Kahramanmaraş’ta 1500 yıllık taban mozaiği
2023 yılında Türkiye’de en önemli 10 arkeolojik keşif
Türkiye 2023'te arkeolojide büyük keşiflere tanıklık etti. Taş Tepeler'de ortaya çıkarılan buluntular, Hitit coğrafyasında keşfedilen dil ve başyapıt niteliğinde heykeller ülkenin farklı yerlerinde sergilenmeye başladı. İşte yılın öne çıkan 10 keşfi.
Medeniyetin beşiği Anadolu, 2023 ylında tüm dünyada ilgi uyandıran arkeolojik keşiflere ev sahipliği yaptı. Ülkenin dört bir yanında devam eden arkeolojik kazılar, tarihi yazımına etki edecek derecede öneme sahip. Artık büyük oranda yılın tamamına yayılan kazılar sayesinde 2023 boyunca yeni buluntu haberleri geldi. 10Haber okurları için bu kazılardaki 10 keşfi sıraladık.
Göbeklitepe’deki kazılarda boyalı heykel ortaya çıkarıldı.
1. Göbeklitepe’de boyalı domuz heykeli
Geçen hafta sadece Türkiye değil, dünyada da ses getiren Taş Tepeler diğer bir deyişle Göbeklitepe ve Karahantepe’deki buluntuları yerleştiriyoruz. Göbeklitepe kazılarında keşfedilen yaban domuzu heykeli, H şeklinde bir sembol, bir hilal, iki yılan ve üç insan yüzü veya maskesi olduğu tahmin edilen süslemelere sahip bir seki üzerinde bulundu. Kazılarda ortaya çıkarılan bu yaban domuzun renkli olması onu daha özel kılıyor. En az 12 bin yaşındaki bu boyalı heykel, şimdilik ve artık türünün en eskisi olma unvanına sahip.
Karahantepe’de 2.3 metre uzunluğunda insan figürlü heykel bulundu.
2. Karahantepe’de dev insan heykeli
Göbeklitepe yakınındaki Karahantepe’deki buluntular bu yıl için heyecan uyandıran bir diğer keşif oldu. Sonrasında sansür tartışmaları arasında tarihi önemi ikinci plana düşse de bu buluntu tarihi değiştirecek bir niteliğe sahip. Halihazırda Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi’de serginen ve üzerinde “dünyanın en eski insan figürlü heykeli” yazan heykelden muhtemelen daha eski olan bu buluntu tam 2.3 metre yüksekliğinde.
Antik yoldan Jül Sezar’dan Büyük İskender’e çok sayıda imparator geçti.
3. İmparatorlar yolundan Jül Sezar da geçti Büyük İskender de
Antalya’nı batısındaki Phaselis Antik Kenti’nde devam eden kazı çalışmalarında ise tarihi bir yol gün yüzüne çıkarıldı. Tarih ve doğanın tüm güzellikleriyle buluştuğu bu özel konumda devam eden kazılarda Jül Sezar ve Büyük İskender gibi birçok tarihi şahsiyetin yürüdüğü iki bin yılı aşkın geçmişe sahip cadde artık gözle görülebilir seviyede.
Herakleia’daki antik liman günümüzde Bafa Gölü kıyısında yer alıyor
4. Bafa Gölü’nde tarihi antik liman ortaya çıkarıldı
Anadolu’nun en önemli medeniyetlerinden Karya topraklarında da kazılar devam ediyor. Muğla sınırları içerisinde yer alan Herakleia Antik Kenti’nde devam eden kazılarda antik liman gün yüzüne çıkarıldı. Bugün Bafa Gölü kıyısında yer alan antik liman, bir zamanlar koy olan Latmos bölgesinin Ege Denizi’ne açılan en önemli kapısı konumundaydı. Herakleia’da 13. yüzyıla kadar insan yerleşimi devam etti.
Mühendislik harikası su yolu
5. İdyma’da 65 metre uzunluğunda su tüneli keşfedildi
Karya yurdundaki kazılar bir mimarlık harikası ortaya çıkarıldı. İdyma Antik Kenti’nde süren arkeolojik kazılarda tarihi su tüneli keşfedildi. Binlerce yıl önce Anadolu topraklarında yaşayan insanların altyapı konusunda ulaştığı seviyeyi göstermesi ve bugünün insanlarını üzerinde biraz düşündürmesi açısından oldukça önemli olan bu su tüneli, tam 65 metre uzunluğa ve 2 metre genişliğe sahip.
Germencik ilçesindeki Magnesia Antik Kenti’nde Türkiye sınırları içindeki beşinci Zeus Tapınağı ortaya çıkarıldı.
6. Anadolu’da bir Zeus Tapınağı daha bulundu
Muğla’nın biraz kuzeyine Aydın’a bakalım. Bu, yavaş yavaş antik dönemin İyon topraklarına da geçtiğimiz anlamına geliyor. Aydın’ın Germencik ilçesindeki Magnesia Antik Kenti’nde devam eden kazılarda çarpıcı bir keşif ortaya çıkarıldı. Baş tanrı Zeus’a adanan tapınak arkeoloji dünyasında büyük heyecana neden oldu. Zira Antik Çağ’da her ne kadar baş tanrı kabul edilse de Zeus adına fazla tapınak inşa edilmediğini biliyoruz.
İstanbul Avcılar’da Türkiye’nin en eski deniz fenerlerinden biri keşfedildi.
7. İstanbul’da Türkiye’nin en eski deniz fenerlerinden biri bulundu
Yılın tüm dünyada en önemli 10 buluşundan biri olarak kabul edilen Bathonea Antik Kenti’ndeyiz. Burası nerede mi? Avcılar. Evet, İstanbul’daki Küçükçekmece Gölü kıyısında yer alan Bathonea Antik Kenti’nde devam eden kazılarda Patara’da şu anda yeniden canlandıran antik deniz fenerinden sonra bu topraklardaki ikinci deniz feneri keşfedildi. Burası aynı zamanda Antik Çağ’da Marmara’ya açılan çok önemli bir liman olma özelliği de taşıyordu.
Karadeniz’in Efes’i olarak adlandırılan Prusias ad Hypium’da çok iyi korunmuş Büyük İskender heykeli bulundu.
8. Karadeniz’de bir Büyük İskender heykeli
Karadeniz’de de yıl boyunca kazılar devam etti. Yeni durağımız Düzce. Tarihi Prusias ad Hypium Antik Kenti’nde devam eden kazılarda Büyük İskender heykeli bulundu. ‘Karadeniz’in Efes’i’ olarak da adlandırılan antik kentte, milâttan sonra ikinci yüzyıla tarihlenen bu heykel, Büyük İskender’in ölümünün üzerinden neredeyse beş yüzyıl sonra yapılmış.
Kurul Kalesi’nde devam eden kazılarda dört bin parça buluntu ortaya çıkarıldı.
9. Ordu’da binlerce yıllık ana tanrıça Kibele heykeli bulundu
Ordu’daki tarihi Kurul Kalesi’nde kazı yapan arkeologlar, 2200 yıllık ana tanrıça Kibele heykeli buldu. Kurul Kalesi’nde devam eden kazılarda ortaya çıkarılan tek buluntu bu değil elbette. Kazılarda yaklaşık dört bin parça buluntu gün yüzüne çıkarıldı.
Çorum’da daha önce varlığı bilinmeyen antik bir dil keşfedildi.
10. Çorum’da ölü bir dil keşfedildi
UNESCO Dünya Kültür Mirası listesinde yer alan Hititlerin başkenti Hattuşa’ya ev sahipliği yapan Çorum’un Boğazkale ilçesindeki kazılarda, yeni bir Hint-Avrupa dilinin keşfedildiği bildirildi. Ölü dil, antik kentteki bir ritüel metninde ortaya çıkarıldı. 100 yılı aşkın bir süredir devam eden kazılarda çivi yazısıyla yazılmış yaklaşık 30 bin kil tablet bulundu. Keşfedilen bu ölü dil muhtemelen Bolu veya Gerede bölgesinde yer alan Kalaşma ülkesinin diliydi.
Oyunlar ve Bulmacalar