The Economist: Türkiye’de zengin daha zengin, yoksul daha yoksul
Türkiye'de varlık fiyatlarındaki artış nedeniyle zenginler daha da zenginleşti. Dünyada lüks saate olan ilgi azalırken Türklerin talebi artınca yılın ilk yedi ayında 200 milyon dolarlık (170 milyon İsviçre Frangı) İsviçre saati ithal edildi.
Türkiye’de gelir adaletsizliği her geçen gün derinleşirken zenginler servetlerine servet katmaya devam ediyor. İsviçreli banka UBS’in yayınladığı Küresel Servet Raporu’nda Türkiye’nin 2022-2023 yılları arasında yetişkin başına servetini yaklaşık yüzde 158’le en çok artıran ülke olduğunu açıklamasının ardından İngiliz The Economist dergisi de son sayısında Türkiye’deki gelir eşitsizliğinde uçurumun derinleştiğine dikkat çekerek varlık fiyatlarındaki artış nedeniyle zenginin daha zengin, yoksulun da daha yoksul olduğunu vurgulamıştı.. Zenginlerin daha da zenginleştiğine dair veriler gelmeye devam ediyor. Bunlardan birisi de Türkiye’de bu yıl lüks saat satışlarının patlamış olması.
Wall Street Journal’da yayınlanan bir habere göre dünyada başta yeni zenginler ve kripto milyonerleri olmak üzere lüks saatlere ilgi azalırken Türkiye’de tam tersine talep patlaması oldu. İsviçre Saat Endüstrisi Federasyonu’nun (Fédération de l’industrie horlogère suisse) web sitesinde yer alan verilere göre, yılın ilk yedi ayında Türkiye’den 170,1 milyon İsviçre Frangı (200 milyon dolar) değerinde lüks saat ithal edildi. Geçen yılın aynı döneminde bu rakam 161 milyon İsviçre Frangı iken 2022’de ise 132 milyon İsviçre Frangı olarak kayıtlara geçmişti.
Gazete Oksijen’in haberine göre, ilk 7 aylık rakamlara göre İsviçre’den saat ithalatında Türkiye, Katar, Kanada, Avusturya, İrlanda, Kuveyt, Belçika, Bahreyn gibi kişi başına milli geliri çok yüksek ülkeleri geride bıraktı. 2024’ün ilk yedi ayında saat ihracatı 15 milyar 159 milyon İsviçre Frangı’na ulaşan sektör, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 2,4 düşüş yaşadı.
Pandemide özellikle gelişmiş ülkelerde hem de üst gelir grubunun harcamalarındaki değişimle lüks saatlere olan ilgi artmıştı. Artan ilgi ikinci el piyasasını da hareketlendirmişti. Ancak pandemi bittikten sonra evde sıkılan zenginler gezmek istedikleri için paralarını daha çok seyahat sektörüne harcamaya başladılar.
Satışlarda artış sınırlı olmasına karşın, İsviçre dünyanın bir numaralı saat ihracatçısı konumunu koruyor. 2023 yılında 16,9 milyon adet kol saati ihraç eden İsviçreli üreticiler 25,5 milyar frank (30 milyar dolar) döviz girdisi sağladı. Saat başına ortalama ihracat fiyatı 1.775 dolar olurken, lüks saatler gümrük ve diğer vergiler sonrasında fiyata yüzde 40 seviyelerinde son satıcının da kârı eklenerek satılıyor.
Saat alımlarında en yüksek olan ABD’nin ardından da Çin geliyor. Adet bazında en büyük ihracatçı olan Çin 2023’te tam 534,4 milyon adet kol saati ihraç ederken, ihracat geliri 5 milyar doların biraz altında kalarak saat başına ihracat fiyatı 9 dolar civarında oldu. 2022-2024 yılları 7 aylık dönemlerinde saat alımlarının en çok artıran ülkelerin başında yüzde 41,4 ile Hindistan, yüzde 40,9 ile Meksika, yüzde 32,1 ile de İrlanda geliyor. Onları yüzde 29,5 ile Avusturya ve yüzde 28,2 ile Türkiye takip ediyor.