Platformlarda bu hafta: Kurtuluştan Cumhuriyet’e uzanan macera…

BİR MİLLET UYANIYOR

KURTULUŞ

Senaryosunu Turgut Özakman’ın yazdığı ‘Kurtuluş’ dizisi TRT’de ilk olarak 1994 yılında yayınlandı. Kurtuluş Savaşı’nın 2. İnönü Muharebesi’nin sonundan (1 Nisan 1921) Mudanya Mütarekesi’ne (11 Ekim 1922) kadar uzanan dönemini anlatan dizide Mustafa Kemal Paşa’yı Rutkay Aziz, İsmet Paşa’yı ise Savaş Dinçel canlandırdı.

Kurtuluş mücadelemizi ekrana en iyi şekilde yansıtan eserlerden biri olarak kabul edilen altı bölümlük dizide, Altan Erkekli, Mahmut Cevher, Ayda Aksel, Taner Barlas, Uğur Polat, Kenan Işık, Levent Ülgen, Cezmi Baskın, Müşfik Kenter, Mehmet Aslantuğ, Ege Aydan, Fikret Kuşkan, Macit Koper, Mustafa Alabora, Aytaç Arman, Timur Selçuk, Altan Gördüm, Füsun Demirel gibi önemli oyuncaları yer aldı.

Dizinin çekimleri tam iki yıl sürdü ve çoğu sahnesi gerçek mekanlarda çekildi. Dizi için, İstanbul sahili, İzmir kordonboyu ve TBMM Binası gibi mekanlar, çekim platolarında orijinaline benzer biçimde yeniden inşa edildi. 344 kişilik müthiş kalabalık bir oyuncu kadrosu olan dizinin savaş sahnelerinde yüz binlerce asker ve sivil rol aldı.

Yoktan var edilen bir ordunun kuruluşunu ve imkansızlıklar içerisinde kurulmaya çalışılan bir ülkenin hikayesini en başarılı şekilde anlatan ve adeta bir ders niteliği taşıyan ‘Kurtuluş’ dizisini Cumhuriyet’in  100. yılında tüm aileniz ve özellikle de çocuklarınızla birlikte tekrar izlemenizi öneririm. Diziyi trtizle.com adresinde bulabilirsiniz.

100 YIL ÖNCE HALK İRADESİ

CUMHURİYET

Türk milletinin verdiği Kurtuluş Savaşı’nı konu alan ‘Kurtuluş’ dizisinin ardından, TRT; Kurtuluş Savaşı sonrası olayları konu alan ve o dönemin en büyük bütçelerinden birine sahip olan ‘Cumhuriyet’ filmini çekti.

Senaryosu ‘Kurtuluş’ dizisinin de senaristi olan Turgut Özakman tarafından yazılan filmin geniş oyuncu kadrosunda  Rutkay Aziz, Savaş Dinçel, Hülya Aksular, Dolunay Soysert, Yeşim Alıç, Ayda Aksel, Kenan Bal, Kenan Işık ve Macide Tanır gibi isimler yer aldı.

‘Kurtuluş’ dizisinin kaldığı yerden 1930’lu yılların ortalarına kadar gerçekleşen olayların anlatıldığı filmde, genç Türkiye’nin asıl mücadelesinin savaştan sonra başladığı görülüyor. Yurt içinde cumhuriyet karşıtları ile mücadele edilirken, uluslararası arenada Boğazlar ve Hatay meseleleri için mücadele veriliyor. ‘Kurtuluş’ dizisini izledikten sonra, ‘Cumhuriyet’ filmi ile devam etmek iyi bir fikir olabilir. ‘Cumhuriyet’i de  trtizle.com’da seyredebilirsiniz.

KURUCU BABALARIN DOSTLUKLARI

VEDA

Senaryosunu Zülfü Livaneli’nin yazıp yine kendisinin yönettiği ‘Veda’ filminin başrollerinde Sinan Tuzcu, Dolunay Soysert, Özge Özpirinçci, Serhat Kılıç ve Ezgi Mola yer alıyor.

Livaneli, Atatürk’ün hayatına ve vatan kurtarma mücadelesine Mustafa Kemal’in çocukluk arkadaşı Salih Bozok’un anıları üzerinden bakıyor. Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün Salih Bozok ile Selânik’te çocukluktan başlayan arkadaşlığı önce silâh arkadaşlığına sonrasında birlikte aynı ideallerin peşinde yürüyen yarım asırlık dostluğa ve ölene kadar süren kardeşliğe dönüşen dostluğunu anlatan filmi izlerken Atatürk’ün hayatının dönüm noktalarına, vatanı kurtarmak için ölüme meydan okuyan bir kuşağın komutanının hikâyesine de şahit oluyoruz.

Filmde Atatürk’ün 6-7 yaşlarını Fikret Kaan Olcay, 14-15 yaşlarını Bartunç Akbaba, 45’li yaşlarını Sinan Tuzcu ve son dönemlerini  Burhan Güven canlandırıyor. ‘Veda’nın yönetmeni Zülfü Livaneli, ilk gösterimi 2010 yılında yapılan filmin konusu hakkında şunları söylemişti: ‘’Bir Atatürk filmi değil, bir dostluk filmidir. Dünyanın her bölgesinde anlatılabilecek evrensel bir hikâyedir, ama bu dostlardan birisinin adı Mustafa Kemal, ötekinin adı Salih Bozok olunca, bu hikâye bambaşka bir boyut kazanıyor. İster istemez savaşlar, ayrılıklar, göçler, mücadeleler giriyor içine.”

Atatürk’ün hayata veda etmeden önceki son iki saatinde, Mustafa Kemal’in ardından kendi yaşamına da son verecek olan  dostu ve yaveri Salih Bozok’un oğluna hitaben yazdığı mektup üzerinden Mustafa Kemal Atatürk’ü anlatan ‘Veda’yı D-Smart GO’nun Cumhuriyet’in 100 yaşında isimli seçkisinde izleyebilirsiniz. Seçkide ‘Veda’nın yanı sıra ‘Beni Hatırlayınız’, ‘Dersimiz Atatürk’, ‘Cumhuriyet Kadınları’, ‘Çanakkale 1915’, ‘Son Umut / The Water Diviner’, ’52 Hafta’, ‘Vatanım Sensin’ ve ‘Yüzyılın Yüzleri’ gibi yapımlar da  yer alıyor.

ATATÜRK ÇEKİLMESİNİ İSTEDİ AMA YILLARCA YASAKLI KALDI

TÜRKİYE’NİN KALBİ ANKARA

Bu belgesel 1933 yılında Türkiye Cumhuriyeti’nin 10. kuruluş yıldönümü dolayısıyla Atatürk’ün isteği üzerine Sovyetler Birliği’ne ısmarlanmış ve tam bir yıl sonra yapımı tamamlanmıştır.

Belgesel, Sovyetler Birliği Milli Savunma Bakanı Kliment Voroşilov’un başkanlığını yaptığı bir Sovyet delegasyonunun Türkiye’nin Moskova büyükelçisinin eşliğinde vapurla önce İzmir sonra da İstanbul’a gelişleri sırasında halk tarafından coşkulu karşılanış görüntüleriyle başlıyor. Ardından bozkırın ortasında henüz inşa hâlindeki başkent Ankara’ya ilişkin görüntüler yer alıyor. Filmin Ankara bölümü görüntülerinde ağırlıklı olarak 10. yıl kutlamaları var. Anadolu bozkırının dört bir yanından Ankara’ya doğru yürüyen izciler, askerler, gaziler, köylüler, hipodromdaki coşkulu geçit resmi töreninde yer alırken, ayrıca Atatürk, İsmet İnönü ve Fevzi Çakmak da görüntüleniyor…  Kurtuluş Savaşı sırasında Türkiye-Sovyetler Birliği dayanışmasının da vurgulandığı filmin ara yazıları Rusça.

Fakat belgesel, bizzat Atatürk tarafından yaptırılmış olmasına rağmen değişen siyasi konjonktür ve dönemin komünist Rusya karşıtlığı sebebi ile 10 Kasım 1969 tarihine dek arşive kalıyor. Atatürk’ün ölümünün 31. yılı sebebiyle  TRT Program Daire Başkanı Mahmut Tali Öngören tarafından arşivden çıkartılarak yayına verilen belgesel tam televizyonda gösterildiği sırada dönemin TRT Genel Müdürü Adnan Öztrak tarafından bir gece baskınıyla yayından kaldırılıyor ve Mahmut Tali Öngören de görevinden alınıyor. Belgeselin yasaklanma gerekçesi filmde komünizm propagandası yapılması ve Türkiye’nin çok yoksul gösterilmesi!.

Belgesel daha sonra 10 Kasım 1970’de TRT’de tekrar gösterilmiş 2008 yılında ise ‘Türkiye’nin Kalbi Ankara’ belgeseli Çankaya Köşkü’nün resmi internet sitesine konulmuştur.

Atatürk’ün yapılmasını bizzat istediği bu belgeseli izleyerek o günlerin havasını solumak isterseniz eğer, ‘Türkiye’nin Kalbi Ankara’yı Digitürk Bein Connect’te seyredebilirsiniz.

Platformlarda bu hafta: Usher’in evine misafir olduk, normal insan hikayesine davet aldık