Kıyamet senaryosuna hoş geldiniz: Memelilerin çoğu yeni süper kıta oluşumunda yok olacak

Dünya’da 300 milyon yıldan uzun bir süredir her şekil ve boyutta memeli görüldü. Bugün bu son derece gelişmiş hayvan türü, büyük iklim krizlerine ve bir dizi kitlesel yok oluşa rağmen öyle ya da böyle hayatta kalmayı başardı. Onlarsız bir dünya hayal etmek zor olsa gerek. Ne var ki Bristol Üniversitesi’ndeki araştırmacıların yürüttüğü yeni bir çalışmaya göre, kıtaların yer değiştirmesi, eninde sonunda neredeyse tüm sıcakkanlı canlıların kıyameti olacak.

Ekip, memelilerin ısı toleransını ve Dünya’nın iklim koşullarını 250 milyon yıl sonrasına göre modelleyerek, Pangea Ultima denilen bir sonraki süper kıtanın oluşmasının memelilerin yok oluşunu tetikleyeceğini keşfetti. Araştırmacılar bu tahmini yaparken, yeni süper kıtanın kara yüzeyi sıcaklığındaki değişiklikleri, Güneş’ten gelen radyasyonu ve atmosferdeki karbondioksit yoğunluğundaki artışı hesaba katan bir iklim modeli kullandı.

Nature Geoscience dergisinde yayınlanan çalışmanın başyazarı ve Bristol Üniversitesi’nde iklimbilimci olan Alexander Farnsworth, Live Science’a yaptığı açıklamada, “Bir süper kıta, kitlesel yok oluşa daha kolay zemin oluşturan koşullar yaratıyor gibi. Son beş kitlesel yok oluşun dördü süper kıta oluşumuyla aynı zamana denk geldi” dedi.

O zaman olmayacağız diye sevinsek mi?

Sabit olmaktan oldukça uzay olan Dünya, manto üzerine yerleşmiş katı haldeki levhalardan oluşuyor. Bir nevi magma okyanusunun üzerinde yüzüyor. Son 2 milyar yılda magmatik hareket bu levhaları birbirinden ayırarak okyanus ve kıtaları oluşturdu, ardından da tekrar bir araya getirerek süper kıta halini almalarını sağladı. Bu sürecin aşağı yukarı 600 milyon yılda bir tekrarladığını söyleyebiliriz.

Bilim insanları bir sonraki süper kıtanın 250 milyon yıl sonra oluşmasını bekliyor. Yani yakın bir zamanda ölümsüzlüğün yolunu bulmazsak şu an hayatta olan hiç kimse bu kitlesel yok oluşu göremeyecek. Ama göremeyecek olmamız hayal edemeyeceğimiz anlamına gelmiyor.

Bu yeni süper kıta oldukça sıcak olacak. Okyanusların serinletici etkisinden mahrum kalacak ekvatoral kara kütlesi, bu da yetmezmiş gibi daha yaşlı ama daha güçlü Güneş’in radyasyonunu daha çok emecek ve volkanik aktivite nedeniyle de daha fazla karbondioksit batağına saplanacak. Süper kıta üzerindeki toprakların yalnızca yüzde 8’i memeliler için yaşanabilir durumda olacak.

Bu da memeliler için kıyamet anlamına geliyor. Ter bezlerine ve sıcağı uzak tutan dolaşım sistemine sahip hayvanlar, yüksek sıcaklıklarla başa çıkma konusunda nispeten daha iyi olsa da kuru (40 derece) ya da nemli havalarda (35 derece) sınır aşıldığında vücuttaki bu sistemler bozulmaya başlıyor ve tehlikeli yüksek ısının vücuttan atılması mümkün olmuyor.

Başka senaryolar da var

Farnsworth, “Bugün Sahra Çölü gibi bölgelerde yaşayabilen çok özel memeliler olsa da bu memelilerin hayatta kalıp kalmayacağı ve torunlarının Pangea Ultima boyunca yayılarak Dünya’ya yeniden hakim olup olmayacağı belirsiz. Belki de sürüngenler daha iyi adapte olacak? Ya da bambaşka bir canlı türü, kim bilir?” diyor.

Araştırmacılar, sıcaklıkların bitkilerin fotosentez yapamayacağı kadar yükselmesi halinde sadece memeliler değil, tüm yaşamın tehlikeye girmesinin de mümkün olduğunu söylüyor. Yine de bitkilerin sıcaklığa uyum sağlama yetisi ile gelecekteki deniz ekosistemlerinin dayanıklılığını görmek için daha fazla araştırma yapılması şart.

Tabii burada araştırmacıların ele aldığı senaryo ekvator merkezli Pangea Ultima süper kıtası. Kutup merkezli Amasia gibi daha soğuk senaryolar da mevcut ki öyle bir senaryoda memelilerin kıl payı da olsa hayatta kalma şansı var.

Bir çiçeğe bakarken hatırlayın: Dinozorları yok eden kıyametten onlar sağ çıktı