Merkez Bankası’nın bugün dinleyeceği patronlar ucuz kredi istiyor

Merkez Bankası yönetimi, iş dünyası temsilcileriyle bugün ‘Kredi Toplantısı’ yapacak. TOBB, TÜSİAD, TESK gibi esnaf ve iş dünyası temsilcilerinin bugünkü toplantıda “düşük faizli kamu kredileri” istemesi bekleniyor.

Merkez Bankası toplantısı öncesi, davet edilen kurumlar geçtiğimiz hafta sonu  kendi kurullarında görüşerek önümüzdeki döneme ilişkin taleplerini belirlediler. Öğrendiğimiz kadarıyla krediyle ilgili taleplerin “düşük faizli ve uzun vadeli krediler” üzerinde yoğunlaştığı, bunun da kamu kredileri olabileceği belirtiliyor.

İş insanları uzun zamandır bankaların kredi vermediklerinden yakınıyordu. Seçimden hemen önce başlayan kredi hacmindeki gerileme, seçimden sonra had safhaya ulaştı. Son dönem reel sektörün kredilerde şikayetleri çok artınca, iktidarın isteği üzerine Merkez Bankası ihracatçılara kullandırdığı reeskont kredi  hacminin artırılacağını açıkladı ama bu da şikayetleri gidermedi. Merkez Bankası son kararlarıyla ticari ve bireysel kredilerde faiz oranlarını yükseltip, işletmelerin kullanacağı kredilerin maliyetlerini artırdı. Bunun yanında kredi artış sınırını daha da daraltan Merkez Bankası, son enflasyon raporunda da söylediği gibi, iç talebe kredi artışlarını daraltarak fren koymak istiyor.

Yeni yönetimin ilk toplantısı

Bugün Merkez Bankası’nın davetiyle yapılacak kredi toplantısı, yeni Merkez Bankası yönetiminin tam kadro olarak yaptığı ilk toplantı özelliğini de taşıyor. Merkez Bankası Başkanı Gaye Erkan’ın üç yardımcının görevden alınıp yerine üç yeni ismin atanması piyasalarda memnuniyet yaratmıştı. Başkan Gaye Erkan’ın iş dünyası temsilcilerinin karşısına üç yeni başkan yardımcısı ile birlikteki mi katılacağı, yoksa aralarından bir ya iki yardımcı ile mi katılacağı bilinmiyor. Toplantıya katılacak başkan yardımcılarına bakarak, yeni başkan yardımcılarının görev alanları konusunda da bir fikrimiz olabilir.

Başkan Yardımcısı Cevdet Akçay’ın tüm piyasaların yakından tanıdığı, banka tecrübesi de olan uluslararası finans kesiminde tanınan bir akademisyen olduğunu biliyoruz. Akçay’ın başkan yardımcıları içinde araştırma birimini de yönetecek şekilde öne çıkmasını bekliyoruz.

İş dünyası ne istiyor?

İş dünyasının tümünde bir kredi sıkıntısı çekiliyor ama büyüklüklerine ve iş alanlarına göre kredi taleplerinin farklılık taşıdığını söyleyebiliriz. Bu konuda en sıkıntılı olanlar esnaf ve içeriye iş yapan KOBİ’ler. Çünkü ihracatçılara verilen reeskont kredileri birçok KOBi ve esnafı kapsamıyor.

Bu kesimlere son 2-3 yıldır artan kurlar ve enflasyona karşı ayakta durmaları için ucuz krediler tahsis edilmişti. Bunların bir bölümü Hazine’nin destek verdiği kredi garanti fonu (KGF) kredileriydi. Bunun yanında özellikle kamu bankaları tarafından yüklü düşük faizli sübvansiyonlu krediler kullandırılmıştı. Ancak KGF kredileri uzun zamandır doldu ve kullandırılmıyor. Bunun yanında daha önce düşük faizli yüksek miktarda kredi kullandıran kamu bankalarının bilançoları da artık yeni düşük faizli kredi kullandırmaya artık müsait değil.

Esnaf ve KOBİ’lerin Merkez Bankası’ndan uzun zamandır alıştıkları, düşük faizli kredilerin artırılmasını isteyecekleri, bununla birlikte enflasyonla eriyen işletme sermayesi açıklarının da kapatılmasını talep edecekleri söylenebilir.

Toplantı öncesi konuştuğumuzda, ihracat yapan büyük işletmelerin reeskont kredilerin artırılması ve yapacakları ithalat için mevcut sıkı şartların yumuşatılmasını isteyeceklerini öğrendik. Reeskont kredileri karşılığı yüzde 40 döviz bozdurma zorunluluğuna ek olarak uygulanan artı yüzde 30 döviz bozdurma zorunluluğunun kaldırılmış olması ihracatçıları memnun etti. Bunun yanında ihracat için yaptıkları ithalat için gereken şartların yumuşatılması da memnun etti ama buradaki kısıtlamaların daha da gevşetilmesini istiyorlar. Ancak asıl olarak beklentileri ihracat için verilen reeskont kredilerinin büyük ölçüde artırılması.

Merkez Bankası’nın ayrıcalıklı kredisi olan yatırım taahhütlü avans kredisi YATAK kredilerinin vadesi 10 yıl, faiz oranları ise yüzde 13.50 seviyesinde bulunuyor. Merkez Bankası reeskont kredileri yanında ihracat amaçlı yatırımlar için destek vereceğini söylerken bu kredilerden söz ediyordu.

Özetle; beklediğimiz iş dünyasının kredi sıkıntısı giderek büyüdü ve iktidarın  talebiyle, Merkez Bankası’nın bu şikayetleri dinleme vakti geldi. Merkez Bankası son açıklamalarıyla enflasyonun dizginlenmesi için kredi artışının sınırlamayı planladığını söylemişti. Şimdi iş dünyasının taleplerini dinleyecek. Belki ardından bankaların konuyla ilgili görüşlerini dinleyecek ve tarafları memnun edecek bir formül peşinde olacak.

Bu arada sübvansiyonlu olan saydığımız tüm bu kredilerin hepsinin kamudan yani vergi veren geniş toplumsal kesimlerden çıktığını göz ardı etmemek gerekiyor. Yanlış ekonomi politikaları yine aynı sonucu doğuruyor.

Merkez Bankası Başkanı’na sorulmayan 10 soru