Washington Post: Senatörlerin Türkiye’ye F-16 tedarikindeki yeni koşulu Yunanistan’a F-35 verilmesi

Cumhurbaşkanı Erdoğan, NATO zirvesinde İsveç Başbakanı Ulf Kristersson ve NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ile görüşmesinin ardından İsveç’in üyeliğini TBMM’ye taşımaya yeşil ışık yakmıştı. Bunun üzerine ABD Başkanı Joe Biden’in Türkiye’ye F-16 verilmesinde süreci hızlandırmak için senatörlerle görüşeceği bildirilmişti. Ne var ki komşu Yunanistan’ın da savaş uçağı istemesi Türkiye’ye F-16 verilmesi sürecinin önündeki yeni engel olabilir.

Yunanistan genel savunma modernizasyonunun bir parçası olarak 24 Rafale savaş uçağı satın almış, mevcut F-16 filosunu geliştirmişti. Akdeniz ülkesi bunların yanı sıra 28 adetlik satın alma opsiyonu ile ABD’nin en gelişmiş savaş uçakları olan F-35’leri istiyor.

Ancak onların da bu silahları ne zaman alacağı belirsizliğini koruyor. Ankara’nın İsveç’in üyeliğine yeşil ışık yakmasının ardından Kongre üyeleri Türkiye’nin F-16 talebine yönelik itirazlarını yumuşatmış gibi görünse de bu sefer de Yunanistan’ın F-35 talebini ön koşul olarak sunmaya başladılar.

Senato Dış İlişkiler Komitesi Başkanı Robert Menendez, Washington Post’a verdiği demeçte, “F-16 konusundaki çekincelerim devam ediyor. Türkiye’nin Yunanistan’a karşı sert tavrında yumuşama olduğuna ikna olabilirsem, Yunanistan’ın niteliksel olarak askeri üstünlüğe sahip olduğu bir yol gösterilirse o zaman ilerleme kaydedebiliriz” dedi.

Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komitesi Başkanı Michael McCaul ve komitedeki Demokrat üyeler de Menendez ile aynı fikirde. Komite çoğunluğunun sözcüsü McLaurine Pinover, “Başkan McCaul, Yunanistan’ın F-35 alması durumunda Türkiye’ye F-16 verilmesinden yana olabileceğini ve Washington’ın öncelikle Yunanistan’ın Türkiye’ye karşı askeri avantaja sahip olmasını sağlaması gerektiğini söyledi” dedi.

Biden, CNN’den Fareed Zakaria’ya zirve öncesi verdiği röportajında iki satış arasında bağlantı kurarak, “Türkiye F-16 uçaklarının modernizasyonunu istiyor. Yunanistan’da da Miçotakis yardım talep ediyor. Açıkçası burada bir araya getirmeye çalıştığım şey, NATO üyeleri olarak hem Yunanistan’ı hem de Türkiye’yi askeri kapasite açısından güçlendirdiğimiz ve İsveç’in de ittifakımıza katılmasına izin verdiğimiz bir konsorsiyum oluşturmak. Ama süreç daha tamamlanmadı” dedi.

Hükümet hem F-16 hem de F-35 anlaşmalarını desteklediğini söylüyor ve bununla ilgili kararını aylar önce, milletvekillerinin resmi onayına sunmadan önce gayrı resmi olarak tartışılması için Kongre’ye gönderdi. Ancak bu konu siyasi ve dış politika kozu haline geldiğinden resmi görüşmeler hiçbir zaman gerçekleşmedi.

Bu durum yeni yeni normalleşen ilişkileri nasıl etkiler?

Türk-Yunan ilişkilerindeki esas sorunlar hava, deniz ve kara kontrolü etrafında şekilleniyor, son yıllarda enerji sahaları ve boru hatları, adalar, Afrika ve Orta Doğu’dan deniz yoluyla gelen göçmenlerin sorumluluğu üzerinde yoğunlaşıyor. Daha geçen sene Ankara ile Atina arasındaki gerilim o kadar yüksekti ki Erdoğan, Yunanistan’ın askerden arındırılması gereken adaları işgal ettiğini söyleyerek, “Bir gece ansızın gelebiliriz” demiş ve silahlı karşılık verme tehdidinde bulunmuştu.

İki ülke arasındaki bu gerginlik 6 Şubat Kahramanmaraş depremleri sonrasında çözülmeye başladı, iki liderin çarşamba günü Vilnius’ta bir araya gelmesiyle normalleşmeye bir adım daha yaklaşıldı. Görüşme sonrası verilen demeçlerde geçen seneki sert tondan uzaklaşılmış halde Erdoğan, ‘iki ülkenin dostluğunu nasıl geliştireceğini’ konuştuklarını söyledi.

Öte yandan Erdoğan, zirvede yaptığı basın toplantısında, Türkiye’ye F-16 verilmesinden ‘umutlu’ olduğunu söyleyerek bunların teslimatının Yunanistan için bir tehdit oluşturmadığını vurguladı.

Uluslararası Kriz Grubu’nun kıdemli analistlerinden Berkay Mandıracı, Washington Post’a verdiği demeçte ABD savaş uçaklarının iki ülkeye de verilmesinin mevcut normalleşme atmosferini bozmayacağını söylemekle birlikte, Yunanistan’ın en gelişmiş uçaklara sahip olurken Türkiye’ye bu silahların verilmemesinin ‘şimdi değil ama 10 ila 15 yıl sonra Ankara için sorun teşkil edebileceğini’ söyledi.

Erdoğan-Miçotakis görüştü, Ege’de bahar havası başladı