Auschwitz mahkumlarına adanan eser, evine dönüyor

Günümüzün yaşayan en önemli sanatçılarından Alman ressam Gerhard Richter , 2014 yılında ‘Birkenau’ adlı soyut bir resim yaptı. Eşit büyüklükteki geniş formatlı resimlerden oluşan dört bölümlük bu çalışma, Auschwitz-Birkenau toplama kampında öldürülen Yahudilerin fotoğraflarını merkeze alıyordu. Fotoğraflar Polonyalı bir kadın olan Helena Datoń, daha sonra filmi bir diş macunu tüpü içinde kamptan çıkarıldı ve yayıldı. Bu fotoğraflar daha sonra Birkenau’daki tarif edilemez suçların hayati kanıtı olarak kullanıldıkları için ünlendi.

Ve şimdi Richter’in ‘Birkenau Döngüsü’ adlı eseri için tasarladığı müze açıldı. Mimar Aldo Rossi imzalı bina, Polonya’nın Oswiecim şehrinde. Bu adreste olmasının da bir önemi var. Bir anlamıyla özüne dönüş bile denilebilir. Zira müze, Auschwitz toplama ve imha kampı anıtına çok yakın.

Oświęcim’deki Gerhard Richter Birkenau sergi pavyonu.

Çalışma, sanatçının kariyerinin en önemli eserlerinden biri olarak kabul ediliyor. Gizli çekilen fotoğrafların olduğu eser, Richter tarafından defalarca boyandı ve değiştirildi. Dört tablo siyah, gri, kırmızı ve yeşil renklerle boyalı.

Richter’in 2014’te tamamladığı eseri, geçen Mart ayından bu yana Berlin’deki Neue Nationalgalerie’de sergileniyor. Oświęcim kentine getirilme fikri ise nazizmin suçlarıyla yüzleşmeye adanmış bir Alman örgütünün uzun süreli üyesi Christoph Heubner’den geldi. Heubner, “Richter’in resimleri bir şekilde eve döndü” diyor. Ancak bazı eleştirmenler eseri, “manipülatif”, “müstehcen” ve hatta “Holokost’u yücelten” bir çalışma olarak da yorumluyor.

Öte yandan Richter’e, eserini sergilemesi için Auschwitz kampına yakın bir bina verilmesi ve eserlere yönelik eleştirilerin bir başka nedeni daha var: Binanın Nazilerle karanlık bir bağlantısı olan Alman otomobil üreticisi Volkswagen tarafından finanse edilmesi .

‘Sanat tarihindeki kadın sanatçılar bize neden öğretilmiyor?’