Kızıldeniz’deki kaos petrol taşımacılığını da etkiledi

Günlük ortalama 20,5 milyon varille dünyanın tükettiği ham petrol ve ürünlerinin beşte birinin geçtiği Hürmüz Boğazı’ndaki saldırılar konteyner taşımacılığının yanı sıra petrol tankerlerini de etkilemeye başladı.

Petrol piyasası Kızıldeniz’in güneyindeki deniz taşımacılığında haftalarca sürecek bir kesintiye hazırlanıyor. İsrail’in Gazze’deki saldırılarına tepki olarak Husi militanlarının ekim ayından buyana ticari gemilere saldırıları artırdığı bölgede gemiler başka rotalar için kiralanmaya başlandı.

Ocak ayı itibariyle tüketiciler Kızıldeniz’deki çatışmaların fiyatlar üzerindeki etkisini henüz hissetmedi.  Saldırılardan sonra anlık yükselmeler olsa da Brent petrolün fiyatı 2023 Ekim ortalamalarının altında seyrediyor.

Husilerin saldırıları yüzünden Kızıldeniz’den buğday akışı yüzde 40 azaldı

Ancak uzmanlara göre Avrupa bölgedeki çatışmaların ekonomik etkisini ABD’den önce hissedecek. Çünkü Hürmüz Boğazı ve Kızıldeniz Avrupa’nın Uzakdoğu’dan yaptığı ithalatın en kestirme yolu üzerinde bulunuyor. Uzakdoğu’nun önemli limanlarından Singapur’dan Avrupa’nın en önemli dağıtım limanlarından Hollanda’daki Rotterdam’a mal getiren bir gemi Hürmüz Boğazı ve Süveyş Kanalı’ndan geçerse 8,500 deniz mili yol alıyor ve seferini 26 günde tamamlıyor.

Güvenli güzergahı tercih edip Afrika’daki Ümit Burnu’na kadar indikten sonra Avrupa’ya yönelmesi durumunda ise Rotterdam’a 11,800 deniz millik bir yolculuktan sonra 36 günde ulaşıyor. Bu da Hürmüz Boğazı’nda sıkıntının devamı durumunda ithalatçının bir süre sonra kargo maliyetlerindeki artışları ürün fiyatına yansıtması anlamına geliyor.

Kızıldeniz krizi derinleşiyor: LNG sevkiyatının durması Avrupa’da enerji ithalatı endişesini artırdı

‘Daha fazla gemi bölgeden kaçınıyor’

Tanker filosu 50 milyon varilden fazla petrol taşıyabilen Euronav NV’nin İcra Kurulu Başkanı Alexander Saverys “Giderek daha fazla gemi sahibi bölgeden kaçınıyor. Haftalar içinde çözülebilecek bir sorun gibi görünen bu durum, şimdi gerçekten de aylarca sürecek sonuçlar doğurabilir” dedi.

Danimarkalı tanker taşımacılığı şirketi Torm da rafine ürünlerin taşınması için Asya’ya yapılan seferlerde artış olduğunu açıkladı. Bu petrol ürünü taşıyan nispeten büyük tankerlerin günlük kazancının geçen hafta 35,000 dolardan 60,000 dolara çıkmasına neden oldu. Bu arada bölgede sefer yapan tanker ve diğer ticari gemilerin sigorta primlerinin de arttığı belirtiliyor. Irak da Avrupa’ya son gelişmelerin ardından Basra Körfezi- Ümit Burnu güzergahını kullanarak ham petrol gönderiyor. Bu da Hürmüz Boğazı’nın Irak tarafından da ‘tehlikeli bölge’ olarak kabul edildiğini gösteriyor.

Konteyner taşımacılığı da tam kargaşa içinde

Londra merkezli Drewry Shipping Consultants’ın konteyner araştırmaları kıdemli müdürü Simon Heaney “Bu ara dönemde durum biraz kaotik görünüyor” diyerek nakliye şirketlerinin oldukça kısa bir süre içinde yeni ve daha güvenilir bir ağ kurmasını beklediğini söyledi.

Dünyanın en büyük üçüncü konteyner taşımacılık grubu olan Fransız CMA CGM’nin sahibi ve başkanı Rodolphe Saadé ise “Programlarımız tam bir kargaşa içinde ve zamanlamalara uyamıyoruz” dedi.

Otomobil üreticileri de  etkilendi

Üretilen malların ve yarı mamullerin fabrikalara gecikmeli gelişi bazı otomobil üreticilerini üretimi  durdurma noktasına getirdi. Gecikmelerin devamı halinde stoklar tükenecek ve sıkıntı başlayacak.

Fiat, Jeep ve Peugeot gibi dünyanın önemli markalarının çatı şirketi Stellantis’in CEO’su Carlos Tavares gecikmelerin otomobil üreticileri için nakliye maliyetlerini daha da artırmasını beklediğini söyledi.

Tedarik zincirindeki aksaklıklar nedeniyle Almanya’da Tesla, Belçika’da Volvo Cars ve Macaristan’daki Suzuki fabrikalarında bazı üretim bantları durduruldu.

Küresel gıda devi Fransız Danone Kızıldeniz’deki sıkıntının iki ya da üç aydan fazla sürmesi halinde hava taşımacılığı gibi alternatiflerin kullanılması da dahil “hafifletme planları” uygulamaya başlayacağını açıklandı. Perakende sektöründe Avrupa çapında yaklaşık 3 bin 500 giyim odaklı indirim mağazası işleten Pepco Group perşembe günü durumun daha yüksek navlun maliyetlerine ve daha yavaş teslimatlara yol açtığı uyarısı yaptı.