Depremi unutmamak için: 6 Şubat travması bugün CRR’de
11 ilin ağır hasar gördüğü ve hatta bu yüzden bölge sakinlerinin başka şehirlere göç etmek zorunda kaldığı 6 Şubat depremlerinin seçimlere etkisinin nasıl olacağı merak edilen konuların başında geliyordu. Ancak bölgede o kadar da büyük bir değişim görülmedi.
Millet İttifakı adayı Kemal Kılıçdaroğlu, Cumhur İttifakı adayı Tayyip Erdoğan ve ATA İttifakı adayı Sinan Oğan’ın cumhurbaşkanlığı için yarıştığı seçimlerde en merak edilen konulardan biri de merkez üssü Kahramanmaraş olan 6 Şubat depremlerinden etkilenen 11 ilde nasıl sonuçlar çıkacağı.
Şimdiye kadar 50 binden fazla kişinin hayatını kaybettiği deprem bölgesinde birçok kişi de evsiz kaldı. Bu 11 ilde 2018’de 8.561.346 seçmen vardı. 2018’debu seçmenlerden 7.372.295 kişinin oy kullandığı, 7.219.452 geçerli oyun olduğu 11 ilde, yaşanan yıkımın ve yıkım sonrası koordinasyon eksikliğinin oylara nasıl yansıyacağı merak ediliyordu.
Ancak beklenen büyük değişim yaşanmadı. AKP’den oy kayıpları olsa da bunların büyük bir kısmı yine kendi ittifakı içinde yer alan MHP ve YRP’ye yaradı. Millet İttifakı oylarını genel anlamda yükseltmekle birlikte bu oranların yüzde 5 civarını çok fazla geçmediği görüldü. Öte yandan en büyük sürpriz HDP kanadında yaşandı diyebiliriz. Zira partinin 2018’de tek başınayken çıkarabildiği milletvekili sayısında, bugün Yeşil ve Sol ittifakına dahilken düşüşler yaşandı.
İşte 11 ilde durum:
400.000 seçmenden 327.092’sinin oy kullandığı Adıyaman’da Erdoğan cumhurbaşkanlığı seçiminde yüzde 66,30 oy alırken, Kılıçdaroğlu yüzde 31,12, Oğan ise 2,19 oy aldı. Cumhur İttifakı’nın toplam oy oranı 62,64’tü. Bunlardan yüzde 52,81’i AKP, 4,74’ü Yeniden Refah ve 4,12’si MHP’ydi. Öte yandan CHP 18,60 alırken, Emek ve Özgürlük İttifakı ise 11,93’lük bir oy oranına sahip oldu. Böylelikle AKP 4 milletvekili çıkarırken, CHP bir milletvekili çıkardı.
Adıyaman’da 2018 seçimlerinde oy kullanma oranı yüzde 86,78’di. Cumhurbaşkanlığında Erdoğan yüzde 67,41, İnce 20,45, Akşener 3,41 ve Demirtaş 7,41 oranında oy almıştı. 406.382 kayıtlı seçmenden 352.229’unun oy kullandığı kentten toplam 5 milletvekili çıkmıştı. Bu milletvekillerinden 4’ü AKP, biri ise CHP’dendi. Cumhur İttifakı toplamda yüzde 64,25’lik bir oy oranına sahipken, bu oranın yüzde 55,1’ini AKP, yüzde 9,15’ini MHP oluşturuyordu. Millet İttifakı’nda ise toplamda yüzde 18,94 olan oy oranının yüzde 12,05’i CHP, yüzde 5,27’si İYİ Parti ve yüzde 1,62’si Saadet Partisi’nindi. HDP ise yüzde 15,41’lik bir oy oranına sahipti.
Millet İttifakı’nın oranında pek bir değişim yaşanmazken, Cumhur İttifakı’nda MHP’nin oylarında yüzde 5’lik, ALP’de ise yüzde 3’lük düşüş yaşadı. Ayrıca HDP’nin bu sefer Emek ve Özgürlük İttifakı içinde yer almasına rağmen yüzde 4’lük bir düşüş yaşadığı görüldü.
Hatay’da oyların 99,4’ü açıldı. 1.068.135 seçmenden 883.220’sinin oy kullandığı Hatay’da Erdoğan cumhurbaşkanlığı seçiminde yüzde 48,03 oy alırken, Kılıçdaroğlu yüzde 48,07, Oğan ise 3,58 oy aldı. Cumhur İttifakı’nın toplam oy oranı 48,8’di. Bunlardan yüzde 33,71’i AKP, 1,87’si Yeniden Refah ve 12,26’sı MHP’ydi. Öte yandan 36,48’lik orana sahip Millet İttifakı’nda ise CHP 28,34, İYİ Parti ise 8,14 oy oranı aldı. Emek ve Özgürlük İttifakı ise 11,63’lük bir oy oranına sahip oldu. Böylelikle AKP ve CHP 4’er milletvekili, MHP, İYİ Parti ve TİP ise birer milletvekili çıkardı.
2018 seçimlerinde oy kullanma oranı yüzde 89,08’di. Cumhurbaşkanlığında Erdoğan yüzde 48,54, İnce 42,76, Akşener 5,64 ve Demirtaş 2,31 oranında oy almıştı. 1.060.306 kayıtlı seçmenden 944,515’inin oy kullandığı kentten toplam 11 milletvekili çıkmıştı. Bu milletvekillerinden 4’ü AKP, 2’si MHP, 4’ü CHP ve biri HDP’dendi. Cumhur İttifakı toplamda yüzde 50,64’lük bir oy oranına sahipken, bu oranın yüzde 36,2’sini AKP, yüzde 14,4’ünü MHP oluşturuyordu. Millet İttifakı’nda ise toplamda yüzde 38,02 olan oy oranının yüzde 30,59’u CHP, yüzde 6,53’ü İYİ Parti’ye aitti. HDP ise yüzde 11,02’lik bir oy oranına sahipti.
Erdoğan’ın kentteki oy oranı değişmezken, Kılıçdaroğlu’nun oranı muhalefetin destekleriyle Erdoğan’a denk hale geldi. Öte yandan bütün partilerde birtakım düşüşler yaşandığı da görülüyor.
Şanlıurfa’da oyların yüzde 99,7’si açıldı. 1.227,217 seçmenden 1.000.274’ünün oy kullandığı Şanlıurfa’da Erdoğan cumhurbaşkanlığı seçiminde yüzde 62,01 oy alırken, Kılıçdaroğlu yüzde 36,07, Oğan ise 1,58 oy aldı. Cumhur İttifakı’nın toplam oy oranı 55,83’tü. Bunlardan yüzde 43,01’i AKP, 3,00’ü Yeniden Refah ve 9,38’i MHP’ydi. Öte yandan 12,17’lik orana sahip Millet İttifakı’nda ise CHP 7,61, İYİ Parti ise 4,56 oy oranı aldı. Emek ve Özgürlük İttifakı ise 25,19’luk bir oy oranına sahip oldu. Böylelikle AKP 8, Yeşil Sol 4, CHP ve MHP ise birer milletvekili çıkardı.
Şanlıurfa’da 2018 seçimlerinde oy kullanma oranı yüzde 81,92’ydi. Cumhurbaşkanlığında Erdoğan yüzde 64,77, İnce 8,16, Akşener 1,37 ve Demirtaş 24,73 oranında oy almıştı. 1.078.624 kayıtlı seçmenden 882.181’inin oy kullandığı kentten toplam 14 milletvekili çıkmıştı. Bu milletvekillerinden 8’i AKP, 4’ü HDP, biri MHP ve biri CHP’dendi. Cumhur İttifakı toplamda yüzde 61,95’lik bir oy oranına sahipken, bu oranın yüzde 52,67’sini AKP, yüzde 9,29’unu MHP oluşturuyordu. Millet İttifakı’nda ise toplamda yüzde 7,03 olan oy oranının yüzde 3,88’i CHP, yüzde 1,86’sı İYİ Parti ve yüzde 1,29’u Saadet Partisi’nindi. HDP ise yüzde 28,94’lük bir oy oranına sahipti.
Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde 2018’dekinden farklı bir tablo görünmese de milletvekili seçimlerinde AKP’nin yüzde 9 oranında oy kaybı yaşadığı görülüyor. Öte yandan CHP ve İYİ Parti’nin ise toplamda yüzde 7 oranında artış yaşadığı dikkat çekiyor.
Gaziantep’te oyların yüzde 99,8’i açıldı. 1.369.155 seçmenden 1.168,962’sinin oy kullandığı Gaziantep’te Erdoğan cumhurbaşkanlığı seçiminde yüzde 59,77 oy alırken, Kılıçdaroğlu yüzde 34,62, Oğan ise 5,19 oy aldı. Cumhur İttifakı’nın toplam oy oranı 59,44’tü. Bunlardan yüzde 44,90’ı AKP, 4,16’sı Yeniden Refah ve 9,68’i MHP’ydi. Öte yandan 25,72’lik orana sahip Millet İttifakı’nda ise CHP 20,24, İYİ Parti ise 5,48 oy oranı aldı. Emek ve Özgürlük İttifakı ise 9,02’lik bir oy oranına sahip oldu. Böylelikle AKP 8, CHP 3, İYİ Parti, Yeşil Sol ve MHP ise birer milletvekili çıkardı.
Şanlıurfa’da 2018 seçimlerinde oy kullanma oranı yüzde 86,23’tü. Cumhurbaşkanlığında Erdoğan yüzde 63,93, İnce 21,76, Akşener 5,33 ve Demirtaş 7,90 oranında oy almıştı. 1.236.018 kayıtlı seçmenden 1.061.044’ünün oy kullandığı kentten toplam 14 milletvekili çıkmıştı. Bu milletvekillerinden 8’i AKP, 2’si MHP, 2’si CHP, biri İYİ Parti ve biri HDP’ydi. Cumhur İttifakı toplamda yüzde 64,11’lik bir oy oranına sahipken, bu oranın yüzde 51,45’ini AKP, yüzde 12,67’sini MHP oluşturuyordu. Millet İttifakı’nda ise toplamda yüzde 22,19 olan oy oranının yüzde 15,11’i CHP, yüzde 6,68’i İYİ Parti ve yüzde 1,2’si Saadet Partisi’nindi. HDP ise yüzde 11,88’lik bir oy oranına sahipti.
Erdoğan’ın cumhurbaşkanlığı seçimlerinde 2018’e göre yüzde 4 oy kaybettiği Gaziantep’te CHP fazladan bir vekil çıkarabildi. Ayrıca CHP’nin oranını yüzde 5 artırdığı da görülüyor.
Diyarbakır’da oyların yüzde 99,7’si açıldı. 1.152.741 seçmenden 939,997’sinin oy kullandığı Diyarbakır’da Erdoğan cumhurbaşkanlığı seçiminde yüzde 26,49 oy alırken, Kılıçdaroğlu yüzde 71,92, Oğan ise 1,28 oy aldı. Cumhur İttifakı’nın toplam oy oranı 25,83’tü. Bunlardan yüzde 22,58’i AKP, 1,57’si Yeniden Refah ve 1,41’i MHP’ydi. Öte yandan 10,04’lük orana sahip Millet İttifakı’nda ise CHP 7,80, İYİ Parti ise 2,24 oy oranı aldı. Emek ve Özgürlük İttifakı ise 61,97’lik bir oy oranına sahip oldu. Böylelikle Yeşil Sol 8, AKP 3 ve CHP bir milletvekili çıkardı.
Diyarbakır’da 2018 seçimlerinde oy kullanma oranı yüzde 83,93’tü. Cumhurbaşkanlığında Erdoğan yüzde 27,39, İnce 6,17, Akşener 1,01 ve Demirtaş 64,34 oranında oy almıştı. 1.040.824 kayıtlı seçmenden 873.544’ünün oy kullandığı kentten toplam 12 milletvekili çıkmıştı. Bu milletvekillerinden 3’ü AKP, 9’u HDP’deydi. Cumhur İttifakı toplamda yüzde 22,87’lik bir oy oranına sahipken, bu oranın yüzde 21,46’sını AKP, yüzde 1,41’ini MHP oluşturuyordu. Millet İttifakı’nda ise toplamda yüzde 6,98 olan oy oranının yüzde 2,5’i CHP, yüzde 2,77’si İYİ Parti ve yüzde 1,69’u Saadet Partisi’nindi. HDP ise yüzde 65,51’lik bir oy oranına sahipti.
Kılıçdaroğlu cumhurbaşkanlığı seçimlerinde muhalefetin oylarını topladı. HDP yüzde 3’lük bir düşüş yaşayarak bir milletvekili kaybederken CHP bir vekil kazandı.
Kilis’te oyların yüzde 100’ü açıldı. 97.198 seçmenden 86,230’unun oy kullandığı Kilis’te Erdoğan cumhurbaşkanlığı seçiminde yüzde 65,59 oy alırken, Kılıçdaroğlu yüzde 26,92, Oğan ise 6,91 oy aldı. Cumhur İttifakı’nın toplam oy oranı 69,51’di. Bunlardan yüzde 39,54’ü AKP, 2,35’i Yeniden Refah ve 27,19’u MHP’ydi. Öte yandan 25,92’lik orana sahip Millet İttifakı’nda ise CHP 20,12, İYİ Parti ise 5,80 oy oranı aldı. Emek ve Özgürlük İttifakı ise 0,9’luk bir oy oranına sahip oldu. Böylelikle AKP ve MHP birer milletvekili çıkardı.
Kilis’te 2018 seçimlerinde oy kullanma oranı yüzde 88,07’ydi. Cumhurbaşkanlığında Erdoğan yüzde 70,09, İnce 18,99, Akşener 8,62 ve Demirtaş 1,21 oranında oy almıştı. 87.168 kayıtlı seçmenden 76,681’inin oy kullandığı kentten toplam 2 milletvekili çıkmıştı. Bu milletvekillerinden ikisi de AKP’liydi. Cumhur İttifakı toplamda yüzde 71,18’lik bir oy oranına sahipken, bu oranın yüzde 50,83’ünü AKP, yüzde 20,35’ini MHP oluşturuyordu. Millet İttifakı’nda ise toplamda yüzde 26,11 olan oy oranının yüzde 14,6’sı CHP, yüzde 10,16’sı İYİ Parti ve yüzde 1,35’i Saadet Partisi’nindi. HDP ise yüzde 2,3’lük bir oy oranına sahipti.
2018’deki seçimlerde AKP’nin iki vekil çıkardığı kentte bu sefer bir AKP, bir MHP milletvekili çıktı. Ayrıca MHP’nin oy yüzdesini 7 oranında artırması da dikkat çekti. Öte yandan AKP’nin ise yüzde 50’den 39’a yüzde 11’lik düşüş yaşadığı görülüyor.
Adana’da oyların yüzde 99,9’u açıldı. 1,615.326 seçmenden 1.412.639’unun oy kullandığı Adana’da Erdoğan cumhurbaşkanlığı seçiminde yüzde 43,92 oy alırken, Kılıçdaroğlu yüzde 50,90, Oğan ise 4,80 oy aldı. Cumhur İttifakı’nın toplam oy oranı 44,29’du. Bunlardan yüzde 30,51’i AKP, 1,80’i Yeniden Refah ve 11,04’ü MHP’ydi. Öte yandan 39,65’lik orana sahip Millet İttifakı’nda ise CHP 28,72, İYİ Parti ise 10,93 oy oranı aldı. Emek ve Özgürlük İttifakı ise 11,97’lik bir oy oranına sahip oldu. Böylelikle AKP ve CHP beşer, MHP ve İYİ Parti ikişer, Yeşil Sol ise bir milletvekili çıkardı.
Adana’da 2018 seçimlerinde oy kullanma oranı yüzde 86,49’du. Cumhurbaşkanlığında Erdoğan yüzde 44,13, İnce 35,83, Akşener 9,80 ve Demirtaş 9,29 oranında oy almıştı. 1.552.113 kayıtlı seçmenden 1.340.362’sinin oy kullandığı kentten toplam 15 milletvekili çıkmıştı. Bu milletvekillerinden 5’i AKP, 2’si MHP, 4’ü CHP, 2’si İYİ Parti ve 2’si de HDP’dendi. Cumhur İttifakı toplamda yüzde 46,45’lik bir oy oranına sahipken, bu oranın yüzde 34,7’sini AKP, yüzde 11,76’sını MHP oluşturuyordu. Millet İttifakı’nda ise toplamda yüzde 39,27 olan oy oranının yüzde 26,06’sı CHP, yüzde 12,15’i İYİ Parti ve yüzde 1,06 Saadet Partisi’nindi. HDP ise yüzde 13,52’lik bir oy oranına sahipti.
HDP, 2018’de iki milletvekili çıkarmışken bu sefer Yeşil Sol İttifakı altında sadece bir milletvekili çıkarabildi. CHP ise HDP’den boşalan koltuğu alarak beş milletvekili çıkardı. AKP ise yüzde 4’lük oy oranını kaybetti.
Kahramanmaraş’ta oyların yüzde 100’ü açıldı. 753.538 seçmenden 643.603’ünün oy kullandığı Kahramanmaraş’ta Erdoğan cumhurbaşkanlığı seçiminde yüzde 71,88 oy alırken, Kılıçdaroğlu yüzde 22,20, Oğan ise 5,50 oy aldı. Cumhur İttifakı’nın toplam oy oranı 71,17’ydi. Bunlardan yüzde 47,76’sı AKP, 5,53’ü Yeniden Refah ve 16,29’u MHP’ydi. Öte yandan 23,25’lik orana sahip Millet İttifakı’nda ise CHP 16,11, İYİ Parti ise 7,14 oy oranı aldı. Böylelikle AKP beş, MHP 2 ve CHP ise bir milletvekili çıkardı.
Kahramanmaraş’ta 2018 seçimlerinde oy kullanma oranı yüzde 89,69’du. Cumhurbaşkanlığında Erdoğan yüzde 74,18, İnce 14,94, Akşener 8,47 ve Demirtaş 1,18 oranında oy almıştı. 752,370 kayıtlı seçmenden 674.833’ünün oy kullandığı kentten toplam 8 milletvekili çıkmıştı. Bu milletvekillerinden 6’sı AKP, biri MHP ve biri de İYİ Parti’dendi. Cumhur İttifakı toplamda yüzde 74,79’luk bir oy oranına sahipken, bu oranın yüzde 58,47’ünü AKP, yüzde 16,33’ünü MHP oluşturuyordu. Millet İttifakı’nda ise toplamda yüzde 20,89 olan oy oranının yüzde 9,77’si CHP, yüzde 9,64’ü İYİ Parti ve yüzde 1,5’i Saadet Partisi’nindi. HDP ise yüzde 3,85’lik bir oy oranına sahipti.
AKP’nin bir milletvekilini MHP’ye kaptırdığı seçimde, AKP’nin oy oranı da yüzde 11 oranında düşüş yaşadı. CHP ise 7 oranında bir artış gördü.
Malatya’da oyların yüzde 100’ü açıldı. 531.448 seçmenden 434.153’ünün oy kullandığı Malatya’da Erdoğan cumhurbaşkanlığı seçiminde yüzde 69,40 oy alırken, Kılıçdaroğlu yüzde 27,02, Oğan ise 3,25 oy aldı. Cumhur İttifakı’nın toplam oy oranı 68,9’du. Bunlardan yüzde 45,16’sı AKP, 9,44’u Yeniden Refah ve 12,95’i MHP’ydi. Öte yandan 25,44’lük orana sahip Millet İttifakı’nda ise CHP 21,51, İYİ Parti ise 3,93 oy oranı aldı. Emek ve Özgürlük İttifakı ise 3,03’lük bir oy oranına sahip oldu. Böylelikle AKP 4, CHP ve MHP ise birer milletvekili çıkardı.
Malatya’da 2018 seçimlerinde oy kullanma oranı yüzde 87,93’tü. Cumhurbaşkanlığında Erdoğan yüzde 69,19, İnce 22,95, Akşener 4,39 ve Demirtaş 2,20 oranında oy almıştı. 565,452 kayıtlı seçmenden 497.223’ünün oy kullandığı kentten toplam 6 milletvekili çıkmıştı. Bu milletvekillerinden 4’ü AKP, biri MHP ve biri de CHP’dendi. Cumhur İttifakı toplamda yüzde 69,99’luk bir oy oranına sahipken, bu oranın yüzde 53,87’sini AKP, yüzde 16,13’ünü MHP oluşturuyordu. Millet İttifakı’nda ise toplamda yüzde 22,51 olan oy oranının yüzde 16,75’i CHP, yüzde 4,27’si İYİ Parti ve yüzde 1,51’i Saadet Partisi’ne aitti. HDP ise yüzde 7,02’lik bir oy oranına sahipti.
Burada en şaşırtıcı olan YRP’nin 9,44’lük bir oy oranına sahip olması oldu. MHP’nin 4, AKP’nin ise yüzde 8’lik bir oran kaybettiği kentte YRP oylarını yüzde 5 oranında artırdı.
Elazığ’da oyların yüzde 100’ü açıldı. 431.293 seçmenden 370.038’inin oy kullandığı Elazığ’da Erdoğan cumhurbaşkanlığı seçiminde yüzde 67,18 oy alırken, Kılıçdaroğlu yüzde 28,21, Oğan ise 4,31 oy aldı. Cumhur İttifakı’nın toplam oy oranı 55,84’tü. Bunlardan yüzde 40,28’i AKP, 3,68’i Yeniden Refah ve 11,48’i MHP’ydi. Öte yandan 23,03lük orana sahip Millet İttifakı’nda ise CHP 20,65, İYİ Parti ise 2,38 oy oranı aldı. Emek ve Özgürlük İttifakı ise 7,05’lik bir oy oranına sahip oldu. Böylelikle AKP 3, CHP ve MHP ise birer milletvekili çıkardı.
Elazığ’da 2018 seçimlerinde oy kullanma oranı yüzde 85,19’du. Cumhurbaşkanlığında Erdoğan yüzde 70,04, İnce 15,57, Akşener 6,27 ve Demirtaş 6,44 oranında oy almıştı. 418.205 kayıtlı seçmenden 356.260’ının oy kullandığı kentten toplam 5 milletvekili çıkmıştı. Bu milletvekillerinden 4’ü AKP, biri CHP’dendi. Cumhur İttifakı toplamda yüzde 68,12’lik bir oy oranına sahipken, bu oranın yüzde 54,54’ünü AKP, yüzde 13,53’ünü MHP oluşturuyordu. Millet İttifakı’nda ise toplamda yüzde 20,17 olan oy oranının yüzde 10,74’ü CHP, yüzde 7,68’ü İYİ Parti ve yüzde 1,77’si Saadet Partisi’ne aitti. HDP ise yüzde 10,09’luk bir oy oranına sahipti.
AKP, Elazığ’da da bir vekilini MHP’ye kaptırdı. CHP oylarını yüzde 10 oranında artırırken, AKP’nin ise 14’lik bir oy oranı kaybettiği dikkat çekti.
Osmaniye’de oyların yüzde 100’ü açıldı. 386.647 seçmenden 339.200’ünün oy kullandığı Osmaniye’de Erdoğan cumhurbaşkanlığı seçiminde yüzde 62,31 oy alırken, Kılıçdaroğlu yüzde 30,72, Oğan ise 6,43 oranında oy aldı. Cumhur İttifakı’nın toplam oy oranı 64,38’di. Bunlardan yüzde 32,85’i AKP, 28,88’i MHP ve 2,02’si Yeniden Refah Partisi’ydi. Öte yandan 29,96’lık orana sahip Millet İttifakı’nda ise CHP 17,17, İYİ Parti ise 12,79 oy oranı aldı. Emek ve Özgürlük İttifakı ise 2,35’lik bir oy oranına sahip oldu. Böylelikle AKP 2, CHP ve MHP ise birer milletvekili çıkardı.
Osmaniye’de 2018 seçimlerinde oy kullanma oranı yüzde 86,6’ydı. Cumhurbaşkanlığında Erdoğan yüzde 62,98, İnce 22,35, Akşener 11,50 ve Demirtaş 2,18 oranında oy almıştı. 363.884 kayıtlı seçmenden 315.128’inin oy kullandığı kentten toplam 4 milletvekili çıkmıştı. Bu milletvekillerinden 2’si AKP, biri MHP ve biri CHP’dendi. Cumhur İttifakı toplamda yüzde 67,95’lik bir oy oranına sahipken, bu oranın yüzde 36,27’sini AKP, yüzde 31,68’ini MHP oluşturuyordu. Millet İttifakı’nda ise toplamda yüzde 27,87 olan oy oranının yüzde 13,54’ü CHP, yüzde 13,34’ü İYİ Parti ve yüzde 0,98’i Saadet Partisi’ne aitti. HDP ise yüzde 3,59’luk bir oy oranına sahipti.