Hamas’ın bir yılı: Gücünde ne gibi değişiklikler oldu?
İsrail ile Hamas arasında esir takası ve ateşkes konusunda anlaşma sağlanamazken Hamas iki rehinenin daha videosunu yayımladı. İsrail ise bir esir takası anlaşmasına varılması halinde Refah Operasyonu'nu askıya alacağını duyurdu.
Hamas’ın 7 Ekim’deki Aksa Tufanı Operasyonu ardından başlayan İsrail’in Gazze işgali tüm diplomatik çaba ve çağrılara rağmen sürüyor. İşgal altındaki Gazze ve Filistinlilerin son çare olarak sığındıkları Refah’ta kıtlık ve saldırı altında yaşam mücadelesi devam ediyor. Tüm bunlara rağmen taraflar kalıcı bir ateşkes ve esir takası anlaşmasında fikir birliğine varabilmiş değil. Hamas’ın İsrail’in ateşkes ve rehin takası önerisini incelediğini duyurduğu, Mısırlı yetkililerin de İsrail’de istişarelerde bulunduğu gün, grup aynı zamanda ellerinde tuttukları iki İsrailli esirin videosunu da yayımladı.
Videonun yayımlanması ardından İsrail’de esirlerin evlerine dönmesi için yapılan hükümet karşıtı gösterilere katılım artarken İsrail, takas anlaşması yapılırsa Refah Operasyonunu askıya alacağını açıkladı.
عاجل| كتائب القسام تنشر: الضغط العسكري أدى إلى مقتل عشرات الأسرى الذين بأيدينا وحرم البقية من الاحتفال بعيد الفصح مع أعزائهم
הלחץ הצבאי הוביל להרג עשרות השביויים שביידנו ומנע משאר השבויים לחגוג הפסח עם יקריהם pic.twitter.com/kaLL3VvqZF— المركز الفلسطيني للإعلام (@PalinfoAr) April 27, 2024
Cumartesi günü Hamas ayrıca 7 Ekim’de İsrail’in güneyine yapılan saldırıdan bu yana Gazze Şeridi’nde tutulan iki İsrailli rehineyi gösteren yeni bir video yayınladı. Video, grup tarafından daha önce yayınlanan önceki rehine videolarına benzer şekilde çekilmesiyle dikkat çekti. Videoda görünen iki rehinenin 64 yaşındaki Keith Siegel ve 47 yaşındaki Omri Miran olduğu ifade edildi. İki rehine Hamas tarafından yayımlanan videoda, boş bir arka plan önünde sırayla konuşuyor. Rehineler, ailelerine sevgilerini gönderdikleri videoda, serbest bırakılmak istediklerini de dile getiriyor.
47 yaşındaki Miran, Nahal Oz’daki evinde 7 Ekim saldırıları sırasında eşi ve iki küçük kızının gözleri önünde rehin alınmıştı. Hem İsrail hem ABD vatandaşı olan 64 yaşındaki Siegel ise eşiyle birlikte başka bir sınır kasabasından esir alınmıştı. Eşi, Kasım ayındaki kısa süreli ateşkes sırasında serbest bırakılmıştı. Eşi kısa süre önceki esir takasında serbest bırakılan Siegel, videodaki konuşması esnasında duygusal anlar yaşıyor. Geçen yıl ailesiyle birlikte Hamursuz Bayramı’nı kutladığını anlatan 64 yaşındaki adam, yeniden bir araya gelme umudunu dile getirirken ağlamaya başladı.
Gazze’deki İsrailli esirlerin yakınlarının bir araya geldiği platform ise esir yakınlarından onay alınmasının ardından söz konusu videoyu sosyal medya hesabından paylaştı. Platform, hükümete, “Bağımsızlık Günü”nden önce hayatta olan esirleri evlerine getirme, diğerleri için ise cenaze merasimi düzenleme çağrısı yapmıştı.
Hamas’ın Gazze’deki siyasi kolunun başkan yardımcısı Halil el Hayya, Hamas’ın ateşkes ve esir takası önerilerine yanıt vermeden önce “inceleyeceğini” söylemişti. Hamas daha önce İsrail’in reddettiği kalıcı bir ateşkes konusunda ısrar etmişti.
İsrail Dışişleri Bakanı Yisrael Katz, Hamas ile esir takası anlaşması yapılması halinde Gazze Şeridi’nin güneyindeki Refah kentine olası kara operasyonunu askıya alacaklarını açıkladı. Katz, İsrail’in Kanal 12 televizyonuna yaptığı açıklamada, esir takasıyla ilgili konuştu. Bakan Katz, Hamas ile esir takası anlaşmasına varılması halinde Refah’a operasyonun askıya alınacağını belirtti. Ülkedeki ana muhalefet partisinin lideri Yair Lapid de aynı kanala yaptığı açıklamada, Gazze’ye saldırılara devam etme ya da esir takas anlaşması yapma arasında bir tercih yapılması gerekirse takasın seçilmesi gerektiğini söyledi.
⚡️More from the protests in Tel Aviv pic.twitter.com/2WiPEKvUBu
— War Monitor (@WarMonitors) April 27, 2024
Rehine anlaşması çağrısında bulunan binlerce protestocu Kudüs’teki King George Caddesi’nde İsrail hükümetine karşı sokaklara döküldü. Yürüyüş, hükümet karşıtları ile Rehineler ve Kayıp Aileleri Forumu’nun Kudüs şubesi tarafından ortaklaşa düzenlendi. Protestocular Ben Yehuda Caddesi ile kesişen kavşağa yaklaşırken “Zamanları doldu, anlaşma masada” sloganları attı.
Binlerce kişinin katıldığı protestolar Hamas’ın iki rehinenin videosunu yayınlamasını takip etti.
İsrail’in Hayfa kentinde toplanan yüzlerce kişi Başbakan Binyamin Netanyahu hükümetinin istifası ve erken seçime gidilmesi talebiyle gösteri düzenledi. Hayfa kentindeki Carmel Center’den hareket eden kalabalık İsrail bayrakları ve dev dövizler taşıyarak kentteki Horev Center’e yürüdü. Gösteride, bazı göstericiler oturma eylemi yaparak Netanyahu hükümeti karşıtı sloganlar attı. İsrail polisi, gösteride bazı göstericileri gözaltına aldı.
Tel Aviv’de de binlerce İsrailli Netanyahu hükümetine esir takası yapması çağrısında bulunmak için sokaklara döküldü. Aynı zamanda istifa ve erken seçim çağrısında da bulunan göstericiler, polisle çatıştı.
İsrail’de hükümetin aşırı sağcı ortakları Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ve Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, Başbakan Binyamin Netanyahu’yu Refah bölgesine yönelik saldırı olmadığı takdirde hükümeti düşürmekle tehdit etti. İsrail devlet televizyonu KAN’da yer alan haberde, Smotrich ve Ben-Gvir’in İsrail’in 7 Ekim 2023’ten bu yana saldırılarını sürdürdüğü Gazze Şeridi’ndeki Refah bölgesine karadan işgal olmadığı takdirde hükümetten çekilme tehdidinde bulundu. Haberde, Smotrich ve Ben-Gvir’in Netanyahu’ya yönelik bu çıkışının sebebinin ateşkes konusunda ilerlemeden kaynaklandığı belirtildi. İki bakanın Refah’ın işgalinden vazgeçilmesi durumunda, İsrail’in güvenliği için sorumlulukların yerine getirilmiş olmayacağını öne sürdüğü kaydedildi.
Yahudi Gücü Partisinin lideri Ben-Gvir ve Dini Siyonizm Partisi lideri Smotrich’in partilerinin hükümetten çekilmesi durumunda İsrail’de 2022 yılının Aralık ayından bu yana devam eden koalisyon hükümeti düşüyor.
Gazze’nin güneyinde Mısır sınırında yer alan Refah şehri, İsrail saldırılarından önce yaklaşık 280 bin Filistinliye ev sahipliği yapıyordu. İsrail’in 7 Ekim’deki saldırıları nedeniyle 2,3 milyon nüfusa sahip Gazze Şeridi’nde 1,9 milyon kişi yerinden oldu. Yerinden edilen Filistinlilerin büyük bölümü, İsrail’in daha önce “güvenli olduğunu” iddia ettiği Refah’a sığındı. Kuzey bölgelerden gelenlerle Refah’ın nüfusu 4 katından fazla artarak 1,5 milyona ulaştı. Yeterli konut olmaması nedeniyle Refah’a sığınan Filistinlilerin büyük bir bölümü derme çatma çadırlardan oluşan kamplarda yaşam mücadelesi veriyor. İsrail güçleri, Refah kentini sık sık hava saldırılarıyla hedef alıyor. İsrail’in Refah kentine kara saldırısı başlatması halinde sivillerin Gazze Şeridi’nde sığınacak bir yerinin kalmayacağından endişe ediliyor. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, 9 Şubat’ta İsrail ordusu ve güvenlik teşkilatına “Refah’a saldırı planı hazırlanması” talimatını vermişti.