Bir liste de The Sunday Times’tan: Son 50 yılın en çok satan 100 kitabı

Bundan 50 yıl önce, 14 Nisan 1974’te İngiltere’de The Sunday Times gazetesinde yeni bir bölüm başladı: Çoksatarlar listesi. Listenin amacı belliydi, o haftanın en popüler kurgu ve kurgu dışı kitapları belirlenecek, okura okuma rehberi sunulacaktı.

Bu liste İngiltere’de bir ilkti. Bazı edebiyat eleştirmenleri hunharca eleştirdi. Kimileri uygulamayı edebiyat karşıtı bile buldu. Ama beklenen olmadı. Bugün, The Sunday Times çoksatarlar listesine girmek, yazarlar ve yayıncılar için ticari başarının en büyük göstergesi kabul ediliyor.

The Sunday Times da listenin öneminin farkında.  Çoksatarlar listesinin 50. yılını kutlamak için son 50 yılın en çok satan 100 kitabını belirledi. Yayına göre sonuçlar, İngiltere’nin önemsediği konular, en çok sevdiği sesler ve en önemlisi gibi konularda bakış açısı sunuyor.

The Sunday Times’ın listelediği son 50 yılın en çok satan 100 kitabından 10’unu aşağıda göreceksiniz. Listede tarih, anı, kişisel gelişim, kurgu dahil epeyce kitap sizi bekliyor. Listenin tamamını merak edenleri de şöyle alalım.

---

1. Zamanın Kısa Tarihi, Stephen Hawking, Alfa Yayınları

Evreni anlama şeklimizde yeni bir aşama belirleyen ve ne kadar önemsediğimizi gösteren klasik bir metin olan ‘Zamanın Kısa Tarihi’ tam 264 hafta listede yer aldı. 1988 yılındaki ilk basımından bu yana geçen yıllar içerisinde bilimsel yazın alanında bir başyapıt olan bu kitap, 40 dile çevrildi ve 9 milyonun üzerinde baskı yaparak uluslararası ün kazandı. Çevrildiği dillerden biri de Türkçe.  The Sunday Times kitabı “Hawking’in 2018’deki ölümünden sonra satışlar yeniden arttı. Kara delikler hakkındaki bilim çok ilerlemiş olsa da, bu kitap onun en büyük mirası olarak kalacak” diyerek tanımlıyor. Kitap Türkiye’de Alfa Kitap tarafından yayınlandı.

---

2. Erkekler Mars’tan, Kadınlar Venüs’ten, John Gray, Altın Kitaplar

Listenin ikincisi birçok kişinin ilişkilerini kurtardığını söylediği ikonik ‘Erkekler Mars’tan, Kadınlar Venüs’ten’ kitabı. Amerikalı ilişki uzmanı John Gray bu kitabında erkeklerin ve kadınların psikolojik olarak temelde birbirinden farklı olduğunu ve çoğu ilişki probleminin, diğer kişinin ne istediğini ve hissettiğini anlamamaktan kaynaklandığını savunuyor. Görünüşe göre kadınlar, kendilerinin ve partnerlerinin sevgiyi gösterme eylemlerini ölçmek için bir puan sistemi kullanırken, erkekler içgüdüsel olarak ‘mağaralarına çekilme’ arzusuna sahip. The Sunday Times, kitabın hâlâ çok satmaya devam ettiğini söylüyor. Kitap Türkçeye Altın Kitaplar tarafından çevrildi.

---

3. The Complete Cookery Course/Tam Yemek Pişirme Kursu, Delia Smith

Yumurtanın bile nasıl haşlanacağını bilmeyen acemi aşçılar için Delia Smith, okuyucusunu küçümsemeyen, hiçbir bilgiye sahip olmadığını varsayan dostane bir öğretmendi. Kitap tam 225 hafta listede yer aldı. Kötü haber bu kitap Türkçeye çevrilmedi. Neyse ki biz yemek tarifi kitaplarına fazlasıyla aşinayız. İlla Delia Smith’ten tarif istiyorum derseniz YouTube videolarına bakabilirsiniz.

---

4. Notes from a Small Island / Küçük Bir Adadan Notlar, Bill Bryson

1994 yılında gazeteci Bill Bryson memleketi Amerika Birleşik Devletleri’ne dönmeye karar vermiş, ancak İngiltere’ye son bir göz bakmak ister. Büyük bir geziye çıkar ve gittiği her yeri okura anlatır. Kitap Türkçeye çevrildi, fakat yazarın başka eserleri Türkçede var.

---

5. Angela’nın Külleri, Frank McCourt, Epsilon Yayınları

Ekonomik kriz sırasında Amerika’ya yeni gelmiş bir göçmen ailesinin çocuğu olarak Brooklyn’de dünyaya gelen ve İrlanda’nın Limerick kentindeki yoksul mahallelerde büyüyen Frank McCourt’un anılarından oluşan kitap listenin beşinci sırasında. Pulitzer Ödüllü kitap 1999’da Alan Parker tarafından sinemaya da uyarlandı. Emily Watson ve Robert Carlyle’nin rol aldığı film müziği ile Oscar’a da aday olmuştu. Kitap Epsilon Yayınları tarafından Türkçeye kazandırılmıştı.

---

6. Çocuk, Köstebek, Tilki ve At, Charlie Mackesy, Mundi Kitap

Sadece İngiltere’de değil çevrildiği dillerdeki tüm ülkelerde klasik haline gelmiş bir kitap listenin altıncı sırasında. Üstelik hem yetişkinlere hem de çocuklara hitap ediyor. Arkadaşlık, dostluk, sevgi ve hayatı sevmenin öyküsü ‘Çocuk, Köstebek, Tilki ve At’; küçük bir çocuğun, at, tilki ve köstebekle arkadaşlığını anlatıyor. Kitap 2019 yılından beri 100 haftadan uzun süre The Sunday Times çoksatar listesinde ilk 10’daydı. Dünyada 2.5 milyondan fazla satan ‘Çocuk, Köstebek, Tilki ve At’ 34 dile çevrildi. Türkiye’de 2021’de Mundi etiketiyle satışa çıkan eserin çevirisini Tankut Baler yaptı.

---

7. Deliha Simth’s Summer Collection / Delia Smith’in Yaz Koleksiyonu, Delia Smith

İlk 10’da bir Delia Smith kitabı daha. Tariflerin bu kez bir konsepti var. Kapak fotoğrafının da ipuçlarını verdiği gibi yazar kitapta yaz tarifleri koleksiyonunu paylaşıyor. Okura barbekü ve piknik masalarında bugün bile lezzetini kaybetmeyen tarifler sunuyor. Bu kitap da Türkçeye çevrilmedi, ancak yukarıdaki önerimiz yine geçerli.

---

 8. Yaban Kuğuları, Jung Chang, İnkılap Kitabevi

Jung Chang’in büyükannesinin ayakları bağlanmış ve bir savaşçının cariyesi olmuştu, annesi ise 15 yaşında hamileyken Mao’nun Kızıl Ordusu için eğitim almıştı. Chang ise Mao rejiminin dayatmalarına karşı koymak için elinden geleni yaptı. Tutku ve sessiz bir öfkeyle anlatılan eser 177 hafta listede yer aldı. Stoklarda kalmamış olsa da İnkılap Yayınları kitabı Türkçeye kazandırmıştı.

---

9. Complete Hip & Thigh Diet by Rosemary Conley/ Rosemary Conley’in Tam Kalça ve Uyluk Diyeti, Rosemary Conley

Parlak bir mayoyla zıplayarak hareket eden Rosemary Conley kadınlara ‘kocaman popolarını’ ve ‘gök gürültüsü bacaklarını’ hiç aç kalmadan küçültme vaadinde bulunuyordu. Nasıl mı? Bolca karbonhidrat tüketip hiç yağ yemeyerek tabii ki. Milyonlarca kişi kitabını satın aldı ve binlercesi kendilerini rahatsız eden bölgeden kilo vermek için kolları sıvadı. Kitap Türkçeye çevrilmedi. 175 hafta listede yer aldı.

---

10. Sapiens, Yuval Noah Harari, Kolektif Kitap

10 yıl önce, Ortaçağ askeri tarihi doktoralı genç bir İsrailli profesör büyük soruları tek bir kitapta yanıtlamaya çalıştı. İnsanlar nereden geldi? Bizi diğer hayvanlardan farklı kılan neydi? Ve nasıl oldu da tarımı, tekerleği ve otomobili icat ettik? 30’dan fazla dile çevrilmiş kitap tüm dünyayı olduğu gibi İngiltere’yi de etkisi altına aldı. Modern dünyanın en büyük sorularını gayet yalın bir dille cevaplayan kitap bir dönem herkesin elinde ve dilindeydi. Bu İngiltere’de de böyleymiş ‘Sapiens’ 174 hafta listede yer aldı. Kitabı Kolektif Yayınları bastı.

NY Times’ın seçtiği en iyi 100 kitabın 74’ü Türkçede: Konularıyla birlikte tam liste