Yılan hikayesine döndü: ABD’nin Türkiye’ye F-16 satışındaki tutumu değişmedi

F-35 programından çıkarılan Türkiye için envanterini yenilemek ve ABD’ye F-35’ler için verdiği paranın karşılığı olarak F-16 almak istiyor. Ama bu istek ve ABD’nin verdiği yanıtlar yılan hikayesine döndü. ABD kongresi satışı onaylamamak için Türkiye’nin Yunanistan ile ilişkilerinin bozulması, Ukrayna savaşına rağmen Rusya ile ilişkilerin kopmaması gibi gerekçeler gösteriyordu. Sonra Yunanistan ile normalleşme adımları atıldı, hatta Türkiye’ye F-16 verilmesine en çok karşı çıkan Demokrat Senatör Bob Menendez yolsuzluk suçlamaları nedeniyle Dış İlişkiler Komitesi’ndeki başkanlık görevinden ayrılmak zorunda kaldı. Koşullar Türkiye için iyiye gidiyor gibi görünse de ABD kongresinin bir koşulu daha var: İsveç’in NATO’ya üyeliğinin onaylanması.

NATO’ya yeni üye alımları için tüm üyelerin yeni katılacak adaya onay vermesi gerekiyor. Rusya’nın Ukrayna’ya saldırması sonrası kendi sınır güvenliğinden endişe duyan İsveç meşhur tarafsızlığını bir kenara bırakarak NATO’ya katılma kararı aldı. Ancak geçen yıl yaptığı başvuru hala sürüncemede. Çünkü hem Türkiye, hem de Macaristan İsveç’e yeşil ışık yakmadı. Macaristan bu konuda Türkiye’yi takip edeceğini söylüyor.

Erdoğan ise bu zamana kadar “ABD’nin kongresi varsa bizim de meclisimiz var” diye karşılık verdi. Biden hükümeti Türkiye’ye F-16’ların verilmesini çok istediklerini, ancak kongrenin henüz karar alamadığını söylüyordu. Ancak bazı durumlarda ABD Kongresi’nin devre dışı bırakılabileceğini gördük. Örneğin ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken “acil durum” gerekçesiyle İsrail’e askeri mühimmat yardımı yapabilmek için kongreyi iki kez ekarte etti. Erdoğan da bu sözleriyle İsveç’in NATO başvurusunun onaylanmasını istiyorlarsa ABD kongresinin Türkiye’ye F-16 satışına odaklanması gerektiğini ima ediyor.

Ama en nihayetinde TBMM Dışişleri Komisyonu meclis tatile girmeden iki gün önce 26 Aralık’ta İsveç’in NATO üyeliğine ilişkin protokolü kabul etti. Buna AKP ve MHP’nin yanı sıra ana muhalefet partisi CHP de destek verdi. Böylece konu artık meclis gündemine taşınabilecek. 16 Ocak’ta ara tatilden dönen meclisin gündeminde askerlerin operasyonlarda şehit düşmesi, Dışişleri Hakan Fidan ve Savunma Bakanı Yaşar Güler’in Genel Kurul’a güvenlik meselesi üzerine bilgi vermesi gibi konular vardı.

Beyaz Saray’dan yeni açıklama var

Meclisin tatildeyken Blinken Türkiye’yi ziyaret etti. 6 Ocak’taki ziyarette öncekinden farklı olarak Erdoğan ile de görüşen Blinken’ın amacı yalnızca Gazze krizini konuşmak değildi, İsveç’in NATO’ya kabulünün meclisten sorun çıkmadan onaylanması için Erdoğan’ı ikna etmek de amaçları arasındaydı. Ankara ziyaretinin ardından Atina’ya giden Blinken Türkiye’ye F-16 verilirse Yunanistan’a da F-35 verileceği sözü verdi. Bununla da ABD Kongresi’ndeki Yunan lobisinin sorun çıkarmasını önlemek amaçlanıyordu.

Şimdi Beyaz Saray’dan ABD’nin Türkiye’ye F-16 savaş uçağı satışına desteği konusunda bir açıklama daha geldi. Ulusal Güvenlik Konseyi Sözcüsü John Kirby ABD Başkanı Joe Biden’ın bu konuda “tutarlı davrandığını” ve “Türkiye için yeni F-16 satışlarını ve mevcut F-16 filosunun modernizasyonunu desteklemeyi devam ettiklerini” söyledi. Kirby gazetecilere “İktidara geldiğimizden beri sahip olduğumuz tutarlı bir politikadır. Size konuyla ilgili tarih ve takvimimiz hakkında bilgi veremem, ama Türkiye’ye F-16 satışındaki politikamız değişmedi” dedi.

Beyaz Saray bu açıklamaları hep yaptı ama ABD Kongresi’nden henüz hamle gelmedi. Şimdi söz TBMM Genel Kurulu’nda. Ya ABD’den somut adım gelene kadar kararı erteleyecek ya da “Destekliyoruz” dışında açıklama gelmeden İsveç’in NATO üyeliğine yeşil ışık yakacak.

ABD F-16 satışında ‘Önce İsveç’ diyor, TBMM komisyonu yeniden toplanıyor