Mutluluk seviyemizi en çok etkileyen dört faktör
ABD'de start-up'lar yılın ikinci çeyreğinde 56 milyar dolar yatırım aldı. Bunun 'aslan payı' 27 milyar dolarla yapay zekâya odaklanan start-up'lara gitti. Dev şirketler ve yatırımcılar büyük para kazanabilecekleri fırsatı kaçırmak istemiyor.
Artık tüm dünyada eskiden olduğu gibi geleceği parlak “start up” oldukları iddiasıyla ortaya çıkan şirketlere para yağmıyor. Melek yatırımcılar ve büyük şirketler ne zaman kâra geçeceği belli olmayan start uplardan desteklerini çekiyorlar, yeni yatırım isteklerine sıcak bakmıyorlar. Teknoloji start upları bile artık trend haline gelen bu yatırım kararlarından olumsuz etkileniyorlar. Bugün kâr etmeyen teknoloji start upları ya kemerleri sıktılar, ya başka şirketlere satıldılar ya da kepenk indirdiler.
Ancak yapay zekâ konusuna odaklanan start-uplar için durum çok farklı. 2022 yılında başlayan yapay zekâ fırtınası ortalığı kasıp kavurmaya devam ediyor ve bu alana odaklanan start- uplar da yatırım almada hiç zorlanmıyorlar. Start up dünyasındaki gelişmeleri takip eden PitchBook’a göre, yatırımcılar yılın ikinci çeyreğinde ABD’deki yapay zekâ start-uplarına tamı tamamına 27,1 milyar dolar akıttı. Yapay zekâya odaklanan start-up’lar böylelikle ABD’deki start-uplara yapılan yatırımın neredeyse yarısına yakınını almış oldu. Kâr etmeyen ya da kâra geçeceğine ilişkin umut olmayan start-upların elenmesine rağmen ABD’de yılın ikinci çeyreğinde start-upların aldığı yatırım geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 57 artarak 56 milyar dolara ulaştı. İkinci çeyrekteki rakam bu konudaki yeni rekor.
Yapay zekâ şirketleri, yatırım turlarında büyük fonlar çekiyorlar. Yapay zekâ şirketleri için bulut bilişim hizmetleri sağlayan CoreWeave mayıs ayındaki yatırım turunda 1,1 milyar dolar yatırım aldı, ardından 7,5 milyar dolar borçlanarak değerlemesini 19 milyar dolara çıkardı. Yapay zekâ şirketlerine veri sağlayan Scale AI, 1 milyar dolar yatırım alarak değerlemesini 13,8 milyar dolara çıkardı. Elon Musk tarafından kurulan xAI’in değerlemesi ise aldığı 6 milyar dolar yatırımdan sonra 24 milyar dolar oldu. PitchBook’un araştırma analisti Kyle Stanford bu tür yatırım turlarının yapay zekâ şirketlerinin finansman sağladıkları anlaşmalarını sayısını ve kaynak miktarını artırdığını söylüyor. Stanford’a göre bu konuda dipten dönüldü ve yükseliş devam ediyor.
Bu hareketlilik bazı risk sermayesi yatırımcılarının start-up dünyasına verdikleri mesajlarını değiştirmelerine yol açtı. Son aşama start-uplara yatırım Institutional Venture Partners’ın (IVP) yatırımcılarından Tom Loverro geçen yıl start-uplar için “kitlesel yok oluş” öngörmüş ve onları maliyetlerini düşürmeye teşvik etmişti. Geçen hafta ise bu dönemin sona erdiğini ilan etti ve bu dönemi “Büyük Yeniden Uyanış” olarak adlandırarak şirketleri özellikle yapay zeka konusunda büyümeye “gaz vermeye” teşvik etti.
Sosyal platform X’te “Yapay zekâ treni istasyondan ayrılıyor ve sizin de trende olmanız gerekiyor” demekten de kaçınmadı. Zarar eden birçok şirket pandemi dönemindeki kadar hızlı büyümekte zorlandığından start-upların yıldızı 2022’nin ilk aylarında sönmeye başladı. Faiz oranları da yükselince yatırımcılar ne zaman kâr edeceği belli olmayan start-uplar yerine daha az riskli yatırımlara yöneldiler. Derenin suyu azalınca da start-upların çalışanlarının bir kısmına yol verdikleri ve hedeflerini küçülttükleri görüldü.
Ancak 2022’nin sonlarında San Fransisco merkezli yapay zekâ şirketi OpenAI’ın ChatGPT’yi çıkarmasıyla birlikte yeni bir yükseliş dalgası başladı. Metin, resim ve video üretebilen yaratıcı yapay zekâ teknolojisinin neden olduğu heyecan, yeni girişimler ve finansman sağlama çılgınlığına yol açtı.
Runway Financial adlı start-up’ın kurucusu Siqi Chen, OpenAI’nin CEO’suna atıfta bulunarak “Sam Altman ekonomide resesyonu iptal etti” diye espri yapıyor. Chen finans yazılımı üreten şirketinin normalde olması gerekenden daha hızlı büyüdüğünü çünkü “yapay zekânın 1,5 kişinin işini yapabildiğini” söylüyor. Ancak yapay zeka verimliliği artırsa bile yapılması ve eğitilmesi hayli pahalı. Yapay zekâya odaklanan start-uplar güçlü bilgisayar çipleri ve bulut depolama alanlarından oluşan devasa depolara ihtiyaç duyuyor.
Muhasebe ve vergi danışmanlığı şirketi Kruze Consulting’in 125 yapay zeka start-up’ı ile ilgili analizine göre bu şirketler yılın ilk üç ayında harcamalarının yüzde 22’sini bilgi işlem için yaptı. Yapay zekâya odaklanmayan yazılım şirketlerinde ise bu oran yalnızca yüzde 10 yani yapay zekâcıların yarısından da az. Kruze’un finansal stratejilerden sorumlu başkan yardımcısı Healy Jones “Risk sermayedarlarının bu şirketlere para akıtmasına şaşmamalı,” diyor ve ekliyor: “Yapay zekâ girişimleri diğer girişimlerden daha hızlı büyürken “açıkça paraya ihtiyaçları olduğu” görülüyor.’
Hızlı büyüyen girişimleri destekleyen yatırımcılar için bir sonraki büyük şey hakkında yanılmanın çok az dezavantajı bulunmasına rağmen haklı olmanın muazzam bir avantajı var. Yapay zekânın potansiyeli, önde gelen yatırımcıların ve dev şirketlerin yöneticilerinin bu pazarın akıllı telefon, kişisel bilgisayar, sosyal medya ve internet pazarlarından daha büyük olacağı öngörüsüyle müthiş bir heyecan yarattı.
PitchBook’tan Kyle Stanford’a göre Microsoft ve Amazon gibi büyük teknoloji şirketlerinin rekabeti, yapay zekâ start uplarının yatırım alma kabiliyetlerini önemli ölçüde etkileyebilir. Stanford’a göre xAI’nin aldığı yatırım tutarı alışılmış bir rakam değildi ve yapay zekâ şirketlerinin aldığı yatırımlar yılın ikinci yarısında artmaya devam edecek olsa da benzer büyüklükteki bir işlemin gerçekleşmesi pek de olası değil.