ABD Dışişleri Bakanı İsrail’de: Sivil ölümlerini azaltması için tavsiyelerde bulundum
İsrail-Hamas savaşı üçüncü haftasına girerken İsrail Batı Şeria ve Gazze'nin güneyindeki Han Yunus'ta saldırılarını yoğunlaştırdı. ABD İsrail'e yeni hava savunma sistemleri gönderdi. İsrail lideri Netanyahu Lübnan Hizbullahı'na savaşa girmeyin uyarısı yaptı. BM'nin Gazze'de üç günlük yakıtı kaldı.
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu önceki gece Gazze Şeridi’ne yönelik beklenen kara harekâtını görüşmek için kabinesini topladı. Toplantıda İsrailli liderin Gazze’nin kuzeyindeki saldırıları yoğunlaştırma sözü verdiği aktarıldı. Ancak dün sabah ateş güneyden geldi. Son birkaç gündür İsrail roketlerine hedef olan Han Yunus dün sabah bir kez daha vuruldu. Bu saldırıda en az 11 kişinin öldüğü bildirildi. Gazze’nin güneyinde hedef alınan tek kent Han Yunus da değildi. İnsani yardımların Mısır’dan Gazze’ye geçiş yapması için kritik önem taşıyan sınır kapısının bulunduğu Refah kenti de vuruldu. Netanyahu Lübnan Hizbullahı’nı savaşa girmemesi için uyarırken UNRWA Mısır’dan Gazze’ye geçen yardımlar arasında yakıt olmadığını, sadece üç gün yetecek yakıt kaldığını bildirdi. Öte yandan akşam saatlerinde İsrail ordusu “yanlışlıkla” Mısır mevzisini vurduğunu söyledi. Mısır yaptığı açıklamada yedi kişinin yaralandığını duyurdu. İsrail’in Gazze’nin kuzeyindeki Cibaliye mülteci kampında bulunan iki eve düzenlediği hava saldırısında da en az 13 Filistinli hayatını kaybetti. El Cezire’ye konuşan sağlık yetkililerin çoğu çocuk olmak üzere en az 27 kişinin de yaralandığını duyurdu.
Gazze
Öldürülen: 4,741
Yaralı: 15,898
İşgal altındaki Batı Şeria
Öldürülen: 91
Yaralı: 1,400
İsrail
Öldürülen: 1,405
Yaralı: 5,132
Saldırılar İsrail ordusunun sözcüsü Daniel Hagari’nin Gazze halkına “kendi güvenlikleri için güneye gitmeleri” çağrısında bulunmasından sadece saatler sonra gerçekleşti. Hagari ordunun savaşın bir sonraki aşamasına hazırlık olarak cumartesi gününden itibaren hava saldırılarını artıracağını söylemişti. Gazze Sağlık Bakanlığı’nın verilerine göre savaşın başladığı 7 Ekim’den beri 4.741 Filistinli ölürken 1 milyondan fazla insan da yerinden edildi.
İsrail Gazze Şeridi’ni kontrol eden Hamas’ı yok etmeyi amaçladığı kara operasyonu için sınırına tank ve askerler yığdı. İsrail Genelkurmay Başkanı Korgeneral Herzi Halevi medyaya yansıyan bir videoda askerlere “Hamas ajanlarını ve altyapısını yok etmek için Gazze Şeridi’ne gireceğiz. Aklımızda iki hafta önce cumartesi günü çekilen görüntülerle ölenlerin anıları olacak” dedi.
Filistinliler İsrail ordusundan Gazze’nin güneyine geçmeleri yönünde yeni uyarı geldiğini söylüyor. Kuzeyde kalmaya devam ederlerse İsrail ordusu tarafından ‘terör örgütü sempatizanı’ olarak kabul edilebilecekleri mesajı aldılar. İngiliz haber ajansı Reuters’e göre mesaj İsrail ordusu logosu bulunan broşürlerle iletildi, ayrıca Gazze Şeridi’nde yaşayanlara cep telefonundan da mesaj gönderildi.
İsrail uçakları Batı Şeria semalarında da dolaşarak saldırı düzenledi. Sabah saatlerinde Cenin mülteci kampındaki El Ensar camisini hedef alarak vuran İsrail ordusu, söz konusu ibadet yerinin Hamas ve İslami Cihad tarafından kullanıldığını iddia etti. Saldırıda en az bir Filistinlinin öldüğü, üç kişinin ise yaralandığı bildirildi. İsrail ordusu El Ensar Camisi’nin altındaki sığınağa gittiğini iddia ettiği görüntüler ve Hamas ile İslami Cihad’ın burada silah depoladıklarını gösteren bir grafik yayınladı.
Bu hava saldırısıyla 7 Ekim’den beri Batı Şeria ikinci kez hedef oldu. Batı Şeria’da savaşın başından bu yana 84 Filistinli yaşamını kaybetti. Filistin halkının bir kısmı Hamas kontrolündeki Gazze’de yaşarken, bir kısmı da Batı Şeria’da Filistin Yönetimi Başkanı Mahmud Abbas’ın yönetimi altında yaşıyor. Hamas ve Abbas yönetiminin arası iyi değil ancak İsrail, Hamas’ın Batı Şeria’da faaliyet gösterdiğini iddia ediyor. Daha önce bu sebeple Cenin’e bir kez daha saldırmıştı. Bu arada Gazze Vakıflar Bakanlığı, 7 Ekim’den bu yana saldırılarda yıkılan cami sayısının 31’e yükseldiğini açıkladı.
Filistin haber ajansı WAFA’nın aktardığına göre İsrailli yerleşimciler de Batı Şeria’nın orta kesiminde bulunan Salfit şehrinin doğusundaki Yasuf köyündeki 70 zeytin ağacını kesti.
The Guardian’da yer alan habere göre önceki gece Yahudi yerleşimciler internette yaydıkları ilanlarda halkı Mescid-i Aksa çevresinde dua etmeye çağırdı. Yaklaşık 100 kişi Mugrabi Kapısı’na geldi, ancak polis tarafından içeriye tek seferde 20 kişinin girmesine izin verildi. Daha sonra polis bu yerleşimcilere doğu duvarına kadar eşlik etti. Eski Şehir’i kapatan İsrail güçleri, bölgede bulunan herkesin çantasını kontrol etti.
ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin Pentagon’un Ortadoğu’ya bir THAAD balistik füze savunma sistemi ve Patriot hava savunma sistemi gönderdiğini açıkladı. Bakanlık ayrıca “acil durum planlamasının bir parçası olarak ilave kuvvetler konuşlandırmaya hazır olma emri” verdi. Austin “Bu adımlar bölgesel caydırıcılık çabalarını güçlendirecek, bölgedeki ABD kuvvetlerinin güvenliğini artıracak ve İsrail’in savunmasına da yardımcı olacak” dedi.
Savaşın başından bu yana İsrail’e desteğini göstermekten kaçınmayan ABD’nin bu adımı önceki gün Irak ve Suriye’deki ABD üslerini hedef alan insansız hava aracı saldırılarının ardından geldi. Son günlerde bölgedeki ABD üsleri saldırıların hedefine oturmaya başladı. Pentagon perşembe günü ABD Donanması’na ait gemilerin İsrail’i hedef alması muhtemel Husi füzelerini imha ettiğini açıklamıştı.
Bu arada Irak’taki Anbar vilayetinde Ayn el Esad üssünden bir kaynak gece boyunca roketlerin hedefinde olduklarını söyledi. İran destekli milisler İsrail-Hamas savaşına müdahale etmesi halinde ABD’nin Irak’taki güçlerinin “meşru hedef” olacağı konusunda uyarmıştı. Önceki saldırıların bir kısmını Irak İslami Direnişi denilen bir gölge grup üstlenmişti.
Netanyahu dün Hizbullah’ı İsrail’e ikinci bir cephe açmaması konusunda uyardı. Netanyahu “böyle bir senaryonun İsrail’in Lübnan’ı yıkıma uğratacağı hayal bile edilemeyecek büyüklükte saldırılara yol açacağını” söyledi.
Reuters’in haberine göre İsrailli lider Lübnan sınırı yakınlarında askerlerine yaptığı konuşmada “Hizbullah’ın savaşa tam olarak girip girmeyeceği konusunda henüz bir şey söyleyemem” dedi. Netanyahu şu anki savaşın İsrail için “Ya savaşırsın ya da ölürsün” anlamına geldiğini belirtti.
Netanyahu’nun konuşması şöyle:
“Hizbullah savaşa girmeye karar verirse İkinci Lübnan Savaşı’nı arayacak duruma gelecek. Hayatının hatasını yapmış olacak. Hayal edemeyeceği bir güçle saldırıya geçeceğiz. Bunun sonucu hem Hizbullah hem de Lübnan için yıkıcı olacaktır. (Askerlere) Arkadaşlarınızı kaybettiğinizi biliyorum ve bunun zor olduğunu kabul ediyorum. Ama biz hayatımızın savaşını veriyoruz, yuvamız için savaşıyoruz. Hiç abartmıyorum, bu savaş böyle. Ya öldürecekler ya da öldürülecekler ve öldürülmeleri de gerekiyor.”
Netanyahu’nın başbakanlık ofisinden yapılan açıklamada Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve Hollanda Başbakanı Mark Rutte’nin bu hafta İsrail’i ziyaret edeceği belirtildi. Söz konusu iki liderin pazartesi salı günleri İsrail’de olacağı belirtildi. Elysee, Macron’un salı günü İsrail’de olacağını doğruladı. Rutte’nin ise hem Netanyahu hem de Filistin Yönetimi Başkanı Mahmud Abbas ile görüşeceği belirtildi.
Kanada Ulusal Savunma Bakanlığı cumartesi günü gece saatlerinde yaptığı açıklamada 17 Ekim’de Ehli Arap Hastanesi’ne düzenlenen ve 471 kişinin ölümüne neden olan saldırının arkasında İsrail’in olmadığını söyledi. Bakanlıktan yapılan açıklamada “Kanada Kuvvetleri İstihbarat Komutanlığı tarafından yapılan bağımsız incelemelerde İsrail’in 17 Ekim 2023’te Ehli Arap Hastanesi’ni vurmadığı görülüyor” dendi.
Analizinin açık kaynak ve gizli raporlara dayandığını bildiren bakanlık saldırının Gazze’den atılan hatalı bir roketten kaynaklanmış olma ihtimalinin daha yüksek olduğunu söyledi. Kanada’nın bulguları Fransa ve ABD’nin vardığı sonuçlarla benzerlik gösteriyor. Gazze yönetimi saldırıda 471 kişinin öldüğünü söylese de ABD istihbaratı ölü sayısının 100 ila 300 arasında olduğunu iddia ediyor.
Türkiye’den Gazze’ye ilaç ve tıbbi malzeme taşıyan, içinde 20 uzman sağlık çalışanın da bulunduğu cumhurbaşkanlığı uçağı Mısır’a doğru yola çıktı. Aralarında doktorların da bulunduğu sağlık ekibi, El-Ariş Havalimanı ve Refah Sınır Kapısı’nda kurulacak sahra hastanelerinde görev alacak.
GAZZE’YE YARDIM İÇİN UÇAĞIMIZ HAVALANDI. Cumhurbaşkanlığımıza ait, ilaç ve tıbbı malzeme ile dolu, 20 uzman hekimin bulunduğu uçak Ankara’dan Mısır’a hareket etmiş durumda. pic.twitter.com/UDUlzBm4op
— Dr. Fahrettin Koca (@drfahrettinkoca) October 22, 2023
Öte yandan Reuters’da yer alan habere göre insani yardım taşıyan 17 kamyon daha Mısır’dan Gazze’ye geçiş yaptı. El Cezire’nin bildirdiğine göre kamyonlarda gıda ve yakıttan ziyade tıbbi malzemeler var. Gazze’ye önceki gün de 20 kamyon giriş yapmıştı. Bu yardımlar günlerdir gıda, su ve yakıt sorunu yaşayan halk için büyük bir anlam taşısa da analistler, 2.3 milyonluk bir nüfus için bunların yetersiz kalacağını söylüyor.
Rutgers Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Orta Doğu Çalışmaları profesörü Abdülhamid Siyam El Cezire’ye verdiği demeçte “Şu an yaşanan durum başta ABD olmak üzere herkes açısından büyük bir başarısızlık. ABD kuşatma altındaki Gazze halkına insani yardımın güvence altına alınacağını söylüyordu. Halbuki şu anki yardımlar okyanusta bir damla” dedi. Birleşmiş Milletler de Gazze’deki yardımların yeterli olabilmesi için günde 100 kamyonun sınırı geçmesi gerektiğini tahmin ediyor.
Birleşmiş Milletler’in Filistinli mültecilere yardım kuruluşu UNRWA’nın Genel Sekreteri Philippe Lazzarini yaptığı yazılı açıklamada Gazze’deki yakıt stoklarının üç gün içinde tükeneceğini söyledi. Lazzarini “Yakıt olmadan su da olmaz, hastaneler ve fırınlar da çalışmaz. Yakıt olmadan yardımlar çaresizlik içindeki sivillere ulaşamayacak. Yakıt olmadan insani yardım da yapılamayacak” dedi.
UNRWA Gazze İşleri Yöneticisi Thomas White Mısır’dan Gazze’ye giren 17 kamyonluk ikinci konvoyda en kritik ihtiyaç olan yakıtın bulunmadığı uyarısında bulundu. “Şu anda bizim için en önemli şey yakıt. Gelen yardımlar arasında gıda ve ilaç var ama yakıt yok” diyen White Refah Sınır Kıpısı önünde El Cezire’ye yaptığı açıklamada sadece üç gün daha yetecek kadar enerji kaldığını belirtti.
White “Elimizdeki yakıt içme suyu sağlamamız için tuzdan arındırma tesislerinde kullanılıyor, fırınlarda ekmek üretiminde kullanılıyor, hastanelerin çalışmaya devam etmesinde kullanılıyor. Buradaki lojistik faaliyetlerimiz için araçlarımıza ve jeneratörlerimize yakıt sağlıyor. Dolayısıyla burada esas mesele Gazze’ye yakıt girmesi gerektiğidir. Aksi takdirde yardım operasyonları, temiz içme suyu ve hastanelerin işleyişi çarşamba gecesi duracak” dedi.
Netanyahu ve Biden’ın dün gerçekleştirdikleri telefon görüşmesinde gündem maddelerinden biri Gazze’ye gönderilen yardım konvoylarıydı. Biden bu konvoyların geçişine mutlu olduğunu söylerken, beyaz Saray’dan yapılan açıklamada yardım akışının devam edeceğinin teyit edildiği belirtildi.
Reuters’in haberine göre İsrail ordusu bir tanklarının “yanlışlıkla” Gazze sınırı yakınlarındaki Mısır mevzisini vurduğunu bildirerek “olaydan üzüntü duyduğunu” dile getirdi.
İsrail ordusu sözcüsü Hagari’ye göre tank yanlışlıkla ateş açtı ve Kerm Şalom bölgesinde sınıra yakın bir Mısır mevzisini vurdu. Mısır ordu sözcüsü ise ateş sonrası yedi kişinin yaralandığını açıkladı.
İsrail, Hamas’ın saldırısını takip eden günlerde Refah Sınır Kapısı’nın Gazze tarafını iki kez bombalamıştı. Müzakereler ve Batılı hükümetlerin İsrail hükümetine uyguladığı yoğun baskılar sonucu kapı dün açıldı ve böylelikle Gazze’ye yardım girebildi. Ancak bu ‘kazara’ gerçekleşen son olayın kapının akıbetini nasıl etkileyeceği merak konusu.
El Cezire’nin siyasi analisti Marvan Bishara olayın ardından Kahire’den yeni uyarılar gelebileceğini söyledi. Bishara “Bu Mısır’ın Gazze’ye yönelik sivil terörist ayırt etmeyen ve kontrolden çıkmaya başlayan korkunç bombardımanı azaltması konusunda İsrail’i uyarmasına yol açabilir” dedi.
Filistinli gazeteci Rüşdi Sarraj da İsrail bombardımanında hayatını kaybetti. Anadolu Ajansı için çalışan Filistinli foto muhabir Ali Jadallah, Sarraj’a ait olduğunu belirttiği ceset torbasını yayınlayarak gazetecinin ölümünü duyurdu.
Ünlü foto muhabir Wissam Nassar Instagram hesabından “Yakın arkadaşım Rüşdi Sarraj İsrail’in düzenlediği bombardımanda öldürüldü. Savaş ve kuşatma altındaki Gazzelilerin hikayelerini yaratıcı bir şekilde anlatan yetenekli bir foto muhabirdi. Huzur içinde yatsın” paylaşımı yaptı.
Gazetecileri Koruma Komitesi’nin 21 Ekim tarihli raporuna göre savaşın başından bu yana 22 gazeteci hayatını kaybetti. Bunlardan 18’i Filistinli, 3’ü İsrailli, biri ise Lübnanlı. 8 gazetecinin yaralandığı bildirilirken, 3 gazetecinin de kayıp ya da gözaltında olduğu belirtiliyor.