Tarih ve arkeolojinin izinde: Antik dünyaya açılan kitaplar

Gün geçmesin ki yeni bir arkeolojik keşif haberi gelmesin. Türkiye son yıllarda antik kentleri, kazı çalışmalarıyla keşfedilen buluntuların müjdelerini veriyor. 10Haber kültür sanat servisi olarak sıkı takipteyiz. Heyecanlı heyecanlı çalışan arkeologlar, gizemli buluşlar, tarihle konuşma fırsatı veren bir alan arkeoloji. Her keşif bizi sevindiriyor. Alanında uzman olmanıza gerek yok fakat kitaplar ne için var?

Arkeoloji, insanlık tarihini ve kültürünü keşfetmenin en etkili yollarından biri. Mısır’dan Roma’ya, Anadolu’dan Göbeklitepe’ye kadar geniş bir coğrafyada, binlerce yıllık medeniyetlerin izini süren araştırmalar, geçmişin sırlarını gün ışığına çıkarıyor. Türkiye 110’un üzerinde kayıtlı antik kentiyle arkeoloji dünyasının gözbebeği konumunda. Bu yazıda, arkeolojiye ilgi duyanlar için hem başlangıç seviyesinde hem de derinlemesine bilgi sunan kitapları bir araya getirdik.

 Mısır, Yunan ve Roma’yı merak edenlere…

Antik Kentler, Charles Gates, Koç Üniversitesi Yayınları

Yakındoğu, Mısır, Yunan ve Roma’nın kent ve medeniyetleri… Charles Gates, kentsel merkezlerin izini Yakındoğu’nun MÖ dokuzuncu ve altıncı binyıllarda ortaya çıkışlarından MS dördüncü yüzyılın başlarında paganlığın sonlarına dek sürüyor.  Odak noktası ise kentsel merkezler olan kitapta mimari ve diğer maddi kalıntılar, tarihsel ve sosyoekonomik bağlamlar, buralarda yaşamış insanların deneyimleri… Arkeolojinin temel kitaplarından birini edinmek isteyenler, not alabilir.

Arkeoloji giriş 101

50 Soruda Arkeoloji, Prof. Dr. Mehmet Özdoğan

Prof. Dr. Mehmet Özdoğan, Türkiye’nin önde gelen arkeologlarından biri. 50 Soruda arkeoloji’de, arkeoloji biliminin mutfağına mercek tutarken, bu bilimin, biyoloji ve jeolojiyle birlikte, insanlığın düşünce sistemine zamanın derinliği ve evrim olgularını kazandırmış olmasını da vurguluyor. Hangi sorulara yanıt bulacağız diye merak edenlere biraz ipucu: Arkeoloji nedir, ne değildir? Geçmişten günümüze neler kalır? Arkeoloji nasıl bir bilim alanı haline gelmiştir? Arkeolojide çığır açan araştırmacılar kimlerdir ve arkeolojiye damgasını vuran önemli araştırmalar nelerdir? Arkeolojinin politik kullanımı ne demektir? Arkeolojinin temel yöntemleri nelerdir? Zaman laboratuvarı nedir? Arkeometri, jeoarkeoloji ve çevresel arkeoloji nedir?

Hap niyetine arkeoloji

Arkeolojinin Kısa Tarihi, Brian Fagan, Alfa Yayınları

Görece yeni diyebileceğimiz bu kitap arkeoloji bilimine merak salanlara hoş bir karşılama niteliğinde. Kitabın alameti farikası ise yazar Brian Fagan’ın arkeoloji gibi ağır bir konuyu olabildiğince eğlenceli şekilde okura sunması.

Arkeolojiyi çözeceğim diyen var mı?

Arkeoloji: Anahtar Kavramlar, Colin Renfrew, İletişim Yayınları

Arkeolojinin temel kitaplarını arayanlara bir başka seçenek daha. ‘Arkeoloji: Anahtar Kavramlar’ uluslararası uzmanlar tarafından hazırlanmış maddelerle arkeoloji literatüründe önem kazanmış kavramları ele alıyor. Kitap, disiplini şekillendiren kavramların kökenlerini, tarihsel gelişimlerini aktarırken, ileri okuma önerileri ve gelişkin kaynakçalarla konunun ilgililerine zengin bir araştırma imkânı da sunuyor.

 

Sana bambaşka bir gözle bakacağız İstanbul!

Arkeolojik Gezi Rehberi – Yeraltındaki İstanbul, Kerim Altuğ, İBB Yayınlar

Binlerce yıldır uygarlığın gelişimine tanıklık eden İstanbul, kesintisiz yerleşime sahne olmuş bir dünya kenti. Evet, biz her gün trafiğinden, altyapısından ve türlü şeylerden şikayetçi olsak da Arkeolog ve mimarlık tarihçisi Kerim Altuğ gelin bu şehre farklı bir gözle bakalım diyor. Kenti, Avrupa ve Anadolu Yakası’ndaki tüm çevresiyle ele almaya özen gösteren bu uzun soluklu araştırma sürecinin sonuçları, İstanbul’un eşsiz kültürel mirasını tüm çarpıcılığıyla gözler önüne seriyor.

Geçmişin peşinde

Arkeoloji:Geçmişin İzinde, Struan Reid, Abigail Wheatley, İletişim Yayınları

Arkeolojinin belki de en keyifli yanı bilinmeyenlerin izini sürmek, geçmişin gizemli kollarına kendini bırakmak değil midir?’ Arkeoloji:Geçmişin İzinde’ okuyucularına arkeolojinin büyüleyici dünyasının kapılarını aralıyor. Bu harika kitap size dünyanın en ünlü arkeolojik örenlerini keşfetme ve yeraltından çıkarılmış bazı ilginç buluntuları görme fırsatı sunuyor.

Arkeolojinin de politikası olur

Arkeoloji: Tarihin ve Kültürün Yapılandırılması, Ayşe Boren, İletişim Yayınları

Arkeoloji başlı başına büyük bir alan. Uygarlıklar, keşifler, peşinden gidilen gizemler. Peki bununla sınırlı mı dersiniz? Baştan söyleyelim, bu kitap biraz daha arkeoloji bilimine aşina; işin abc’sini bilenlere biraz ‘kaymaklı’ bir araştırma. Zira bu derlemedeki yazılar, geçmişi yorumlamak ve geleceği tayin etmek için verilen mücadelenin ana mecralarından biri olan arkeolojinin politikasına ışık tutuyor.

Türkiye’de bir yolculuk

Türkiye’nin Antik Kentleri, Yaşar Yılmaz / YEM Kitabevi

Her gün bir yeni arkeolojik keşif ve buluntu haberini aldığımız Türkiye antik kentler konusunda da bir hayli bereketli. Anadolu MÖ 9600 yılına tarihlenen, dünyada keşfedilmiş en eski yapıyı Göbekli Tepe’de, Hattilere ve Hititlere ait MÖ 2000’lerden kalma antik kentleri Orta Anadolu’da, ilkçağın ünlü antik kentlerini de Ege sahillerinde karşımıza çıkar. Yaşar Yılmaz’ın, 3,5 yıl boyunca tek tek yerinde inceleyip ortaya çıkardığı envanterden yararlanarak hazırladığı kitapta 118 antik kent tanıtılıyor. Bir sonraki tatil yolculuğunu şimdiden planlamak isteyenlere duyurulur.

Hellenistik döneme yolculuk

Hellenistik ve Roma Dönemlerinde Anadolu: Krallar, İmparatorlar, Kent Devletleri, Oğuz Tekin, YKY

Hellenistik Dönem’de Anadolu, bir yandan Hellenistik kralların öte yandan Romalıların Anadolu’daki egemenlik mücadelelerine tanık oldu. Hellenistik kralların Romalılar tarafından birer birer saf dışı bırakılmasıyla da Anadolu coğrafyasındaki kent devletleri bu kez Roma İmparatorluğu’nun egemenliğine girdi. Yeni oluşan Hellen-Roma dünyasının kültürel zenginliğinde en büyük pay hiç kuşkusuz Romalıların hoşgörülü egemenlik ideolojisinde varlıklarını sürdüren bu kent devletleriydi. Peki bu dönemde siyasal ve kültürel olaylar nasıldı? Bu sorunun cevabını merak edenler buyursun.

Adım adım Göbeklitepe!

Göbekli Tepe – En Eski Tapınağı Yapanlar, Klaus Schmidth, Arkeoloji ve Sanat Yayınları

UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan Göbeklitepe, insanlığın sıfır noktası olarak anılıyor. 12 bin yıllık geçmişiyle insanlık tarihine ışık tutan antik kentte çalışmalar devam ederken, Göbeklitepe Türkiye’nin en çok ziyaretçi ağırlayan adreslerinden biri. Bu kitap Göbeklitepe’nin sırrını çözmek isteyenlere antik kenti yakından tanıtmaya talip.

Son gelişmeleri merak eden arkeofililere…

Arkeofili: Arkeoloji Meraklısının Elkitabı

Göbeklitepe’deki insanlar dev taşları oyup bunları belirli bir düzende yerleştirirken ne amaçlıyorlardı? Bir Homo sapiens ve bir Neandertal ilk defa karşılaştığında ne hissetti? Piramitler nasıl yapıldı? Kolezyum gibi Antik Roma yapıları nasıl hâlâ ayakta durabiliyor?

Bu sorular bir kez olsun aklınıza düştü mü? Ya da şimdi sizde merak uyandırdı mı? O zaman dumanı üzerinde tüten bu kitabı not edin deriz. Arkeolog Erman Ertuğrul alanın en merak edilen sorularını en güncel örneklerle yanıtlıyor.

Anadolu tarihine yolculuk

Anadolu Uygarlıkları, Prof. Dr. Ekrem Akurgal, Phoenix – Yayınevi Genel Dizisi

Ekrem Akurgal Anadolu Uygarlıkları’nda, Anadolu’nun bu zengin birikimini, M.Ö.2500 – M.S. 395 tarihleri arasında var olmuş uygarlıkların tarihine ışık tutarak okuru geçmişe bir yolculuğa çıkarıyor. Kitapta, Anadolu’nun yetiştirdiği bir aydının gözünden Anadolu’nun kadim uygarlıklarını tanıyacak ve Anadolu tarihinin gizem ve bilgelik dolu koridorlarında kendinizi bulacaksınız.

Antikçağı merak edenlere

Oxford Antikçağ Sözlüğü, M. C. Howatson / Kitap Yayınevi

Bu sözlüğün ilk baskısı Sir Paul Harvey’in editörlüğünde 1933’te yayınlandı. Ama onun zamanından bu yana yeni keşifler, yeni değerlendirmeler yapıldı, eski uygarlıklara ilişkin bilgilerimiz büyük ölçüde arttı. Elinizdeki sözlük işte bu bakış açısıyla Margaret C. Howatson’un editörlüğünde gözden geçirilmiş ve genişletilmiş bir versiyonu. Kitap için antikçağ konusunda bilgi edinmek isteyenlerin başucu yapıtı diyebiliriz.