrüdü önlemek için alabileceği fazla önlem yok. Ancak bazı ödemeleri örneğin tahvil ve bono sahiplerine olanları öncelemek gibi bir opsiyonu mevcut. ABD borç temerrüdüne düşerse  teorik olarak Federal Reserve’ün bu bono ve tahvillerin bir kısmını satın alması mümkün.