18 aydır artan cari açık, 11 yılın zirvesinde

Seçim öncesi uygulanan genişleyici politikalar, TL’nin değer kaybını önlemeye yönelik piyasa dışı girişimler, siyasi ve ekonomik belirsizlik nisan ayı cari açığında yüksek bir fatura çıkarttı. Merkez Bankası nisan ayında Türkiye’nin 5.4 milyar dolar cari açık verdiğini açıkladı. Böylece Türkiye ekonomisi 18 ay üst üste aylık cari açık vermiş olurken nisanda yıllıklandırılmış cari açık da 57,8 milyar dolarla 2012 temmuz ayından bu yana en yüksek düzeye ulaşarak 11 yılın zirvesine oturdu. Martta yıllıklandırılmış son 12 aylık toplam cari açık 54,9 milyar dolar idi.

Açık beklentilerin üzerinde geldi

Türkiye ekonomisi son olarak 2021 Ekim ayında 4,1 milyar dolar cari fazla vermişti. Bu tarihten itibaren cari açık dönemine giren Türkiye’de aylık cari açık çok yüksek altın ithalatının da katkısıyla 2023 Ocak ayında 10,3 milyar dolarla rekor kırmıştı. Piyasanın cari açık beklentisi 4.6 milyar dolar, Bloomberg anketine katılan ekonomistlerin beklentisi ise 4,38 milyar dolar idi.

İş Yatırım’dan Araştırma Direktörü Serhat Gürleyen ve ekonomist Dağlar Özkan tarafından hazırlanan bilgi notunda nisan ayı verilerinde beklentiden yüksek cari açık ve önceki aylardan çok daha düşük bir finansman girişi görüldüğü belirtilerek şu görüşlere yer verildi:

“Net hata noksan kalemi kaynağı bilinmeyen ancak yüklü miktarda fon çıkışına işaret ediyor. Cari denge nisan ayında 5,4 milyar dolar açıkla piyasanın 4,6, İş Yatırım’ın 4,3 milyar dolarlık beklentisine göre çok daha kötü bir performans gösterdi. Tahminimiz ve gerçekleşme arasındaki fark beklentiden zayıf yolcu gelirleri, beklentiden yüksek yurtdışına gelir transferi ve navlun serisinde geçmişe yönelik aşağı yönlü uyarlamadan kaynaklanıyor.”

İhracatçının keyfi orta şekerli

Çekirdek denge de 2021 Mayıs’ından buyana ilk kez açık verdi

Öte yandan TCMB’nin verilerine göre altın ve enerji ticareti hariç çekirdek cari denge de 2021 Mayıs ayından bu yana ilk kez açık (-0,5 milyar dolar) verdi. Yıllıklandırılmış bakıldığında son 12 aylık toplam cari açık 54,9 milyar dolardan 57,8 milyar dolara yükseldi. Altın ve enerji ithalatını hariç tutan yıllıklandırılmış çekirdek fazla ise 48,5 milyar dolardan 43,9 milyar dolara geriledi.

Veriler nisan ayında dış ticaret cephesinde de işlerin pek iyi gitmediğini gösterdi. Ödemeler dengesi tanımlı dış ticaret açığı aynı dönemde 7,02 milyar dolar olarak gerçekleşti. Hizmetler dengesi kaynaklı girişler 2,92 milyar dolar olurken bu kalem altında seyahat kaleminden kaynaklanan net gelirler 2,2 milyar dolar olarak kaydedildi. Turizm gelirleri yıllık yüzde 21, yolcu taşımacılığı gelirleri yıllık yüzde 43 arttı.

Nisan ayında TCMB finans hesabına 900 milyon dolar ile yılın en zayıf girişi olduğu görülürken bunun tamamının Merkez Bankasının aynı miktardaki efektif artışı kaynaklı olması rahatsızlık verici bir durum.

Doğrudan yatırım girişinin yüzde 43’ü gayrimenkul

Nisan ayında doğrudan yatırımlardan kaynaklanan net girişler 784 milyon dolar olurken bunun yüzde 43’lük bölümü yabancıların satın aldığı gayrimenkullerden geldi. Finansal piyasalar uzmanı İris Cibre de attığı tweet’te bu durumu eleştirdi.

Cari Dengede, doğrudan yatırımların 43%’ü Gayrimenkul yatırımlarından oluşuyor:)

Vatandaşlıkla Konut satmasak halimiz nice…? https://t.co/wfXgb6Zydi

— İris Cibre 🐦 (@iriscibre) June 12, 2023

8.1 milyar dolar rezerv kaybı var

Rezerv cephesindeki gelişmeler ise pek de iyi değil. İş Yatırım 5,4 milyar dolar cari açık, 0,9 milyar dolarlık finansman girişi ve 3,7 milyar dolarlık net hata noksan çıkışı toplandığında 8,1 milyar dolar rezerv kaybını rakamına ulaşıldığını belirtirken yüksek frekanslı verilerin mayıs ayında rezerv kaybının hızlanarak devam ettiğini gösterdiğine dikkat çekiyor.

Kurumun mayıs ayına ilişkin cari açık tahmini 7 milyar dolar civarında bir rakam.  İş Yatırım destekleyici mevsimsel etkilere rağmen açığın aydan aya yükselmesinin arkasındaki temel sebebin seçimlerden sonra kur artışı beklentisiyle şirket ve kişilerin ithalat talebinin öne çekilmesi olduğunu belirtiyor.

Hisse senedi, DİBS ve eurobond ihraç, itfa ve yabancı hareketlerinin netleştirilmesi durumunda portföyden 1,0 milyar dolar net çıkış hesapladığını ifade eden İş Yatırım “Yüksek frekanslı verilere göre ise mayıs ayında TCMB’nin brüt döviz rezervleri 9,7 milyar dolar, altın rezervleri 3,8 milyar dolar, toplam rezervleri 13,5 milyar dolar azalıyor” diyor.

6 soruda kur şoku: Dolar neden Brezilya’da artmıyor da Türkiye’de artıyor?

‘Ödemeler dengesi krizi olabilir’ uyarısı