7 aylık dış ticaret açığı 73,5 milyar dolar, cari fazla hayali uzakta kaldı

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, ocak-temmuz döneminde dış ticaret açığı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 18,1 artarak, 73 milyar 539 milyon dolara yükseldi. İhracatın ithalatı karşılama oranı geçen ayın ilk 7 ayında yüzde 69,8 iken, bu yılın aynı döneminde yüzde 66,1’e geriledi. Türk Lirası’nın dolar karşısında yılbaşından bu yana yüzde 45 değer kaybetmesine, yaz aylarında enerji giderlerinin azalmasına, ekonomi yönetiminin sık sık “Cari fazla vereceğiz” beyanlarına rağmen sonbahara yaklaştığımız şu günlerde cari açığın bu yıl kapanmasının zor olduğuna dair kaygıları yeniden artırdı. Cari işlemler hesabı haziran ayında 20 ay sonra ilk kez 674 milyon dolar fazla vermişti. Cari hesaptaki fazla en son 2021 Ekim ayında 4,1 milyar dolar olarak gerçekleşmişti.

Cari denge 20 ay sonra ilk kez fazla verdi

7 aylık ihracat yüzde 0,7 azaldı, ithalat yüzde 5 arttı

Buna göre, ihracat temmuz ayında, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 8,3 artarak 20 milyar 78 milyon dolar, ithalat yüzde 10,5 artarak 32 milyar 295 milyon dolar olarak gerçekleşti. İhracat 2023 Ocak-Temmuz döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 0,7 azalarak 143 milyar 287 milyon dolar, ithalat yüzde 5 artarak 216 milyar 827 milyon dolar olarak gerçekleşti. Temmuz ayında dış ticaret açığı bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 14,2 artarak 10 milyar 702 milyon dolardan, 12 milyar 217 milyon dolara yükseldi.

Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre; temmuz ayında bir önceki aya göre ihracat yüzde 4,5 azalırken, ithalat yüzde 11,9 arttı. Takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ise; 2023 yılı Temmuz ayında bir önceki yılın aynı ayına göre ihracat yüzde 1,1 azalırken, ithalat yüzde 2,4 arttı.

Enerji ve altın hariç ithalat yüzde 24,1 arttı

Enerji ürünleri ve parasal olmayan altın hariç ihracat, temmuz ayında yüzde 9,9 artarak 16 milyar 821 milyon dolardan, 18 milyar 485 milyon dolara yükseldi. Temmuz ayında enerji ürünleri ve parasal olmayan altın hariç ithalat yüzde 24,1 artarak 19 milyar 761 milyon dolardan, 24 milyar 520 milyon dolara yükseldi. Enerji ürünleri ve parasal olmayan altın hariç dış ticaret açığı temmuz ayında 6 milyar 35 milyon dolar olarak gerçekleşti. Dış ticaret hacmi yüzde 17,6 artarak 43 milyar 5 milyon dolar olarak gerçekleşti. Söz konusu ayda enerji ve altın hariç ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 75,4 oldu.

En fazla ihracat Almanya’ya

Temmuz ayında ihracatta ilk sırayı Almanya aldı. Almanya’ya yapılan ihracat 1 milyar 673 milyon dolar olurken, bu ülkeyi sırasıyla; 1 milyar 103 milyon dolar ile İtalya, 1 milyar 101 milyon dolar ile ABD, 978 milyon dolar ile Irak, 962 milyon dolar ile Birleşik Krallık takip etti. İlk 5 ülkeye yapılan ihracat, toplam ihracatın yüzde 29’unu oluşturdu. Ocak-temmuz döneminde ihracatta ilk sırayı Almanya aldı. Almanya’ya yapılan ihracat 12 milyar 378 milyon dolar olurken, bu ülkeyi sırasıyla; 8 milyar 489 milyon dolar ile ABD, 7 milyar 265 milyon dolar ile İtalya, 6 milyar 958 milyon dolar ile Birleşik Krallık ve 6 milyar 648 milyon dolar ile Irak takip etti. İlk 5 ülkeye yapılan ihracat, toplam ihracatın yüzde 29,1’ini oluşturdu.

İthalatta Çin ilk sırayı aldı. Temmuz ayında Çin’den yapılan ithalat 4 milyar 603 milyon dolar olurken, bu ülkeyi sırasıyla; 3 milyar 650 milyon dolar ile Rusya Federasyonu, 2 milyar 839 milyon dolar ile Almanya, 2 milyar 458 milyon dolar ile İsviçre, 1 milyar 602 milyon dolar ile ABD izledi. İlk 5 ülkeden yapılan ithalat, toplam ithalatın yüzde 46,9’unu oluşturdu. Ocak-Temmuz döneminde ithalatta ilk sırayı Rusya Federasyonu aldı. Rusya Federasyonu’ndan yapılan ithalat 28 milyar 384 milyon dolar olurken, bu ülkeyi sırasıyla; 26 milyar 841 milyon dolar ile Çin, 16 milyar 278 milyon dolar ile Almanya, 14 milyar 249 milyon dolar ile İsviçre, 9 milyar 145 milyon dolar ile ABD izledi. İlk 5 ülkeden yapılan ithalat, toplam ithalatın yüzde 43,8’ini oluşturdu.

Kara: Fiyat istikrarı gerekli hale geldi

Merkez Bankası eski Başekonomisti ve Bilkent Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hakan Kara, dış dengenin düzelmemesinin nedenlerini bir tweet serisiyle anlattı. “Son 10 yıldır cari denge eğiliminde belirgin düzelme tespit etsek de bu süreçte rezervlerin erimesi, KKM ve döviz yükümlülükleri, iç talepteki aşırı ısınma, yüksek enflasyon ve karmaşık regülasyonlar yumağı bu kazanımları kalıcı olarak nitelendirmemizi güçleştiriyor” diyen Kara, şu uyarıda bulundu:

“Gelinen noktada fiyat istikrarı sadece satın alma gücünün korunması değil dış açığın sınırlanması için de gerekli hale geldi. İlk planda iç talebin makul seviyelerde tutulması ve enflasyonla mücadele odağının güçlendirilerek beklentilerin kontrol altına alınması önem taşıyor. Dış dengedeki iyileşmenin kalıcı olması için fiyat istikrarına odaklı bir para politikasının uygun bir rezerv/kur politikası, risk odaklı bir makro ihtiyati çerçeve, kalitesi güçlendirilmiş bir mali duruş ve verimlilik odaklı yapısal düzenlemelerle desteklenmesinde fayda var.”

Kara’nın tweet serisi şöyle:

1/
Temmuz ayında dış ticaret açığı artmaya devam etti.
Dış denge neden düzelmiyor?
Belki de düzeliyor, biz göremiyoruz.
Konuyu daha iyi anlamak amacıyla cari işlemler dengesinin ana eğilimini mercek altına alan bir çalışma yaptık.https://t.co/LeGGr723os
Özet bir bilgisel👇 https://t.co/lTtYg57J2M

— Hakan Kara (@ali_hakan_kara) August 29, 2023

İhracatçının derdi belli oldu: Satılan malın maliyetindeki artış yüzde 60’ı geçti

Şimşek’ten turizmde patlama grafikli ‘istikrar’ mesajı