ABD’de telif savaşları: Bob Dylan ve Adele YouTube mağduru
Queen, David Bowie, Rolling Stones, Deep Purple, Lou Reed ve daha nicesi. 1974'te yani bundan 50 yıl önce yayınladıkları albümleriyle müzik tarihine isimlerini yazdırdılar. Müzik Radarı'nda bu hafta bu efsane albümleri kutluyoruz.
Müzik tarihçileri 20. yüzyılı değerlendirirken genellikle iki 10 yıllık periyot üzerinde durur. 1970’li yıllar mı daha iyiydi yoksa 1980’ler mi? 1960’lı yıllar cevabı verecek olanlar da çıkacaktır tabii. ancak yenilikçi ve bir o kadar da çığır açıcı değişimlere baktığımızda 1970’ler özel bir ilgiyi hak ediyor. 1960’lı yıllarda kurulan Rolling Stones ve The Who gibi grupların yanı sıra Bob Dylan ve David Bowie bu dönemde müzik piyasasına adım atmıştı.
1973 petrol krizinin etkilerinin devam ettiği, ABD Başkanı Nixon’ın istifa ettiği, Bülent Ecevit ve Necmettin Erbakan’ın koalisyon ortağı olduğu, Çin’de Terracotta Ordusu’nun keşfedildiği, ABBA’nın Waterloo ile Eurovision kazandığı, Almanya’nın Dünya Kupası’nda zafere ulaştığı ve Türkiye’nin Kıbrıs Barış Harekatı’nı düzenlediği 1974 müzik dünyası için de bir hayli hareketliydi. Dönemin ruhunu ağırlıklı olarak rock albümleri yansıtırken en dikkat çekici olaylardan biri Bob Dylan’ın sekiz yıl sonra albüm yayınlaması idi. Müzik Radarı 50. yaşını kutlayan albümleri Spotify çalma listesinde de kutluyor. Hazırsanız 1974’ün öne çıkan 10 albümünü saymaya başlıyoruz.
1973’te kendi adlarını taşıyan ilk albümleriyle büyük sıçrama yapan Queen grubunun bu başarısını devam ettirip ettiremeyeceği basında sorgulanıyordu. Grup Kasım 1974’te yayınladığı ‘Sheer Heart Attack’ ile bu sorulara bir nevi cevap verdi. Albümde yer alan ‘Killer Queen’ yılın en öne çıkar şarkılarından biri olurken sonrasında da grubun klasikleri arasında yerini aldı. Tabii bunda Joe Dassin’in 1969’da yayınladığı ‘Aux Champs Elyssée’ şarkısına da hakkını teslim etmek gerek. Kendilerini geliştirmeye devam eden grubun albümde dikkat çeken bir diğer parçaları ise ‘Now I’m Here’ oldu.
1974’te albüm yayınlayan isimlerden bir diğeri dönemin karizmatik yıldızı David Bowie. ‘Diamond Dogs’ müzisyenin birlikte çalıştığı grubu Spiders from Mars’ı dağıttıktan sonra üzerinde çalıştığı ilk albümdü. Albümde dönemin önemli yapımcılarından Tony Visconti ile çalışan İngiliz müzisyenin bu albümündeki ‘Rebel, Rebel’ şarkısı tüm kariyerinin en özel besteleri arasında yerini aldı. Bu albüm sanatçının glam rock tarzındaki son albümü olurken punk etkileri de taşıyordu. 24 Mayıs 1974’te yayınlanan albüm büyük bir ticari başarı elde ederken listelerde de uzun süre kalmayı başarmıştı.
17 Ocak’ta 50 yaşını kutlayacak ‘Planet Waves’ Bob Dylan’ın kariyerinde özel bir yere sahip. Bu albümle müzisyen ilk defa listelerde zirveye yerleşirken müzik tarihine de ‘Forever Young’ gibi bir kült şarkıyı kazandırdı. Albümün kayıtları, şarkıcı ve söz yazarını sekiz yıl aradan sonra ilk kez The Band ile yeniden bir araya getirdi. Daha önce bir turne fikri üzerine kafa yoran ikili bir araya geldi. Albümün ilk yüzünün kapanışını yapan ‘Forever Young’ şarkısının artık dillere pelesenk olmuş versiyonu tek seferde kaydedilmişti.
Deep Purple yenilenen kadrosuyla 17 Şubat 1974’te yeni albümün yayınladı. ‘Burn’ o zamanlar tanınmayan vokalist David Coverdale’in yanı sıra basçı ve vokalist Glenn Hughes de gruba katıldıktan sonra yayınlanan ilk albümdü. ‘Burn’ grubun geleneksel hard rock temelinin ötesine geçerek soul ve funk’ı da işin içine kattığı bir çalışma oldu.O dönem festivallerin en sevilen şarkılarından ‘Mistreated’ albümün o blues havasını en iyi yansıtan şarkısıydı. Şarkıların yanı sıra ‘Burn’ albüm kapağıyla da hafızalara kazınmayı başardı. Grubun en bilinen ve sevilen albümlerinden biri oldu.
18 Şubat 1974’te yayınlanan ve grupla aynı adı taşıyan ‘Kiss’ albümü topluluğun o dönem için en az ilgiyle karşılaşan albümü oldu. Birbiri ardına tekliler yayınlasalar da ilgi çekmeyi başaramıyor, şarkıları listelere sokamıyorlardı. Ta ki bir cover olan ‘Kissin Time’ yayınlanana kadar. Paul Stanley yıllar sonra verdiği bir röportajda albümü “berbat ve dandik” olarak tanımlamıştı. Bu soruyu Kiss dinleyicileirne sorduğumuzda ise alacağımız cevap bu kadar keskin olmayacaktır.
Lynyrd Skynyrd’in ‘Second Helping’ albümü, grubun gelişen profilini daha da genişleterek 1974 Ağustos ayında Billboard listelerinde ilk 10’a giren en ünlü parçalarından ‘Sweet Home Alabama’yı getirdi. Filmlerde, dizilerde, reklamlarda ve Amerika Birleşik Devletleri’ni tanıtan videolarda sıklıkla karşımıza çıkan şarkı, gruba plak satışlarında da büyük bir başarı kazandırdı. Üstelik sadece ABD’de değil. ‘Second Helping’ Avrupa’da da o dönem ilgiyle karşılanmıştı.
Dönemin pek çok müzisyeni gibi uyuşturucu sorunu yaşayan ve bunu geride bırakabilmek adına üç yıl tedavi gören Eric Clapton, Bob Marley’in ‘I Shot the Sheriff’ şarkısını yorumladığı ‘461 Ocean Boulevard’ albümünü Temmuz 1974’te yayınladı. Sadece ABD’de iki milyondan fazla kopya satarak uluslararası bir başarı elde eden albüm, ağırlıklı olarak cover parçalardan oluşurken sanatçının ‘Let it Grow’ gibi yeni parçalarını da barındırıyordu. Blues klasiklerinin ağırlıkta olduğu albüm, günümüzde ise bir klasik olarak kabul görmekte.
‘Sally Can’t Dance’ albümü ile Lou Reed, Velvet Underground günlerinin gölgesinden tartışmasız bir şekilde çıktı. İlk kez solo çalışmalarında eski grubundan herhangi bir materyale yer vermedi. Dördüncü solo albümündeki şarkıların ilhamı farklı yerlerden geldi. Dönemin müzik eleştirenleri kendisini özellikle yaşantısı nedeniyle hedef alırken çıkan albümde yer alan bir şarkı oldukça dikkat çekiciydi. ‘Kill Your Sons’ müzisyenin psikiyatri koğuşunda geçirdiği gençlik yıllarının bir yansımasıydı. ‘Sally Can’t Dance’, müzisyenin ABD’deki en başarılı albümü oldu.
20. yüzyılın popüler tarihteki en ikonik ilişkilerinden bir John Lennon ile Yoko Ono arasındaki aşktı. ‘Walls and Bridges’ albümünü John Lennon, büyük aşkı Yoko Ono’dan 18 ay ayrı kaldığı bir dönemde kaydetti. Phil Spector ile albüm yapma planları suya düşünce müzisyen, New York’a dönerek ‘Walls and Bridges’ albümü için şarkılar üzerinde çalışmaya başladı. Müzikal açıdan bir süredir tıkanma yaşayan şarkıcı bu albümüyle eski Beatles formuna yaklaşmıştı. Albümde yer alan ‘Whatever Gets You Through the Night’ 26 Eylül çıkışlı bu çalışmanın en özel şarkılarından biri oldu.
18 Ekim 1974’te yayınlanan ‘It’s Only Rock ‘n’ Roll’, gitarist Mick Taylor’ın yer aldığı son Rolling Stones albümüydü. Kaderin bir cilvesi olarak albüm, Taylor’ın yerine geçecek olan Ronnie Wood’un 12 telli akustik gitar çaldığı bir şarkıyı da içeriyordu. Rolling Stones başlangıçta bir yüzünde canlı kayıtların, diğer yüzünde ise grubun en sevdiği şarkıların coverlarının yer alacağı bir albüm yapmayı planlıyordu. Ancak bu fikirden vazgeçtiler. Mick Jagger ve Keith Richards prodüksiyonunu üstlendiği yeni materyallerden oluşan bir albüm kaydetmeyi tercih etti.