Tüyoyu Bakan Şimşek verdi: Enflasyon ocakta yüksek çıkacak
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek enflasyondaki aylık artışların program hedefleriyle uyumlu gittiğine işaret ederek 'ocak ayının bir istisna' olduğunu söylemişti. Son 19 yıllık enflasyon rakamları Şimşek'i doğruluyor.
Merkez Bankası taze meyve sebze fiyatlarının, sebze fiyatları öncülüğünde belirgin şekilde arttığını tespit etmiş. Türkiye 2023’ü yüzde 64,77’lik son 19 yılın rekor enflasyonuyla kapattı. 4 Ocak 2024’te yayımlanan Merkez Bankası Aralık ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu’nda tüketici fiyatlarının aralık ayında yüzde 2,93 oranında artmasıyla yıllık enflasyon 2,79 puan yükseldiği ve 2023 yılını yüzde 64,77 ile son Enflasyon Raporu’nda sunulan tahminin orta noktasının altında tamamladığı ifade ediliyor. Raporun tümünde rahatsızlık verici analizler olsa da genel itibarıyla enflasyon konusunda endişeye gerek yok herşey kontrol altında.
Aynı gün Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği’nin (MÜSİAD) Ankara JW Marriott Otel’de düzenlediği “2023 Yılı Değerlendirmesi ve 2024 Yılı Beklentileri” konulu toplantıda konuşan Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in enflasyonla ilgili söylemi de Merkez Bankası’nın raporundan farklı değil.
Şimşek toplantıdaki konuşmasında şu an hem çekirdek hem de manşet enflasyondaki aylık artışların program hedefleriyle uyumlu gittiğine işaret etmiş ve içinde bulunduğumuz ayla ilgili yüksek enflasyon tüyosu vererek “Ocak ayı bir istisna, her sene öyledir. Ama trendin esas itibariyle bozulmasını beklemiyoruz” demişti.
Ocak ayı gerçekten istisna mı?
Trendin esas itibarıyla bozulup bozulmayacağı bilinmemekle birlikte son 19 yıldaki aylık enflasyon gerçekleşmelerine bakıldığında Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in tespitinin doğru olduğu ve enflasyonun her yılın ocak ayına özel bir muhabbeti olduğu görülüyor. Şimşek de “Ocak ayının istisna” olduğunu vurgulayarak bu muhabbete atıfta bulunuyor ve ocakta yüksek enflasyon beklediğini ifade ediyor.
Gerçekten de son 19 yılın aralık ve ocak aylarında gerçekleşen enflasyona bakıldığında bu tespitin doğru olduğu görülüyor. Söz konusu bir dönemde 2021 Aralık-2021 Ocak ayları hariç hep böyle olmuş. Aralıkta düşük çıkan enflasyon bir sonraki yılın ilk ayını hayli yüksek kapatmış. Örneğin 2008, 2010, 2014 ve 2018 yıllarının aralık aylarında eksi çıkan enflasyon bir sonraki yılın ilk ayında kafa kaldırmış. Bu trend bir tek 2021 Aralık-2022 Ocak ve 2011 Aralık-2012 Ocak aylarında bozulmuş. Merkez Bankası Başkanı Naci Ağbal’ın 2021’in Mart ayında görevden alınmasından sonra yerine Prof. Dr. Şahap Kavcıoğlu’nun getirilmesiyle başlayan faiz indirimleri ve TL’nin paraşütsüz düşüşü aralık ayında enflasyonu yüzde 13,55’e çıkartmış. Yine aynı ayın 20’sinde “asrın icadı” olan kur korumalı mevduat uygulamasının başlamasına rağmen 2022 yılının ocak ayında yüzde 11,10 olarak gerçekleşmişti. 2011 Aralık-2012 Ocak aylarında ise 0.02 puanlık bir sapma olmuş. Son 19 yıllık dönemde aralıktan ocağa 6’ya katlanan enflasyon bile görülürken birkaç katlık artışlara ise çokça rastlanmış.
Ocak’ta enflasyon neden yüksek çıkacak?
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in “istisna ay” dediği Ocak’ta yüksek enflasyon beklentisinin sağlam gerekçeleri var. Asgari ücretteki artış yavaş yavaş maliyetlere yansıyacak ve bu da nihai ürünlere zam olarak yansıyacak. Artık üreticilerin ellerinin maliyet artışlarını fiyatlara yansıtmakta eskisi kadar korkak olmadığı görülüyor. Zaten kısa süre önce son ürünlere ilişkin “etiket değiştirme seferberliği”nin başladığını gördük. Akaryakıtın ÖTV’sine gelen zam fiyatına da yansıdı ve önümüzdeki günlerde bunun lojistiğe de yansıdığı görülecek. Çalışanların ve emeklilerin maaş ve ücretlerine yapılan zam talebi birazcık kımıldatsa da fiyatların artışı için bahane olacak.
Merkez Bankası Aralık ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu’nda tüketici enflasyonunun yarısından sorumlu olduğu ifade edilen gıda grubunda ise ocak ayında yaygın bir fiyat düşüşü olması mümkün değil. Belki sebze fiyatları öncülüğünde belirgin şekilde arttığı tespit edilen taze meyve sebze fiyatları hayli yükseldiği için tırmanışına bir mola verebilir ancak önemli oranda bir düşüş bir hayal. Et ve Süt Kurumu’nun sonuçsuz müdahaleleri ise Merkez Bankası’nın da yakındığı karkas et fiyatlarında beklenen artışı önleyemeyeceği için ocakta bu temel gıda maddesinde şaşırtıcı fiyatlar görmek sürpriz olmayacak. Kızıldeniz’deki gerginliğin artmasıyla birlikte yükselecek petrol fiyatları da ocakta enflasyon ateşine benzin dökebilir.
Oyunlar ve Bulmacalar