Soylu övüneyim derken çok vahim bir özel hayat ihlalini ifşa etti: Polis fotoğrafınızı çekip bütün kimlik bilginizi bulabiliyor

İçişleri Bakanı ve Ak Parti İstanbul 2. Bölge Milletvekili adayı Süleyman Soylu, seçim çalışmaları kapsamında yaptığı bir söyleşide Türkiye’de yaşayan herkes için kritik önemi olan ve herhangi bir hukuk devletinde rahatça ‘Özel hayatın ihlali’ ve ‘Fişleme’ tartışmalarını başlatacak bir uygulamayı tanıttı.

ShiftDelete.Net adlı internet sitesinin Youtube kanalında, Hakkı Alkan’la Togg turu yapan Bakan Soylu, bir yandan araba sürerken cep telefonu kullanmama kuralını çiğnedi diğer yandan da Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının kişisel verilerinin ihlaline yol açtığı görülen, fotoğraf çekilen kişinin kimlik bilgilerini gösteren ‘KİM’ adlı uygulamayı tanıttı.

Tur sırasında cep telefonundaki uygulamalardan bahseden Bakan Soylu, farklı özellikleri olan ve Whatsapp’tan daha kıymetli olarak anlattığı uygulama için “Sosyal medyadaki tüm süzmeleri yapar, Türkiye’deki bütün olaylarla ilgili tüm süzmeleri yapar” dediği sırada sunucunun “Bu sadece size özel bir uygulama mı” sorusuna “Tabii tabii, Türkiye’de bütün insanların, ajanslarda ne olduğunu aktarır. Bütün emniyet teşkilatında var” yanıtını verirken, “Sana buradan bir numara yapabilirim mesela” diyerek, İçişleri Bakanlığı’nın teknolojiyi dünyada en iyi kullanan bakanlıklardan biri olduğunu belirtti ve sunucu Alkan’ın bir fotoğrafını çekti.

Saniyeler içinde fotoğrafın bilgilerini ekrana getiren uygulama, kişinin adı ve soyadını doğru olduğu üzere Hakkı Alkan olarak açıkladı.

İçişleri Bakanı Sayın Süleyman Soylu ile sohbet videosu, yoğun ilgiden dolayı YouTube Türkiye trendlerine girdi 🔥 Samimi sohbetin yanı sıra, aşağıda izleyeceğiniz uygulama, sanıyorum Türkiye'de ilk kez bu videoda paylaşıldı. Yapay zeka, birkaç saniye içinde beni tanıdı. pic.twitter.com/c1FGyaxsfI

— Hakkı Alkan (@hakki_alkan) May 7, 2023

‘Bu daha yüz binde biri’

İçişleri Bakanı Soylu bu hareketin ardından, “Bu devletin çok büyük güçleri var. Şu anda size gösterdiğim yüz binde biri” ifadelerini kullanarak elindeki imkânların büyüklüğünü hayal gücümüze bıraktı.

Videonun bu kısmı sosyal medyada çok konuşulunca, programın sunucusu Hakkı Alkan bu bölümü sosyal medyadan paylaşıp, “Samimi sohbetin yanı sıra, aşağıda izleyeceğiniz uygulama, sanıyorum Türkiye’de ilk kez bu videoda paylaşıldı. Yapay zeka, birkaç saniye içinde beni tanıdı” ifadelerini kullandı ama yapay zekânın onu birkaç saniye içinde tanımış olması, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı herhangi bir kişi için iyiye işaret değil.

‘Her yer MOBESE, her anımız izleniyor’ hatırlatması yapacaklar için kısa bir açıklama: Devletin, elindeki görüntüleme sistemleriyle sizi tespit etmesi için sizin aranıyor olmanız gerekiyor. Yani devlet kurumları çeşitli nedenlerden ötürü sizi bulmak zorunda, herhangi bir listede varsınız ve görüntülerinizi, aranan listesindekilerle eşleştirerek, “Aranan x kişisi” diyerek buluyor. Fakat Bakan Soylu’nun tüm Türkiye’ye duyurduğu ve “Bütün emniyet teşkilatında var” dediği uygulama görünüyor ki bu şekilde çalışmıyor.

1.9 saniyede kim olduğunu tespit etti

Bakan, yanındaki kişinin fotoğrafını çekiyor ve sistem videodaki haliyle 1.9 saniyede, o kişinin kim olduğunu belirliyor. Bu şu anlama geliyor: Programı kullanma yetkisi olan herkes, istediği anda istediği kişinin fotoğrafını çekip kimlik bilgilerini öğrenebilir.

Fakat kanunlarımızın buna izin vermemesi gerekiyor ki zaten kanunlarımız da buna izin vermiyor. Şöyle: 6998 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’na göre kişisel veriler ancak açık rıza veya kanunlarda öngörülmesiyle işlenebiliyor.

Uzmanlar ‘Savcılar göreve’ diyor

BBC Türkçe’ye konuşan Bilişim ve Kişisel Verilerin Korunması Hukukçusu Umut Zorer şöyle diyor: “Örneğin, kanunla görev ve yetki verilmiş kamu kurum ve kuruluşları tarafından yürütülen önleyici, koruyucu ve istihbari faaliyetler veya yargısal süreçler kapsamında işlenmesi KVKK kapsamı dışında tutulmuştur. Örneğin Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) emniyet istihbarat veya savcılıklar bu düzenlemeyle kanun dışında tutulur. İçişleri Bakanlığı’nın ise kanunlarda tanımlanmış böyle bir yetkisi veya görevi ya da istisnası yoktur.”

Zorer bu videodan gördükleri üzerine, “Savcılıklar müdahale etmeli, Kişisel Verileri Koruma Kurumu (KVKK) hukuka aykırı olup olmadığıyla ilgili soruşturma başlatmalıdır” diyor.

Polis Sendikası, Twitter hesabından bir işleyiş bilgisi aktarıyor ve bu program için, “Ekranda KİM olarak yazan program emniyette gözcü olarak bilinir ve sadece istihbarat çalışmalarında kullanılabilir” diyor. Devamında da “Programın suç örgütüne mensup kişilerle iletişim içerisinde olan bir kişinin telefonunda yüklü olduğunu düşünsenize. Arama ve yakalama kararı olduğunu size birkaç saniye içinde size bildirecek ve anında topuklayabileceksiniz” ifadelerini kullanıyor.

Çin bu sistemleri dijital vatandaşlık için kullanacaktı

KİM adı verilen uygulama akıllara Çin’in ‘Dijital vatandaşlık’ uygulamasını getirdi. Yüz tanıma sistemi ve vatandaşlık puanı verilecek kişiler, hizmetlerden ne kadar iyi vatandaş oldukları ölçüsünde yararlanabilecekti. Buradaki vatandaşların tespiti de yüz tanıma sistemine bağlı kameralarla yapılacaktı. 2018 yılında bu yetenek Çin’de vardı. Şu an daha da ilerlemiş durumda. İçişleri Bakanı Soylu, Türkiye’nin teknolojiyi en iyi kullanan ülkelerden olduğunu belirttiği için, ülkemizde de bu imkânların olduğu pekala söylenebilir.

Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü, İçişleri Bakanlığı’na bağlı olarak çalışan bir birim. Hepimiz bu birime yeni kimlik kartlarımız için biyometrik fotoğraflarımızı ve parmak izlerimizi verdik. Emniyet’in KİM uygulaması büyük olasılıkla yüz tanıma işlemini işte bizim nüfus cüzdanlarımız için verdiğimiz bu fotoğrafların yer aldığı veri tabanını tarayarak yapıyor. Polisin bu sisteme GBT adı verilen ve kişilerle ilgili her türlü adli ve istihbari bilginin yer aldığı genel bilgi tarama sistemini de ekleyip eklemediği bilinmiyor ama bu veri tabanı da entegre edildiyse, gençliğinizde bir sebeple gözaltı işleminden geçmiş bile olsanız polis bir fotoğrafınıza bakıp sizi bulabiliyor.

KİM uygulaması, sadece bizim rızamız olmadan fotoğrafımızın çekilip, kimlik bilgilerimize erişilmesinin yanı sıra, içerdiği verilerin sızıntılara karşı ne kadar korunaklı olduğu konusunda da tartışma yarattı.

CHP İstanbul Milletvekili Gürsel Tekin, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının biyometrik verileri dahil, özel verilerinin Apple’a yüklendiğini yazarak (Esasında Emniyet Teşkilatı’nda herkes Apple telefon kullanmıyorsa, Android Store’a da yüklenmiş olabilir, bilmiyoruz)  bu hareketin verileri ABD’ye açmak olduğunu söyleyerek tepkisini dile getiriyor. e-Devlet, e-Nabız gibi uygulamaların da buralarda olduğunu düşünürsek durum biraz daha ürkütücü bir hal alıyor.

Aslında teknik olarak polisin taradığı veriler Türkiye’de emniyetin bilgisayarlarında duruyor ama bu tarama sırasında kullanılan yazılımların (app) Apple’ın AppStore’una veya Google’ın PlayStore’una yüklenmesi için o yazılımların kaynak kodlarının da bu şirketlere gönderilmesi gerekiyor.

Süleyman Soylu’nun Apple marka telefonuna bu app’in AppStore dışı bir biçimde eklenip eklenmediğini bilmiyoruz, normalde böyle bir şeye Apple izin vermiyor.

Yapay zeka aklımızı okumaya başladı

Suç yapay zekada değil, Google’da

Teknoloji devleri Beyaz Saray’daydı: Gündem yapay zeka tehlikesi