Yeni hayaller: Mali disiplin ve kamuda tasarruf
HSBC: Cari açığın kapanması için TL’de yüzde 40 reel değer kaybı şart
HSBC'ye göre enerji faturası bu yıl hafiflemesine rağmen enerji dışı ithalatın beklentilerin üzerindeki seyri ve turizm gelirlerinin beklentilere göre zayıflığı cari açığın yavaş küçülmesine neden oluyor.
HSBC'ye göre finansal koşullardaki son gelişmelere rağmen dış açık temel endişe kaynağı olmaya devam
ediyor. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek fon akışı sağlamaları için New York’ta yabancı yatırımcıları ve küresel fon yöneticilerini ikna etmeye çalışırken, İngiliz bankacılık devi HSBC dikkat çeken bir Türkiye raporu yayımladı. Banka ekonomistlerinden Melis Metiner imzalı raporda, finansal koşullardaki son gelişmelere rağmen dış açığın temel endişe kaynağı olmayı sürdürdüğü vurgulandı.
Türkiye ekonomisinde kademeli düzeltme, enflasyonda ve cari açıkta yüksek seyrin devamı beklentilerine yer verilen raporda, “Bize göre, ödemeler dengesi kaynaklı kırılganlıklar, Türkiye’nin yeni atanan ekonomi ekibi için en acil sorun olmayı sürdürüyor” denildi.
HSBC ,Türkiye’nin cari açık sorunundan tamamen kurtulabilmesi için TL’nin büyük oranda değer kaybetmesi gerektiğini ifade etti. Bankanın hesaplamalarına göre, milli gelire göre açıkta 1 puanlık düşüş için TL’nin reel değerinde yüzde 10’luk düşüş ya da milli gelirde 2 yüzde puanlık yavaşlama gerekiyor. Bu durumda da, Türkiye’de cari açığın tamamen kapanması için TL’de yüzde 40’lık reel değer kaybı gerektiği öne sürüldü.
‘Cari açık yavaş düşüyor’
Enerji faturasında bu yılki düşüşe rağmen cari açıktaki düşüşün yavaş olduğuna dikkat çekilen raporda, enerji dışı ithalatın beklentilerin üzerindeki seyri ve turizm gelirlerinin ise beklentilere göre biraz zayıf olmasının bu gelişmede etkili olduğu vurgulandı.
12 aylık cari açığın temmuzda 59 milyar dolar olduğu, bunun da tahmini milli gelirin yüzde 6’sına denk geldiği ve geçen yıl sonundan bu yana cari açığın yaklaşık 10 milyar dolar arttığı hatırlatılan raporda, enerji ithalatı 13 milyar dolar azalırken, kısıtlamalara rağmen altın ithalatında 11 milyar dolarlık artış olmasının da cari açığı olumsuz etkilediğine işaret edildi.
‘Gelişme var ama riskler sürüyor’
Raporda öne çıkan değerlendirmelerin bazıları şöyle:
– Türkiye ekonomisinin kısa vadeli görünümü son dört ayda belirgin şekilde iyileşti. Merkez Bankası’ndaki (TCMB) yeni ekip para politikalarını ve makro ihtiyati politikaları sıkılaştırıp geçmişte uygulanan bozucu düzenleyici önlemleri gevşetmeye başladı. Artan harcamaları finanse etmek için vergi artışlarının bulunduğu ek bütçe hazırlandı.
– Bu olumlu gelişmelere rağmen riskler devam ediyor. Enflasyon, döviz borcu, düşük rezerv gibi büyük dengesizlikler var ve bunların çözümünün kararlı, uzun süreli ve potansiyel olarak acılı düzeltme süreçlerini gerektirmesi muhtemel. Ama gelen işaretler, en azından önümüzdeki 12 ay için, politika yapıcıların ekonomide çok daha kademeli ve dolayısıyla sınırlı bir yeniden dengelenmeyi tercih ettiklerini gösteriyor.
‘2024’te daha sert yavaşlama bekliyoruz’
– Son dönemde atılan adımlar, Türkiye’nin, ödemeler dengesi baskılarında artış, TL’de keskin değer kaybı ve ekonomide ani duruş içeren en kötü senaryodan kaçınmasına yardım etti ancak ekonomiyi daha sağlam bir temele oturtmak için daha fazlasının yapılması gerekiyor.
– 2023 için yüzde 4,4’lük ekonomik büyüme beklentimizi koruyoruz ancak 2024 için büyüme beklentimizi yüzde 4,1’den yüzde 3,0’a düşürüyoruz. Orta Vadeli Program’dakine kıyasla da belirgin bir yavaşlama bekliyoruz. Bu yıl olduğu gibi gelecek yıl da büyümenin iç talep çekişli olmasını bekliyoruz.
‘Faiz artışında sona gelindi’
HSBC’nın raporunda faiz beklentisini yüzde 30’dan yüzde 32,5’e yükselttikleri belirterek “Ancak TCMB’nin faiz artışı döngüsünde sona yaklaştığını düşünüyoruz. Eylül toplantısında 500 baz puan ve son çeyrekte toplam 250 baz puanlık faiz artışı bekliyoruz” denildi. Banka bütçede bu yıl, hükümetin yüzde 6,4’lük hedefinden daha düşük bir açık beklemekle birlikte Mart 2024’teki yerel seçimler nedeniyle resmi harcama tahminleri gelecek yıl aşılabileceğini de vurguluyor. Bankanın bu yıla ilişkin olumlu bütçe açığı tahmini milli gelirin yüzde 4,1’i iken gelecek yılki yerel seçimlerin etkisiyle yüzde 7,1 gibi hayli yüksek bir orana çıkıyor.
‘Dışarıdan gelecek yardım kararlarını erteletebilir’
HSBC’ye göre fonlama sorunlarının hafiflemesi Türkiye’nin bir ödemeler dengesi krizinden kaçınmasını çok daha muhtemel kıldı. Başta Birleşik Arap Emirlikleri olmak üzere Türkiye’ye dönük fonlama taahhütleri olumlu karşılandığının belirtildiği raporda şu görüşlere yer verildi:
“Ancak bu taahhütler politika yapıcıların daha kararlı adım atmalarını erteleme riski yaratabilir. Bu olursa, Türkiye, yüksek emtia fiyatları ve risk iştahında değişim gibi birçok dış şoka karşı riskli konumda kalmaya devam edebilir. Öte yandan, söz verilen fonların ne zaman geleceğiyle ilgili biraz belirsizlik de var.
– Faiz artışlarına rağmen yüksek enflasyon nedeniyle reel faizlerin derin negatif bölgede kalmaya devam etmesini bekliyoruz. Enflasyonun eylülde yüzde 60,3, aralıkta yüzde 67,9, Mart 2024’te yüzde 65,9, Haziran 2024’te yüzde 69,6, Eylül 2024’te yüzde 48,6, Aralık 2024’te yüzde 44,3 olmasını bekliyoruz. Politika faizinin ise 2024 genelinde yüzde 32,5’te kalmasını öngörüyoruz.
– Reel faizlerin negatif ve bütçe harcamalarının yüksek olduğu bir ortamda, iç talebin belirgin şekilde soğuması ve talep kaynaklı fiyat baskılarının azalması muhtemel değil.
– 2024 büyüme tahminimizi düşürmemizin temel nedeni, kredi faizlerindeki artış ve kredi büyümesindeki düşüş.
– Kısa vadeli dış borç, 206 milyar dolarla yüksek seviyelerdeki seyrini sürdürüyor.
– 120 milyar dolarlık kur korumalı mevduat (KKM) kaynaklı kur farkı ödemeleri, enflasyonist baskı ve risk yaratıyor.”
Oyunlar ve Bulmacalar