New York Times’ın en iyi kitap listesi: Keşkeler ve iyi kiler

Kitapseverler için New York Times’ın geçen hafta boyunca “21. yüzyılın en iyi yüz kitabı” listesini yirmişer yirmişer açıklaması heyecan yarattı. Acaba listeye kimler girecekti ve en önemlisi, bir numaraya hangi kitap oturacaktı. Merak ettik, whatsapp gruplarında yazıştık, sosyal medyada yorumladık ve tabii listeden kaç kitabı okuduğumuzu hesap etmekten geri durmadık.

1 Ocak 2000’den bu yana yayınlanmış kitaplar arasından 10 kitap seçmeleri için tam 503 edebiyat severden yardım istemiş New York Times Kitap Bölümü. Kimler kimler katılmamış, Stephen King’den Sarah Jessica Parker’a katılımcılar arasında pek çok ünlü isim var.

Batılı yazarların ağır bastığı listede hem kurgu hem kurgu dışı eserler var, ben ağırlıklı kurgu okuyan biriyim ve listedeki 35 kitabı okumuşum.

Gözlerim onları aradı

Çok sevdiğim yazarlardan Hillary Mantel’i, Jonathan Franzen’ı, Barbara Kingsolver’ı, Ann Patchett’i ve Elizabeth Strout’u listede gördüğüme sevindim. Bel Canto en sevdiğim kitabı değil Patchett’ın, ama olsun. Michael Chabon’un sadece bir kitabını okuduğumu anımsadım, aklıma tekrar bir Chabon romanı okumak düştü. Ayrıca hiç okumadığım George Saunders’ı bir denemeliyim diye düşündüm.
Öte yandan İrlanda edebiyatı biraz ihmal edilmiş mi nedir? Nerede Sally Rooney, nerede Anne Enright, nerede Paul Lynch? Bereket Claire Keegan listede. Amerikan yerlilerine dair yazan Louise Erdrich’i de gözlerim aradı.

Elena Ferrente’yi ilk okuduğumda düşündüklerim

Ya Julian Barnes’ın listede yer almamasına ne demeli? Mesela Bir Son Duygusu bence bu listede olmalıydı. Sonra Maggie O’Farrel Hamnet’i ile mutlaka benim listeme girerdi.
Ve elbette birinci seçilen kitapla ilgili de bir şey demeden geçmeyeyim. Başıma bir şey gelmeyecekse Elena Ferrenti’nin Benim Olağanüstü Akıllı Arkadaşım kitabı ben de “bu tantana niye” etkisi yaratmıştı. Gerçi okuyalı çok oldu ama, okuduğum zaman romanın ne yapı taşları, ne anlatım stratejileri ilginç gelmişti. Bu kitabın bir numaraya yerleşmesi beni tek kelimeyle şok etti.
Ben listeleri çok severim, takip etmeye çalışırım, okuma listeleme eklemeler yaparım. Bu egzersiz New York Times’ın benim seçimlerimde ne kadar baskınlaştığını görmeme yardımcı oldu. Biraz da farklı kaynaklardan bakmaya başlasam iyi olacak.

New York Times okurların listede görmediği ama görmek istediği kitapları yazmalarına yönelik bir sekme de hazırlamış. Hemen Hamnet’ı, Bir Son Duygusu’nu yazdım. Yakın zamanda okuyup etkilendiğim Not a River (Irmak Değil), Selva Almeda, Salman Rushdie Zafer Şehri, Sally Rooney Normal İnsanlar, Sihirbaz Colm Toibin, Byung Chul Han Yorgunluk Toplumu, Prophet Song (Peygamber Şarkısı) Paul Lynch, Fever Dream (Karabasan), Samantha Scweblin, Benim Adım Lucy Barton, Elizabeth Strout da benim gönderdiklerim oldu. Ama maalesef unutulmaz bulduğum Susanna Clark’ın Piranesi’sini unuttum. Unuttuklarım sığdıramadıklarım falan filan derken liste yapmanın hem cazibesini, hem imkansızlığını bizzat deneyimlemiş de oldum.

New York Times Book Review akıllıca bir iş yapmış, başta listeyi yirmişer yirmişer açıklama uyanıklığı olmak üzere tam sosyal medya çağına uygun bir kurgu ile günlerdir bizi meşgul ediyor. Mesela okuduğun kitapları işaretlersen sonucu sosyal medyaya post etmeye uygun bir formatta makalenin sonunda sunuyor. Ayrıca okumak istediğin kitapları da işaretleyebiliyorsun ve bunlar da ayrı bir görsele dönüşüyor. Neyse bir şeyle gereğinden fazla meşgul olunacaksa, bu da kitaplar olsun, “sıkıntı yok.”

Bu arada X’te faydalı bir linke rastladım, kitapların Türkçe baskıları ile ilgili. Onu da buraya bırakayım.