Borsalarda ‘kara cuma’
Borsa İstanbul'da yılın son haftasındaki sert düşüşlerle yatırımcı sayı sadece 25 Aralık Pazartesi günü 435 bin 500 kişi azalırken haftanın toplamında bu sayı 833 bine ulaştı.
Borsa İstanbul halka arzlarla gelen küçük yatırımcıların zarar edip çıkmasıyla daha tenha bir piyasaya haline gelmeye başladı. MKK’nın (Merkezi Kayıt Kuruluşu) açıkladığı yatırımcı ve hesap sayılarına göre hisse senedi yatırımcı sayısı 29 aralıkla sona eren haftada bir önceki haftaya göre 833 bin 119 kişi azaldı. Böylece hisse senedi yatırımcı sayısı 8 milyon 486 bin 149’dan 7 milyon 653 bin 30’a indi. Aynı hafta Borsa İstanbul’da işlem gören şirketlerin toplam piyasa değeri ise 10 trilyon 130 milyar TL’den 10 trilyon 30 milyar TL’ye geriledi.
Uzmanlara göre son düşüşler sırasında Borsa İstanbul’dan çıkanlar halka arzlarda kısa sürede para kazanma umuduyla gelen küçük yatırımcılar. Aralarında kısa sürede “pazar parası” çıkartmak için gelen bile var. İlk başlarda para kazandıran halka arzların performansı Sermaye Piyasası Kurulu’nun (SPK) uyduruk şirketlerin halka açılmasına izin vermemesiyle birlikte inişe geçti. Bu dönemde zarar eden küçük yatırımcılar da Borsa İstanbul’dan kaçmaya başladı.
Yatırımcı sayısının arttığı, ardından da düştüğü görüntüsünde halka arzlarda yüksek miktarda hisse almak isteyen büyük yatırımcıların da payı var. Uzun süredir halka arzlarda ‘eşit dağıtım’ yöntemi uygulanıyor. Bu nedenle parası olsa bile herkes parasının büyüklüğüne göre değil de dağıtımdan eşit pay alıyor.
Ancak bazı yatırımcı kategorileri için farklı uygulama var. Bunlardan biri yurtiçi kurumsal yatırımcılar. Onlar dağıtımdan hayli fazla pay alabiliyor. Yurtiçi kurumsal yatırımcı kategorisine girmediği için yüksek miktarda hisse tahsis edilmeyen bazı para sahipleri eş, dost, tanıdık kim varsa onların adına hesap açtırıyor. Borsa İstanbul’da yatırımcı sayısı önce artmış görünüyor, ardından da en ufak bir aşağı gidişte yağmur gibi satış geliyor ve zarar eden küçük yatırımcı panikle satıp çıktığı için yatırımcı sayısı büyük oranda azalıyor.
Borsa İstanbul’da aşağı yönlü dalgalı seyir özellikle son çeyrekte TL mevduat faizinin başlıca alternatif yatırım aracı olarak öne çıkmasıyla hız kazandı. TL mevduatına yüzde 40 “garanti getiri” elde eden yatırımcı manipülatörlerin ele geçirdiği “Kurtlar Sofrası”nda macera aramak istemiyor.
Bu arada faizler yükseldiği için artık kredili işlemin de astarı yüzünden pahalıya geliyor. Bu nedenle endeksin yükselmesinde önemli payı olan kredi işlemlerin de hayli azaldığı görülüyor.
Yılın son haftasında yabancı yatırımcıların veya Bank of America gibi yabancı bankalar üzerinden çalışan ‘bıyıklı yabancılar’ın Noel tatili sebebiyle Borsa İstanbul’da işlem yapmaması düşüşü hızlandıran başka bir etken oldu.