Kredili konut satışlarında eylülde ‘kusursuz fırtına’

Türkiye’de halkın en büyük yatırım aracı olan konutta satışlar eylül ayında tüm alanlarda sert şekilde düştü. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Eylül ayı verilerine göre Türkiye genelinde konut satış sayısı, eylülde yıllık bazda yüzde 9,5, ay bazında 16 düşüş göstererek 102 bin 656’ya geriledi. En büyük düşüş ise ipotekli(kredili) satışlarda oldu.

‘Konut satışlarındaki düşüşün nedeni yüksek kredi faizi’

Türkiye genelinde ipotekli konut satışları eylül ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 50,2 azalış göstererek 8 bin 446 olurken, ipotekli satışların toplam konut satışları içindeki payı da yüzde 8,2’ye geriledi. Bu düşüş son 5 yılın en büyük düşüş olarak kayda geçerken, aynı zamanda konut satış verilerinin açıklandığı 2013 yılından yana yaşanan en büyük ikinci düşüş oldu. Ocak-eylül döneminde gerçekleşen ipotekli konut satışları ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 29,6 azalışla 160 bin 884’e geldi.

İkinci ele kredi kısıtlaması etkili oldu

Sektöre göre düşüşte artan konut kredi faizlerine ek olarak 26 Ağustos’ta ikinci konuta getirilen yüzde 75 oranındaki kredi kısıtlaması rol oynadı. Bu durum hem ipotekli hem genel konut satışlarını aşağı çekerken, yabancıya satışı artıracak yeni bir hikayeye ihtiyaç duyulduğu kaydedildi. Satışlardaki düşüşü değerlendiren TSKB Gayrimenkul Değerleme Genel Müdürü Makbule Yönel Maya, finansman tarafında ağustos ayında ikinci konuta getirilen kredi kısıtlamasının ipotekli satışları çok fazla düşürdüğünü söyledi. Bu nedenle ipotekli satışların 8 bine kadar gerilediğine dikkat çeken Maya, “Bu veri tarihimizde yaşanan en büyük düşüş. En büyük düşüşü kredi faizlerinin çok yüksek olduğu 2019’da 7 bin 319 adetle görmüştük. Bu ikinci en büyük düşüş oldu” diye konuştu.

Yatırımcı konutu satıp mevduata giriyor

Konutta yükselen fiyatlar nedeniyle artık erişilebilir olmaktan çıktığına dikkat çeken Maya şöyle konuştu: “Artık yatırımcı da bu artışların çok gitmeyeceğini düşünüyor. Ayrıca mevduat faizleri de gelir anlamında konutla oldukça rekabet edici. Dolayısıyla artan mevduat faizlerinden dolayı bazı yatırımcılar da elindeki konutu satıp mevduata girmiş olabilir.

Yabancılar için yeni bir hikaye lazım

Yabancılara yapılan konut satışları eylül ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 42,0 azalırken, aylık bazda yüzde 4 düşerek 2 bin 930 oldu. Yabancılara yapılan konut satışları ocak-eylül döneminde ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 43,5 azalarak 28 bin 64’e düştü. Ruslar yine alımlarda başta olurken, Makbule Yönel Maya, yabancılara satış trendinde yavaşlamanın sürdüğünü belirtti. Maya, “Yabancı tarafında hikaye lazım. Ev alarak vatandaşlık bedeli 400 bin dolara çıkarıldı. Aynı zamanda çeşitli bölgelerde yabancılara oturma izni verilmiyor. Türkiye’de sıkılaştırma politikaları sürerken, Portekiz, Dubai Yunanistan, İspanya gibi ülkeler cazip koşullar sunuyor” dedi. Maya, yabancıya satışın artması için Türkiye’nin yeni bir hikaye anlatması gerektiğine ifade etti.

Konut satışları son 5 yılın en düşük seviyesini görebilir

Bu yılın ilk 9 ayında konut satışları bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 14,9 azalışla 900 bin 74 olarak gerçekleşti. Bu yılın genelinde yapılan satışların geçen yılın gerisinde kaldığını belirten Makbule Yönel Maya, eğer herhangi bir kampanya başlatılmadığı taktirde kalan zamanda yapılan satışlarla geçen yılın satış adetlerinin yakalanmasının zor olduğunu söyledi. 2022’nin genelinde 1 milyon 485 bin adet konut satılırken, bu yılki satışların en fazla 1 milyon 300 bin adetlerde kalmasını beklediklerini açıkladı. Maya, böylece toplam satışlarda da son 5 yılın en düşük verisinin gelebileceğini kaydetti.

İkinci el konutun payı yüzde 70,3

Türkiye genelinde ilk el konut satış sayısı, eylül ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 15,2 azalarak 30 bin 488 oldu. Toplam konut satışları içinde ilk el konut satışının payı yüzde 29,7 oldu. İlk el konut satışları ocak-eylül döneminde ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 13,9 azalışla 268 bin 597 olarak gerçekleşti.
Türkiye genelinde ikinci el konut satışları eylül ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 6,8 azalış göstererek 72 bin 168 oldu. Toplam konut satışları içinde ikinci el konut satışının payı yüzde 70,3 oldu. İkinci el konut satışları ocak-eylül döneminde ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 15,2 azalışla 631 bin 477 olarak gerçekleşti.

Maliye, konut satışlarını mercek altına aldı, daha fazla vergi toplamak istiyor