‘Gaf makinesi’ Biden’a yönelik demans endişeleri büyüyor

Amerika Birleşik Devletleri (ABD) kasım ayındaki seçimler için geri sayıma başladı. Seçimler ABD tarihinin belki de en çekişmeli yarışlarından biri olarak tarihe geçecek. Bir yanda gafları ve demans iddialarıyla gündemde olan mevcut Başkan Joe Biden, diğer yanda mahkemeden mahkemeye koşan sabıka fotoğrafıyla tarihe geçen eski Başkan Donald Trump.

Amiyane tabirle aşağı tükürsek sakal yukarı tükürsek bıyık diye adlandırabileceğimiz seçimlerde şu anki odak noktası 81 yaşındaki Biden’ın hafızası. Boşlukla tokalaşan, paskalya tavşanından korkan, ülke isimlerini karıştıran ve daha nicesiyle manşetlerde yerini alan Biden’ın politik kariyeri de demans iddiaları kıskacında. ABD Başkanı Biden ile toplantı yapanlar ya da toplantılara dair bilgi sahibi olanlar, başkanın yaşı nedeniyle yaşadığı hafıza sorunlarından oldukça endişeli. ABD’nin önde gelen gazetelerinden The Wall Street Journal (WSJ) da bu hafıza tartışmalarını mercek altına aldı.

Kendi politikalarına yabancılaşmış bir lider

Toplantılara katılanlar 81 yaşındaki başkanın zaman zaman kötü performans sergilediğini ifade ediyor, Beyaz Saray ise tam tersi bir açıklamayla Biden’ın hafızasının keskin olduğunda ısrarcı. Biden’ın yönetimine göre başkanın hafızasından şikayet edenler bunu siyasi malzeme olarak kullanmanın peşinde. Biden’ın ocak ayında Kongreye hitabına dair bilgi sahibi beş kişi ismini vermeden WSJ’ye konuştu. Toplantı hakkında bilgi sahibi o beş kişiye göre kongre liderleriyle Ukrayna’nın finansman anlaşmasını müzakere etmek üzere bir araya geldiğinde, zaman zaman o kadar alçak sesle konuştu ki bazı katılımcılar onu duymakta zorlandı. Belirgin noktalara değinmek için elindeki notlardan kopya çekti, uzun süre duraksadı ve bazen gözlerini o kadar uzun süre kapattı ki odadakilerden bazıları dikkatinin dağılıp dağılmadığını merak etti.

Bir başka tartışmalı toplantı da şubat ayındaydı. Cumhuriyetçi Temsilciler Meclisi Başkanı Mike Johnson ile bire bir görüşen Biden bazı büyük enerji projelerini tehlikeye atan son politika değişikliğinin “sadece bir çalışma” olduğunu söyledi. Johnson toplantı sonrasında konuştuklarına Biden’ın kendi politikasının ayrıntıları konusunda dahi hafızasının zayıfladığından endişe ettiğini söylemiş.

Geçen yıl Biden borç tavanını yükseltmek için Temsilciler Meclisi Cumhuriyetçileriyle müzakere ederken o zamanki Temsilciler Meclisi Başkanı Kevin McCarthy ve görüşmelere aşina olan diğer iki kişiye göre tavrı ve ayrıntılara hakimiyeti bir günden diğerine değişiyor gibiydi. Bazı günler Cumhuriyetçilerle gevşek ve spontane konuşmalar yaparken, diğer günlerde mırıldanıyor ve notlara güveniyor gibi görünüyordu.

‘O aynı kişi değil’

Dönemin Temsilciler Meclisi Başkanı McCarthy izlenimlerini bir röportajda şöyle aktardı: “Başkan yardımcısıyken onunla görüşürdüm. Evine giderdim. O aynı kişi değil.”

81 yaşındaki Biden başkanlık görevi yürüten en yaşlı kişi. Yaşı ve bilişsel zindeliği, hem seçmenlerin zihninde hem de Cumhuriyetçilerin kendisine yönelik saldırılarında ikinci dönem için yürüttüğü kampanyada önemli konular haline geldi. Beyaz Saray ve üst düzey yardımcıları onun hala dinç ve şahin bir lider olduğunda ısrarcı.

Ancak Demokratlar ve onu başkan yardımcılığı döneminden beri tanıyanlar da dahil olmak üzere onunla birlikte çalışmış olan bazıları, şimdi daha yavaş aksiyon alabilen, dengesiz anları olan biri olarak tanımlıyor.

Kariyerinin büyük bölümünde Biden Capitol Hill’de yasama görüşmelerinde usta bir müzakereci olarak ün yapmış, konulara ilişkin ayrıntılı bilgisi ve karşı tarafın motivasyonları ve ihtiyaçlarına ilişkin içgörüleriyle tanınmıştı ve baskı altındayken dahi bunu karşı tarafa hissettirmemesiyle anılıyordu. Ancak geçen yıl Cumhuriyetçilerin Meclis’in kontrolünü ele geçirmesiyle birlikte bu itibarı da azaldı.

Amerikalılar önceden yazılmamış bir konuşma yapan Biden’ı neredeyse hiç görmedi. Towson Üniversitesi’nden emekli profesör Martha Joynt Kumar’ın derlediği verilere göre Nisan ayının sonuna gelindiğinde Biden artık öncekilerden daha az röportaj veren ve basın toplantısı düzenleyen bir lider olmuştu. Bağımsız bir haber kuruluşuyla son geniş kapsamlı toplantısı Ekim 2021’de gerçekleşti.

ABD’liler ne Biden’dan ne de Trump’tan memnun değil

ABD’de yapılan ankette seçmenlerin yarıdan fazlası 2024’teki başkanlık seçimlerinde aday olarak ABD Başkanı Joe Biden ile eski Başkan Donald Trump’ın aday olmasından memnun olmadıklarını dile getirdi. AP-NORC tarafından 1074 kişiyle yapılan anketin sonuçlarına göre, ülkedeki seçmenlerin çoğu 2024’teki başkanlık seçimlerinde Biden ile Trump’ın adaylığından memnun değil. Katılımcıların yüzde 56’sı Biden’ın Demokratların başkan adayı olarak seçime katılmasına “çok” veya “biraz” memnun olmayacağını belirtirken, Cumhuriyetçilerin başkan adayının Trump olması halinde ise bu oran yüzde 58 oldu. Biden’ın başkan adaylığına sevineceğini söyleyenlerin oranı yüzde 27’de kalırken, “fark etmez” diyenler ise yüzde 16 olarak belirlendi. Katılımcıların yüzde 32’si Trump’ın başkan adaylığından memnun olacağını ifade ederken, yüzde 10’u tarafsız kaldı.

Biden’ın gafları

Biden, görevinin 65’inci gününde ilk resmi basın toplantısında gazetecilere verdiği demeçte “ben inanıyorum bizim haydutluk teriminin ilk çıktığı, benim 120 yıl önce ABD Senatosu’na girdiğimdeki pozisyonumuza geri dönmeyiz” demişti. Kendisini daha önce de “gaf makinesi” olarak tanımlayan Biden, 120 yıl önce ABD Senatosu’nda göreve geldiğini iki kez tekrar etmişti.

ABD Başkanı, North Carolina Üniversitesi’nde katıldığı bir programda konuşmasını tamamlaması ardından elini boşluğa uzatarak tokalaşmak istemişti. Yanında tokalaşacak kimse olmadığını fark eden Biden ardından kürsüden uzaklaşmıştı.

Öte yandan, Biden, devir teslim töreni olan 20 Ocak öncesi, düzenlediği basın konferansında, sağ kolu Kamala Harris’ten bahsederken “seçilmiş başkan yardımcısı” yerine yanlışlıkla “seçilmiş başkan” ifadesini kullanmıştı. Biden Harris için geçtiğimiz günlerde de “First Lady” hitabıyla gündeme gelmişti.

Kraliçe II. Elizabeth’in cenazesine katılan Biden, kameralara gülerken yakalanmıştı.

Biden, bir açılış konuşması sırasında da vefat etmiş bir politikacıya seslenerek sahneye çağırmıştı.

Güney Kore ile Kuzey Kore’yi de karıştıran Biden öte yandan Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’u 28 yıl önce ölen eski Cumhurbaşkanı François Mitterrand ile de karıştırmıştı. Biden Macron ile değil, Mitterrand ile görüştüğünü söylemişti.

Dost mu düşman mı? Biden çatışan çıkarlar arasında sıkıştı

Seçim öncesi bir öyle bir böyle: Biden İsrail’e yeni yardıma hazırlanıyor