Eski Genel Sekreter’den Ukrayna önerisi: Rus işgalindeki topraklar hariç, NATO’ya alalım

Gözlerin Ortadoğu’daki İsrail ve Filistinli örgütler arasındaki savaşa çevrilmesiyle geri planda kalan Ukrayna için eski NATO Genel Sekreteri Anders Fogh Rasmussen’den öneri geldi. Rasmussen Ukrayna’nın NATO’ya Rusya işgali altındaki topraklar olmadan katılmasını söyledi.  2009 ile 2014 arasında NATO Genel Sekreteri olarak görev yapan Rasmussen Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski’nin danışmanı Andriy Yermak ile uzun süredir birlikte çalışıyor. İkili Ukrayna’nın NATO üyeliğinin kapsamına ilişkin pratik çözümler dahil, Ukrayna’nın yeni Avrupa güvenlik mimarisindeki yerini geniş şekilde tartışıyor. The Guardian’da yayınlanan habere göre Rasmussen Ukrayna’nın “Rusya’nın işgal ettiği topraklar olmadan NATO’ya katılmasını” önerdi. Ukrayna’nın NATO’ya “kısmi üyeliğinin çatışmanın dondurulması anlamına gelmeyeceğini” söyleyen Rasmussen bunun “Ukrayna’nın NATO’ya katılmasını engelleyemeyeceği yönünde” Rusya’ya bir uyarı olacağını savundu.

75’inci kuruluş yıldönümünde önümüzdeki yaz Washington’da toplanacak zirvede Ukrayna’nın üyeliği konusunun da önemli yer tutması bekleniyor. Rasmussen Vilnius’taki zirvede hayal kırıklığı yaşayan Ukrayna’nın NATO üyeliği konusunun önümüzdeki yıl tekrar ertelenemeyeceğini söyledi.  Rasmussen “Bir sonraki adımı atmanın ve Ukrayna’yı NATO’ya katılması için davet etmenin zamanı geldi. Ukrayna’nın NATO’nun merkezinde yer aldığı yeni bir Avrupa güvenlik mimarisine ihtiyacımız var” dedi.

Ukrayna’nın NATO üyeliğini savunanlar savaş halinde bir ülkeye üyelik teklif etmenin neredeyse imkansız olması nedeniyle zor durumda kaldı. Zira NATO’nun 5’inci Maddesinde yer alan kolektif meşru müdafaa hükmü uyarınca tüm NATO üyesi devletlerin çatışma halindeki ülkenin aktif savunmasına katılması gerekiyor. Ukrayna’nın tamamının NATO üyeliği NATO’nun Rusya’ya Moskova ile savaşa girmeye hazır olduğunu bildirmesi anlamına geliyor. Bu nedenle ittifak bu adımı atma konusunda çekimser tutum izliyor. Eski Genel Sekreter Rasmussen ise Rusya’nın elindeki toprakların NATO’nun dışında bırakılmasıyla Rusya-NATO çatışması tehdidinin azalacağını savunuyor:

5. Madde garantilerinin mutlak güvenilirliği Rusya’yı NATO içindeki Ukrayna topraklarında saldırı düzenlemekten caydıracak ve böylece Ukrayna güçlerinin cepheye gitmesini sağlayacaktır.

Rasmussen’e göre öneri Rusya’ya uçuşa yasak bölge dayatmaya benziyor. Rasmussen böylece Rusya’nın Ukrayna üzerinde baskısının azalacağını, Ukrayna kentlerinin Rus füzelerine hedef olmayacağını savunuyor.

Rasmussen önerisi için Batı Almanya örneğini de verdi. Eski Genel Sekreter Batı Almanya’nın 1955’te ittifaka katılmasından bu yana kesin olmayan bir emsal var olduğunu ve 5. maddenin o toprakları kapsadığını, ancak Doğu Almanya topraklarını kapsamadığını vurguladı.

Eski NATO Genel Sekreterine göre Ukrayna’ya üyelik daveti yapılması zorunluluğunun iki önemli nedeni var:

• NATO içindeki Ukrayna hâlâ saldırgan olan Rusya’ya karşı siper görevi görecektir.
• Ukrayna ordusu şu anda Avrupa’da savaşa en hazır ordu ve diğer Avrupalı güçler için bir değer ve örnek teşkil edebilir.

Rasmussen G7 ülkelerinin içinde yer alan ülkeler dışında toplam 25 ülkenin tam üyelik için bir köprü görevi görmesi amaçlanan Ukrayna ile ikili güvenlik anlaşmaları üzerinde müzakere yapıyor. Sözkonusu anlaşma büyük ölçekli silah transferlerini, gelişmiş istihbarat paylaşımını ve Ukrayna’nın savunma sanayisinin daha bağımsız bir şekilde silah ve mühimmat üretebilmesi için desteklenmesini içeriyor.

24 Şubat 2022’de başlayan savaşın nedenlerinden biri Moskova’nın NATO’nun Rusya sınırlarına kadar genişlemesi endişesi duymasıydı. Savaş ikinci yılı içinde sürerken Ukrayna Batı ittifakında yer arama arayışını sürdürüyor. Öte yandan İsrail ve Filistinli Örgütler arasında süren savaş nedeniyle dikkatlerin Ukrayna üzerinden farklı bölgeye kaymasının endişesini taşımaya da devam ediyor.

Zelenski: Kimse zafere benim inandığım gibi inanmıyor