Güney Kore’de eşcinsel çiftlere ümit veren hak: Partnerlerini sigorta kapsamına alabilecekler

Güney Kore’de yüksek mahkeme eşcinsel çiftlerin birbirlerinin sağlık sigortasından faydalanma hakkına sahip olabileceğine hükmetti. Eşcinsel çiftlerin evlenmesine henüz izin vermeyen ülkede böyle bir karar çıkması, LGBTİ+ aktivistlerinin gelecek için umutlarını artırdı. Yeni karar ülkedeki eşcinsel çiftlerin tıpkı evli çiftler gibi partnerlerini sağlık sigortasına kaydettirmesine olanak tanıyacak.

Güney Kore’de evliler gibi yaşayan ancak bunu resmiyete dökemeyen eşcinsel çiftler birçok haktan mahrum kalıyor. Ancak yüksek mahkeme perşembe günkü kararında “aynı cinsiyeti paylaşan çiftlerin sırf bu yüzden sağlık sigortası kapsamına alınmamasının” vatandaşların “haysiyet ve şereflerini, mutluluk peşinde koşma haklarını ve kanun önünde eşit muamele görme haklarını” ihlal eden ciddi bir ayrımcılık yarattığına hükmetti.

Ülkenin en yüksek mahkemesi Perşembe günü verdiği kararda bir çiftin “sadece aynı cinsiyetten oldukları için” ulusal sağlık sigortası kapsamına alınmamasının vatandaşların “haysiyet ve değerlerini, mutluluk peşinde koşma haklarını, mahremiyet özgürlüklerini ve kanun tarafından eşit muamele görme haklarını” ihlal eden ciddi bir ayrımcılık teşkil ettiğine hükmetti.

Evli hayatı yaşıyorlar ama evli değiller

Davayı ilk olarak 2021 yılında So Song Wook adında bir kişi açtı. So partneriyle yaşadığı birlikteliğin resmi nikah olarak değerlendirilmesi gerektiğini savunarak partneri Kim Yong Min’i sigortasına kaydetmek istedi. Ancak ülkenin sağlık sigortası hizmeti veren kurumu bu talebi reddederek So’nun partneri için ayrıca aylık prim ödemesini istedi. Bunun üstüne sorunu bölge mahkemesine taşısa da oradan da sonuç alamadı.

Ancak geçen yıl şubat ayında temyiz mahkemesi alt mahkemenin kararını bozdu. Mahkeme Kim ve So’nun birlikteliğinin Güney Kore yasalarına göre resmi nikahlı evlilik olarak kabul edilemeyeceğini ama yine de sigorta kapsamına alınabileceğini söyledi. Son sözü söyleyen yüksek mahkeme temyiz mahkemesinin kararını onayladı. Mahkeme eşcinsel çiftlerin de evli ve nikahsız çiftlerle aynı ekonomik yükümlülüklerin altına girdiğini söyledi.

Gazetecilere konuşan So “Umarım bugünkü karar, LGBTİ+ azınlıkların evlilik sisteminde eşitlik kazanmalarına yönelik bir adım olur” dedi. Kim her ne kadar kendisini So’nun “kocası” ve “hayat arkadaşı” olarak tanımlasa da Güney Kore’de bu rolleri yasal olarak kullanamadığını söyledi. Kim “Mahkeme bugün sahip olduğum rolün bir kısmını kabul ettiği için çok mutluyum” dedi.

Muhafazakârların eylemleri etkili değil

Uluslararası Af Örgütü’nün Doğu Asya araştırmacısı Borang Jang kararı “tarihi” olarak niteledi. “Mahkeme sistematik ayrımcılığın ortadan kaldırılması ve kapsayıcılığın sağlanması için önemli adımı attı” diyen Jang “Sadece dava bile eşcinsel çiftlerin evrensel olarak güvence altına alınması gereken temel haklarını elde etmek için katlanmak zorunda kaldıkları uzun yargı süreçlerini gözler önüne seriyor” diye konuştu.

Güney Kore’de kaç kişinin eşcinsel birliktelik yaşadığına dair resmi bir veri yok. Ancak hükümet verilerine göre 2016 ve 2022 yılları arasında “akraba olmadıkları halde birlikte yaşayan” insanların sayısı iki katına çıkarak bir milyona ulaştı.

Ne var ki ülkedeki muhafazakâr Hıristiyanlar eşcinsel evliliğin yasallaştırılmasına karşı kampanya yürütüyor. Ancak eylemlerinin kabul gördüğü söylenemez. Anket şirketi Gallup Korea’ya göre 2000’lerin başında Güney Korelilerin sadece yüzde 17’si eşcinsel evliliğin yasallaştırılmasından yanayken geçen yılın mayıs ayında yapılan anketler bu oranın yüzde 40’a yükseldiğini gösteriyor.

Tayland’dan tarihi adım: Güneydoğu Asya’da eşcinsel evliliğe izin veren ilk ülke