Avustralya çocuklara sosyal medyayı yasaklayacak: Mümkün mü, nasıl?

Avustralya Başbakanı Anthony Albanese kararlılıkla duyurdu: Bir sonraki seçimden önce çocuklara sosyal medyayı yasaklayan bir yasa çıkaracak. Peki bu yasak planı seçim vaadinden mi ibaret? Tasarı meclisten geçip yasalaşması halinde uygulanabilir mi? Böyle bir yasağın pratikte uygulanması nasıl mümkün?

Tüm bu sorulara yanıt aramadan önce yasa tasarısıyla ilgili bilinenlere göz atalım. 2024 sonuna kadar meclise gelmesi planlanan yasa tasarısı  belli yaşın altındaki çocukların -şimdilik 14 veya 16 yaş altındakiler olmak üzere iki seçenek var- sosyal medya ve diğer dijital platformlara erişimini yasaklayacak.

Yasa aslında bir ikinci adım. Mayıs ayı bütçesinde yaş doğrulama veya güvence teknolojisi denemesi için 6,5 milyon dolar ayrılmıştı. Avustralya’nın Güney Avustralya eyaleti de pazartesi günü 14 yaşından küçük çocuklara sosyal medya yasağı getirmeye hazırlandığını duyurmuştu.

Yaş doğrulama yöntemleri neler?

Yaş doğrulama güvencesi denemesinin neleri kapsayacağına dair ayrıntılar henüz ortaya çıkmadı. Instagram gibi bazı siteler kimlik kullanan bazı kullanıcılar için halihazırda sınırlı yaş doğrulaması kullanıyor, ancak sektör tarafından kullanılan tek bir yöntem yok.

Başka ülkelerde kullanılan yöntemlere bakınca birkaç seçenek öne çıkıyor. Yasağı destekleyenler Avustralya’nın İngiltere örneğini benimsemesi gerektiğini savunuyor. İngiltere’deki uygulama henüz çok erken bir aşamada, ayrıca sosyal medyaya değil yetişkin sitelerine yönelik bir yaş düzenlemesi.

Şirketlerin kullanıcılarının yaşını doğrulamak için kullandığı beş yöntem var. Ancak bazıları 16 yaş altına uygulanamıyor: Bankaların kullanıcının yaşının 18’in üstünde olduğunu doğrulaması, cep telefonu hat sağlayıcıların kullanıcının yetişkin olduğunu doğrulaması, kredi kartı kontrolleri (ülkede kart sahiplerinin 18 yaş üstü olması gerekiyor), kullanıcılardan fotoğraflarını yüklemesini talep edip sonra bunu kimlik fotoğrafıyla eşleştirmek, yüz tanıma teknolojisiyle yaş tahmini.

Yaş doğrulama için kullanılabilecek diğer bir yöntem de cihaz temelli. Facebook ve Instagram’ın çatı şirketi Meta’nın da desteklediği bu yöntemde Google ve Apple belli uygulamaları indirmek isteyenlerin yaşlarını doğruluyor.

İşe yarar mı?

Güney Avustralya konuya dair yaptığı inceleme raporunda yüksek mahkeme eski baş yargıcı Robert French yaş yasağına uyumun ve bunun Avustralya dışındaki şirketlere uygulanmasının zor olacağını belirtiyor.

Genel kanı hiçbir ülkenin yaş doğrulama zorunluluğunu sorunsuz uygulayamadığı yönünde. Teknik zorluklar, gecikmeler ve hatta mahremiyet endişeleri gündeme gelen sorunlardan. ABD’de yaş doğrulama uygulaması yapılan Utah ve Louisiana eyaletlerinde kısıtlamaları baypas etmek için VPN teknolojisine başvurulduğundan kullanımının üç kat arttığı görüldü.

Başka bir deyişle teknolojiyle arası iyi olan çocuklar yasağın arka kapılarını elbette bulacak, ancak French’in konuya ilişkin değerlendirmelerinde belirttiği gibi “kusursuz iyinin düşmanı olamamalı.” Çocuk nüfusunun bir kısmını bile koruyabilecek bir yasak denemeye değer.

Peki şirketler?

Güney Avustralya eyaletinin yasa teklifinde yaş yasağına uymayan şirketlerin para cezası ödemesi yaptırımı da var.

Çevrimiçi Güvenlik Yasası eGüvenlik komisyonuna bildirimlere uymayan şirketlere para cezası verme yetkisi veriyor, ancak bu yetkiler şu anda mahkemelerde X karşısında sınanıyor. Mahkeme sonucu Çevrimiçi Güvenlik Yasası’nın mevcut incelemesiyle birlikte bu tür yasaların uygulanıp uygulanamayacağı konusunda daha net fikir verecek

Yasanın popüler platformlara artık erişemezlerse gençlerin kullanabileceği yeni sosyal medya şirketleri veya daha az bilinen platformlara ne olacağını da ele alması gerekiyor.

Çevrimiçi Güvenlik Yasası son çare olarak kurallara uymadıkları için web sitelerini engelleme ve uygulamaları uygulama mağazalarından kaldırma yetkisi veriyor.

Çocuğunuz elinden telefonu bıraksın istiyorsanız önce siz bırakın