Deprem kitaplarla da hafızalarda

İstanbul’da 1894 Depremi, Fatma Ürekli, İletişim Yayınları

“Yer İstanbul. Tarih 10 Temmuz 1894. Saat 12:24. Önce yerin altından ürkütücü sesler yükselmeye başladı. Ardından şehir üç şiddetli sarsıntıyla adeta bir beşik gibi sallandı. Aradan henüz birkaç dakika geçmişti ki doğa asıl darbesini vurdu… Toprak lodos yemiş bir deniz gibi önce yükseldi, ardından alçaldı. Toplam on yedi-on sekiz saniye süren deprem, yüzyıllar boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapmış bu güzelim şehri ve çevresini harabeye çevirmeye yetmişti.”

Bu sözlerle İstanbul’un 1894 yılında yaşadığı depremi tarihin tozlu sayfalarından çıkarıyor Fatma Ürekli. Deprem, İstanbul’un bir gerçeği. Şehir tarihi boyunca bu doğa olayıyla sınandı. Ve yakın gelecek için bir sınavının olacağı da bilinen, buz gibi bir gerçek. Ürekli de 1894 depremini merkezine aldığı bu çalışmasında, şehirde yaşanan tüm depremlerin izini sürüyor. Depremin İstanbul’u nasıl ‘vurduğu’, yakın çevredeki il ve ilçelerin bu afetten nasıl etkilendiği ve hasar tespit çalışmaları, H. Kiepert’in ünlü haritası esas alınarak anlatılıyor. İstanbul’un gerçeği deprem geçmişte şehri nasıl etkilemiş, çalışmalar nasıl yürütülmüş, yurttaşlara nasıl destek olunmuş hatırlamak ve bugünle kıyaslamak isteyenler ilgiyle okuyacaktır.

Türkiye’de Deprem, Naci Görür, Doğan Kitap

Prof. Dr. Naci Görür, deprem denilince akla gelen ilk isimlerden biri. Türkiye’nin önde gelen yer bilimcilerden Görür deprem gerçeğini hatırlatıyor, siyasileri bir an önce alınması gereken önlemler hakkında uyarıyor. Ve her seferinde depreme dirençli bir ülke yaratılması gerektiğini vurguluyor. ‘Türkiye’de Deprem’ 2020 yılında hazırlanmış bir çalışma. Görür başucu kitap şeklinde tanımlanan bu kitabında depreme dair merak edilen tüm soruları ele alıyor. Üstelik depremi sadece bir doğal afet olarak ele almakla kalmıyor, yerel yönetimler ve kamu kuruluşlarının çalışmalarını sorguluyor.

Kitap kimlere derseniz, yanıtı arka kapaktan verelim: “Türkiye’de Deprem kaderini kâr hırsına, sorumsuz yöneticilere teslim etmeyen, toprak altında bıraktıklarını unutmayan, hiçbir şey eskisi gibi olmamalı diyenlerin başucu kitabı.”

 

Adaleti Beklerken: Deprem Siyaset Kent, Tayfun Kahraman, Çavdar Yayınları

Gezi tutuklusu, şehir plancısı Dr. Tayfun Kahraman, geçen sene bir yıldır tutuklu bulunduğu Silivri Cezaevi’nde yazdığı ‘Adaleti Beklerken | Deprem, Siyaset, Kent’ kitabını okurla buluşturdu. Kahraman, tutuklanmadan önce İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nde Afet ve Risk Yönetimi alanında çalışıyordu. İstanbul depremi konusunda projeler geliştirilen ekibin başındaydı.

Çavdar Yayınları’ndan çıkan kitap, Kahraman’ın tutuklu olduğu süre boyunca yaşanan gelişmelere özellikle 6 Şubat Kahramanmaraş Depremlerine ve 14-28 Mayıs Seçimlerine odaklanıyor.

Çocuklar İçin Deprem Kitabı, Prof. Dr. Naci Görür, Doğan Çocuk

Türkiye’de deprem olduğu anda tüm gözler Görür’e çevriliyor demiştik.  Depreme karşı dirençli bir ülke çağrısını sık sık tekrarlayan Prof. Dr. Naci Görür, bu çalışmasıyla çocuklara sesleniyor. Depremin verdiği zararları en aza indirmenin tek yolunun öğrenmek olduğunu anlatıyor.

Dağ Başında, Enkaz Altında: Arama Kurtarma Güncesi, İletişim Yayınları, Yılmaz Sevgül

1999 Ağustosu’ndaki Marmara depremi, Türkiye’de arama-kurtarma faaliyetinin bilinir, konuşulur hale gelmesini sağladı. AKUT, popülarite kazandı. Ama bu “olayı” aslında gerçekten ne kadar biliyoruz? Nasıl bir deneyimdir, nelerle karşılaşırlar, başlarından neler geçer?  Tecrübeli bir arama-kurtarmacı, Yılmaz Sevgül, arama-kurtarma faaliyetinin dünyasının kapılarını aralıyor.

İstanbul’un Deprem Gerçeği, İBB Yayınları

İstanbul ve deprem gerçeği. Kaçamadığımız, kaçamayacağımız ve tam da bu nedenle hazırlanmamız gereken bir gerçek. Alanında 11 uzman ismin bir araya geldiği, Sevim Erdoğan’ın editörlüğünü üstlendiği ‘İstanbul’un Deprem Gerçeği’, depreme karşı alınması gereken önlemleri, bilim insanlarının önerilerini bir araya getiriyor. “Ailemizi ve evimizi korumak için ne yapabiliriz? Toplumu nasıl örgütleyebiliriz? Hukuki haklarımız nelerdir? Çocuklarımızla deprem hakkında nasıl konuşabiliriz?” sorularına yanıt veren kitap depremi her yönüyle ele alıyor.

Afet Affetmez, Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu, Tekin Yayınevi

Afet yönetimi uzmanı Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu’nun 2018 tarihli çalışması, depreme dair merak edilen temel sorulara yanıtlar veriyor. “Depreme hazırlıklı olmak için neleri öğrenmeli ve yapmalıyız?” sorusu da bunlardan biri.

Sarı Yaz, Mahir Ünsal Eriş, Can Yayınları

“Deprem konusuna özellikle kafa yoran ve yazmayı seven biriyim” diyor verdiği bir röportajda yazar Mahir Ünsal Eriş. Yazdığı ilk roman ‘Dünya Bu Kadar’da Yalova depremini anlatan yazar, aynı olayın etrafında dönen ve birbirine bağlanan sekiz öyküden oluşan ‘Sarıyazda’da depremi anlatıyor. Kuzey Afrika kaynaklı sarı kum fırtınası ve depremi birleştiren bu anlatı. Aynı mekan ve zamanda geçen öykülerde şehre önce sarı bir toz bulutu çöküyor, hemen ardından deprem geliyor. Yazar deprem bir doğa olayı olarak ele almanın yanı sıra insana dair her travmayı ele alıyor.

Eve Dönmenin Yolları, Alejandro Zambra, Notos

2010 yılında, Granta dergisi tarafından “İspanyolca yazan en iyi yirmi iki romancı” arasında gösterilen Şilili Alejandro Zambra. Notos Yayınları’nın Türkçeleştirdiği yazar, üçüncü romanı ‘Eve Dönmenin Yolları’nda ülkesinde 1985 yılında gerçekleşen depreminin acı kayıplarını, çocukluk aşklarını, hayal kırıklıklarını anlatıyor. Çiğdem Öztürk’ün çevirdiği roman aynı zamanda dönemin siyasi iklimine de ışık tutuyor.

Yiğit Bener, Kırılma Noktası, Can Yayınları

17 Ağustos 1999 sabah 03:02’de merkez üssü Kocaeli’nin Gölcük ilçesi olan Marmara Depremi gerçekleşti. Ankara’dan İzmir’e kadar geniş bir alanda hissedilen deprem sonrası resmi raporlara göre 18 bin 373 kişi öldü, 23 bin 781 kişi yaralandı. Türkiye tarihinde iz bırakan bu deprem, Yiğit Bener imzalı ‘Kırılma Noktası’nda bir araştırma görevlisinin gözünden aktarılıyor. 2004 yılında okurla buluşan roman, enkaz altında kalmayı, depremin gerçeklerini ve bir yandan da yaşanan dayanışmayı anlatıyor.