Mutlu yıllar Erkin Koray

Erkin Koray artık 82 yaşında bir dalikanlı. 24 Haziran 1941’de Kadıköy’de dünyaya gelen Koray, Türk müzik tarihinde öncü isimlerden biri olmayı başardı. Anadolu ve yakın coğrafımızın kültürüne ait yöresel ezgileri başarılı bir biçimde yorumlayan Erkin Koray, Balkanlar’dan Orta Doğu’ya ve hatta Amerika Birleşik Devletleri’ne kadar uzanan bir başarı hikâyesine sahip. Türk rock müziğinin kurucularından biri olan Koray, tarzıyla da birkaç kuşağı birden etkiledi. Hayranları için o, Erkin Baba olarak anılmaya devam ediyor.

Erkin Koray: Bir rock efsanesi doğuyor

Erkin Koray müzikal yolculuğuna 1-0 önde başlayanlardandı. Annesi dönemin önemli piyano hocalarından Vecihe Koray’dan eğitim alan Koray için lise önemi kırılma noktalarından biri oldu. Alman Lisesi’nde öğrenim görürken okul arkadaşlarıyla birlikte 1950’lerin müzikal atmosferinde şarkı söyleyip gitar çalan efsane müzisyen, o dönem Amerika’dan tüm dünyaya yayılan rock rüzgarına kapılmıştı.

1962 yılında kaydettiği ilk plağı ‘Bir Eylül Akşamı’ yayınlanabilmek için dört yıl beklemek zorunda kaldı. Böylece Erkin Koray’ın adını ilk kez 1966 yılında dönemin rock havasını buram buram yansıtan şarkısıyla duyduk. Bu gecikmenin nedeni Erkin Koray’ın aradaki dönemde askere gitmesidir. Türkçe rock müziğin efsanesi bu dönemde Hava Kuvvetleri Caz Orkestrası’nda solistlik yaptı. Terhis sonrası o dönem moda olduğu üzere Almanya’ya giden Koray, Hamburg’daki müzik ortamlarına girdi. Burada The Hiccups grubuyla birlikte çaldı. Uzun ömürlü olmayan bu işbirliğinin ardından yeniden Türkiye’ye dönen Erkin Koray hem Türkçe hem de İngilizce şarkılar kaydetmeye devam etti.

1967 yılına gelindiğinde ‘Kızları da Alın Askere’ şarkısını yayınlayan Erkin Koray, bu çalışmasıyla büyük ses getirdi. Yakaladığı başarıyla rüzgarı arkasına alan Erkin Koray, ‘Anma Arkadaş’, ‘Hop Hop Gelsin’ gibi şarkılarla 1960’lı yılları iyi bir çıkışla kapattı. 1970’li yıllar ise Türkçe rock müziğin babasının yükselişininin daha da yukarıya çıkacağı bir dönem oldu. 1970’in başında Yeraltı Dörtlüsü adlı grubuyla ses getirmeye başlayan Koray, Türkiye’nin bir nevi ilk underground müzik akımının da öncüsü oldu. Grup iilk konserini Ocak 1970’te İstanbul Kent Sİneması’nda verdi. Konserde dünyayı o dönem kasıp kavurmaya başlayan Cream ve Pink Floyd gibi toplulukların şarkılarını da seslendiren Erkin Koray, bundan sonra üreteceği müziklerde de bu isimlerden etkilenecekti.

Erkin Koray, John Lennon, Arda Uskan ve Yoko Ono aynı karede

Takvimler 1971 yılının bahar aylarını gösterdiğinde Cannes’a yakın arkadaşı gazeteci Arda Uskan ile birlikte giden Erkin Koray, o tarihi fotoğrafın bir parçası olur. Bu dört ismin buluşmasına vesile olan olay ise John Lennon ile Yoko Ono’nun yönettiği bir kısa filmin gösterimi olur. ‘Apotheosis’ adlı kısa filmin gösterimi sonrası bir araya gelen dörtlü hem röportaj yapmış hem de sohbetleriyle bir arkadaşlık geliştirmişti. Öyle ki Koray, o dönem kaydettiği en yeni şarkısı ‘Mesafeler’i John Lennon’a dinletir.

Şarkıyı dinleyen John Lennon, seslerden etkilenir ve Koray’ın Avrupa’da kalmasını teklif eder. İşte o büyük kırılma noktası da o an yaşanır. Erkin Koray, John Lennon’ın bu teklifine olumlu karşılık vermez. Bir “evet” dese kim bilir neler olacaktı? Bunu tabii hiçbir zaman öğrenemeyeceğiz. Öğrenemeyeceğimiz bir diğer şey de Erkin Koray’ın bu buluşma öncesinde John Lennon’ın kulağına ne fısıldadığıydı. Koray, kendisine daha önce defalarca sorulan bu soruyu ne yazık ki cevaplamadı.

Bu özel buluşmanın ardından Erkin Koray, Türkiye’ye döner. Elbette müzikal üretimine de devam eder. Super Group adlı bir topluluk kuran Erkin Koray, grubuyla birlikte ‘Sen Yoksun Diye’ ve ‘Goca Dünya’ şarkılarını yayınlar. Sonrasında da grup dağılır. Ancak bir Orhan Gencebay bestesi olan ‘Goca Dünya’ sayesinde ikili arasında başka işbirliklerine de zemin hazırlanır ki bu da müziğimizde bir kırılma noktası olacaktır.

Erkin Koray ve Orhan Gencebay iftiharla sunar: Elektro bağlama

‘Goca Dünya’ sonrası biri rock diğer arabeskin genç yaşta efsanesi ve babası haline gelmiş iki ismi, müziğimize elektro bağlamayı armağan etmiştir. Bu da rock müzikte yerel seslerin daha fazla kullanılabilmesinin yanı sıra arabeskte de uzun ve hüzünlü soloların icrasını kolaylaştırmıştı. Bir Orhan Gencebay şahseri olan ‘Hatasız Kul Olmaz‘ şarkısındaki solo buna en güzel örneklerden biri olsa gerek.

1975 yılında ilk LP’si ‘Elektronik Türküleri’ yayınlayan Koray bu projesinde Ahmet Güvenç ve Sedat Avcı ile birlikte çalışır. 1975 yılı aynı zamanda Koray’ın Türkiye’den ayrılıp yaşamını Hollanda, Almanya ve Kanada’da sürdürdüğü dönemin de başlangıcıydı. Türkiye’ye ara ara geldiği bu süreç 1984 yılına kadar devam eder. Bunda hem Erkin Koray’ın müzikal çalışmaları hem de tahmin edilebileceği üzere Türkiye’deki siyasi konjonktür etkiliydi. Bu dönem ‘Esterabim’ ve ‘Arap Saçı’ gibi unutulmaz şarkıların ortaya çıktığı dönem olarak da bilinir.

Müzik grubu kurma konusunda oldukça istikrarlı olan Koray 1977’de Okay Temiz, Harun Kolçak ve Orhan Ünal ile birlikte Erkin Koray Tutkusu adlı topluluğu kurar. 1982 yılına gelindiğinde ise Erkin Koray ‘Benden Sana’ adlı albümünü hayranlarıyla buluşturur. Albümde yer alan isimlerden biri de Hindistan’dan gelen Harpal Singh’dir. Hintçe bir şarkı olan ‘Öyle Bir Geçer Zaman ki’ Erkin Koray tarafından bu dönemde Türkçe sözlerle dinleyiciye ulaşır.

1984 yılında Türkiye’ye dönen Erkin Koray’ın 1990’a kadarki dönemi nispeten sessiz bir dönemdir. Bunda özel hayatında yaşaığı sorunların da etkisi büyüktür. Bu süreçte Koray’ın en ses getiren eseri ‘Çöpçüler’ olur. Bu şarkının da yer aldığı ‘Ceylan’ albümünde Koray neredeyse tüm enstrümanları kendisi çalmıştır. 1990’lı yıllara kadar sürekli bir biçimde TRT’nin denetimine takılan Erkin Koray’ın müziği bu dönemde geniş kitlelere yayılamamıştır. Ancak özellikle 1990’lı yıllardan sonra özel televizyonların peşi sıra açılmasıyla birlikte Erkin Koray, daha fazla görünürlük elde etmeye başlar. 1993 yılında o dönemin modası olduğu üzere bir ‘Best Of’ albümü yayınlayan Erkin Koray, büyük ilgi görür. O tarihe kadar çok dinlenen ve sevilen şarkılarından oluşan albüm ile Erkin Koray, popüler müzik ortamında da iyi bir karşılık yakalar.

Müzikal kariyeri boyunca maddi sorunlardan pek kurtulamayan Erkin Koray son olarak 1999 yılında ‘Devlerin Nefesi’ adını taşıyan albümünü yayınlamıştı. Bundan sonra ağırlıklı olarak konser vasıtasıyla hayranlarına ulaşan Erkin Koray, başta Duman olmak üzere farklı müzisyenlerin konserlerine de konuk sanatçı olarak katıldı. Türk rock müziğine yaptığı katkılar ve ortaya koyduğu eserler nedeniyle Erkin Koray için “iyi ki doğdun” diyoruz.

Mısırlılara baleyi sevdiren Magda Saleh öldü