Yaptırımlardan kaçan Rus oligarkların jetlerinin yeni rotasında Türkiye de var

Rusya’nın bazı zengin ve güçlü kişileri, Moskova’nın Ukrayna’yı işgalinden bu yana yürürlükte olan Batı yaptırımları nedeniyle özel jetlerini havada tutmanın yollarını arıyor. Reuters’ın haberine göre, savaşın başladığı Şubat 2022’den bu yana en az 50 jet Rusya’ya yaptırım uygulamayan ülkelere seyahat edebilmek için Avrupa’ya tescilli olan uçaklarını Rusya’da yeniden tescil ettirdi. Böylece varış noktalarını sınırlayan ve yedek parça bulmanın zorlaştığı Fransız Rivierası, Maldivler, Seyseller, Londra gibi bölgelerden kaçarak Rusya’ya yaptırım uygulamayan Türkiye, Dubai, Çin ve eski Sovyet ülkelerine rahatça uçabiliyorlar.

Yevtuşenkov da jetini yeniden tescil ettirdi

Ukrayna’daki savaştan önceki 2 yılda Rus oligark Vladimir Yevtuşenkov’a ait özel bir Boeing 737, dünya başkentleri ve finans merkezlerinin yanı sıra Fransız Rivierası, Maldivler ve Seyşeller’i de ziyaret ederek dünyanın dört bir yanını dolaştı.
Flightradar24’ün uçuş takip verilerine göre, bu yıl jet zenginlerin geleneksel oyun alanları yerine eski Sovyet ülkeleri Kırgızistan, Kazakistan ve Belarus’un yanı sıra Çin’i de birkaç kez ziyaret etti. Yevtuşenkov’un jeti Reuters tarafından incelenen ağustos ayı başına kadar olan ve daha önce bildirilmeyen ulusal uçak kayıt verilerine göre, Şubat 2022 işgalinden bu yana Rus bayrağı altında yeniden tescil edilen en az 50 özel jet arasındaydı.
Medyaya konuşma yetkisi olmayan ve isimlerinin açıklanmaması koşuluyla konuşan iki üst düzey Rus havacılık sektörü kaynağına göre, geri gönderilen özel jetlerden bazıları önde gelen politikacılar ve iş dünyasının önde gelen isimleriyle ilişkilendirildi.
İki kaynak, Yevtuşenkov’un geçen yıla kadar kurucusu olduğu telekomünikasyon-kereste şirketi AFK Sistema’nın logosunu taşıyan Boeing737’yi bizzat kullandığını söyledi. Yevtuşenkov, Birleşik Krallık’ın geçen yıl kendisine yaptırım uygulamasının ardından Sistema’nın kontrolünü resmen devretti. Ancak grubun ana hissedarı olmaya devam ediyor.

Uçuş radarlarına göre Rus oligarklar Ukrayna işgalinden bu yana geçen 21 ayda Batı’daki rotalarının yerine yenilerini koydu.

400 özel jetin yarısından fazlası yurtdışında mahsur kaldı

Aruba ve Man Adası gibi bazı jetlerin daha önce kayıtlı olduğu bölgeler Batı’nın yaptırımlarına uyuyor. Kaynaklardan biri bu durumun, bu ülkelerin bayrakları altında uçan Rus uçakları için sigorta, yakıt ve izin almayı zorlaştırdığını söyledi. Uçakların Rus bayrağı altına alınması, Türkiye ve Dubai de dahil olmak üzere, uçuş yasağı uygulamayan ya da bireysel seyahat edenlere yaptırım uygulanmayan ülkelere gidip gelmelerine olanak sağlıyor.
Aynı kaynak, sektördeki geniş bilgisine dayanarak bu tür manevralara rağmen Rusya’nın 400 civarındaki özel ve kurumsal jet filosunun yarısından fazlasının yurtdışında mahsur kaldığını ya da satıldığını tahmin ediyor. Listeye göre, Mart 2022 başı itibarıyla 97 olan Rus bayrağı altındaki toplam iş jeti sayısı şu anda 145’e ulaşmış durumda.

Rusya-Ukrayna Savaşı devlet varlık fonlarına 1 trilyon dolar kaybettirdi

Türkiye’den AB’ye gitmek için uçak kiralıyorlar

Yaptırımlar nedeniyle Rus uçaklarının Rus oligarkların daha önce iş ve tatil için sık sık uçtukları ve savaştan önce birçok özel jetin kayıtlı olduğu 27 ülkeli Avrupa Birliği’ne (AB) girmesi yasak.
İş jetleri organize eden ve yöneten her iki havacılık kaynağı da bazı jet sahiplerinin Rusya’dan Türkiye’ye ya da eski Sovyet ülkelerine uçtuktan sonra, kişisel yaptırım altında olmamaları koşuluyla, AB havalimanlarına farklı uçaklar kiraladıklarını söyledi. Kaynaklardan biri, bu uygulamanın haftada en az bir kez gerçekleştiğini sözlerine ekledi.
Gümrük verilerine göre geri gönderilen uçaklardan bazıları Ukrayna’daki savaşta Devlet Başkanı Vladimir Putin’i destekleyen ya da Putin’le bağlantılı olan devlet kuruluşları ve iş dünyası liderleriyle bağlantılı.
Verilere göre bu uçaklardan Bombardier Challenger 650, bu yılın başlarında Putin liderliğindeki önde gelen girişimciler toplantısına katılan iş adamlarından Dmitry Mazepin tarafından yönetilen büyük bir gübre üreticisi olan Uralkali tarafından ithal edilmiş.
Bir Bombardier Global 6000 ise eski Başbakan Birinci Yardımcısı Igor Shuvalov tarafından yönetilen, devlete ait bir kalkınma bankası olan VEB.RF tarafından ithal edildi.
Gümrük verileri, savaşın patlak vermesinden sonra ülkelerine geri gönderilen özel uçakların çoğunun eski Sovyet ülkelerinin yanı sıra Birleşik Arap Emirlikleri ve Türkiye’den Rusya’ya döndüğünü gösteriyor.
Flightradar24 verilerine göre, Yevtuşenkov’la bağlantılı Boeing örneğinde olduğu gibi, yeniden tescil edilen diğer uçaklar da AB hava sahasına girmekten kaçınmış ve Rusya’ya dost olduğu düşünülen ülkelerde kalmaya devam etmiş.

Türkiye üzerindeki Rusya yaptırımları baskısına son örnek: Rus oligarkların yatları

Lavrov’dan Avrupalı şirketlere: Yaptırımlar nedeniyle 250 milyar euro kaybettiniz