Türk-İş’in gıda enflasyonu beş ayın zirvesine çıktı

Türk-İş’in çalışanların geçim koşullarını ortaya koymak ve temel ihtiyaç maddelerindeki fiyat değişikliğinin aile bütçesine yansımalarını belirlemek için her ay yaptığı “Açlık ve Yoksulluk Sınırı Araştırması”  şubat ayında da fiyat artışlarının hız kesmediğini gösterdi.

Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken aylık gıda harcaması tutarı (açlık sınırı) 16 bin 257 liraya yükseldi.

Gıda harcaması ile giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer aylık harcamalarının toplam tutarı ise (yoksulluk sınırı) 52 bin 954 lira olarak olarak ölçüldü. Bekar bir çalışanın ‘yaşama maliyeti’ de aylık 21 bin 189 liraya yükseldi.

Türk-İş’in raporuna göre “mutfak enflasyonu” verilerindeki değişim Şubat 2024’te Ankara’da yaşayan dört kişilik bir aile için aylık yüzde 8,03, 12 aylık yüzde 72,49 ve yıllık ortalama 77,20 artış olarak hesaplandı. Şubat ayındaki gıda enflasyon verisi son beş ayın en yüksek oranı oldu.

Gıda fiyatları nasıl değişti?

Türk- İş hesaplamasında temel alınan ve doğrudan piyasadan çarşı-pazar-market dolaşılarak derlenen gıda ürünleri fiyatlardaki değişim, harcama gruplarına göre Şubat 2024 itibariyle şu şekilde oldu:

● Süt, yoğurt, peynir grubunda;

Geçen ay çiğ süt fiyatındaki artışın yansıması şubatta raflarda kendini gösterdi. Süt, yoğurt ve peynir fiyatlarında gerçekleşen artış ortalama olarak sütte 4,50 TL, peynirde 31,50 TL ve yoğurtta ise 6,50 TL olarak hesaplandı.

● Et, tavuk, balık, yumurta, kuru baklagiller ürünlerinin bulunduğu grupta;

Et fiyatlarında bu ay en yüksek artış yüzde 31 oranında kuzu kuşbaşı fiyatında oldu.  Dana kıyma ve kuşbaşı fiyatlarındaki artış oranı ise yüzde 15 oldu. Balık ürünlerinde mezgit fiyatında kısmi bir düşüş hamsi fiyatında ise artış gözlemlendi. Hesaplamada her zaman olduğu gibi yaygın satılan balıklar esas alınması nedeniyle balık fiyatlarında ortalamada bir değişiklik görülmedi.

Yumurta fiyatı bu ay sabit kaldı. Tavuğun kilosu  ortalama olarak 83 TL’ye yükseldi.

Kuru baklagiller grubunda nohut, fasulye ve mercimek fiyatlarında da –diğer ürünlerde olduğu gibi artış tespit edildi. Geçen ay kilogram fiyatı ortalama 86 TL olan yeşil mercimek bu ay 98 TL’den marketlerdeki raflarda yer aldı.

● Taze sebze-meyve grubunda;

Mutfak harcamalarını bu ay -az da olsa- rahatlatan taze meyve ve sebze harcama grubu oldu. Mevsim ürünlerinin fiyatlarının sabit kalması ve bazı ürünlerde gerçekleşen bir miktar düşüş ağır geçim şartlarına bir miktar katkıda bulundu.

Pırasa, ıspanak gibi yeşil yapraklı mevsim sebzelerinin ve lahananın fiyatında bir değişiklik olmazken patates ve kuru soğan gibi mutfağın vazgeçilmezi kabul edilen ürünlerde fiyatlar sabit kaldı. Ancak patatesin fiyatı  marketlerde indirim yapılmasına rağmen 20 TL’nin üzerinde seyretti.

Meyvede  muz dışında diğer ürünlerin fiyatı sabit kaldı. Kış aylarında en çok tercih edilen portakal ve mandalina fiyatlarında kısmi düşüş oldu.

Ortalama sebze (ana yemekleri tamamlayan maydanoz, kıvırcık vb. salata yeşillikleri dâhil değil) kg fiyatı 32,44 TL, ortalama meyve kg fiyatı 32,61 TL oldu. Hesaplamada -bu ay- 26’sı sebze ve 11’i meyve olmak üzere toplam 37 üründeki fiyat değişimi dikkate alındı. Ortalama meyve-sebze kg fiyatı 32,49 TL olarak tespit edildi (ana yemekleri tamamlayan maydanoz, kıvırcık gibi salata yeşillikleri bu hesaplamada “Ortalama Meyve-Sebze Fiyatı”na dâhil edildi).

● Ekmek, pirinç, un, makarna, bulgur, irmik gibi ürünlerin bulunduğu grupta;

Bu ay ekmek fiyatı değişmedi. Tahıllar grubunda makarna dışında -geçen ay olduğu gibi- bu ayda sınırlı seviyede artış görüldü. Pirinç, un, bulgur, irmik fiyatlarında kilo bayına 1 TL arttı.

Ramazan pidesinin 250 gramının fiyatı da 15 TL oldu. Böylece pidenin kilo fiyatında yüzde 80 zam gerçekleşmiş oldu.

● Temel yağ ürünlerinin bulunduğu grupta;

Bu grupta tüm ürünlerin fiyatı arttı. Geçen ay kilo fiyatı 330 TL olan zeytinyağı bu ay 338 TL’den, geçen ay kilo fiyatı 369 TL olan tereyağı da bu ay ortalama 435 TL’den market raflarında yer aldı. Aynı şekilde zeytin fiyatları da arttı. Siyah zeytin ortalama 245 TL, yeşil zeytin ortalama 208 TL’den satılır oldu.

Geçen ay ortalama 339 TL olan yağlı tohumlar ise (ceviz, fındık, yer fıstığı ve ay çekirdeği) kilogram fiyatı 53 TL’lik artışla ortalama 392 TL’den satılmaktadır.

● Son grup içinde yer alan diğer gıda maddelerinden;

Bu grupta ise baharatlar ortalama 573 TL’den (kimyon, nane, karabiber vb.) ve çay ise ortalama 140 TL fiyatıyla raflarda yer aldı. Şeker, tuz ıhlamur fiyatı bu ay değişmedi. Salça fiyatında ise 60 kuruşluk azalma oldu.

Balın kilo fiyatı 295 TL’den 322 TL’ye yükseldi. Aynı şekilde pekmez ve reçelin kilogram fiyatlarında ortalama olarak 15 TL’lik artış oldu.

Açlık sınırı asgari ücrete 3 bin TL fark attı, yoksulluk sınırı 47 bin TL’yi aştı