Risk sermayesi şirketleri para toplar -hem de çok miktarda- ve büyük getiriler elde etme umuduyla yeni kurulan şirketlere yatırım yaparlar. Nadiren yaptıkları bir şey de parayı geri vermektir. Ancak sektörün en eski firmalarından biri olan CRV’nin planladığı şey tam da bu. CRV yatırımcılarına daha olgun startup’ları desteklemek üzere tasarlanan 500 milyon dolarlık Select fonundan, henüz yatırım yapmadığı 275 milyon doları iade edeceğini açıklayacak.
Firmanın dört ortağı New Yok Times gazetesine verdikleri röportajda bunun nedeninin piyasa koşullarının kötü yönde değişmesi olduğunu belirterek, yeni kurulan şirketlerin değerlemelerinin getiri potansiyellerine göre çok yüksek olduğunu söyledi.
CRV’nin kararı, pandeminin hareketli yıllarının ardından risk sermayesi endüstrisinde yaşanan yeniden yapılanmanın bir parçası. 2020 ve 2021’de birçok startup ve yatırım firması, patlamanın devam etmesini bekleyerek büyük fonlar topladı.
Aradan geçen yıllarda teknoloji coşkusu azaldı ve birçok startup personel azalttı veya kapandı. Risk sermayesi şirketlerinin yatırımlarından getiri elde etmelerinin ana yolları olan ilk halka arzlar ve satın almalar için piyasa da pek umut verici değildi.
Risk sermayesi her zaman patlama ve çöküşler yaşamıştır ancak şimdi patlama ve çöküş aynı anda gerçekleşiyor gibi görünüyor. Halka arzlar nadiren gerçekleşirken ve bazı yatırımlar için güçlü getiriler elde etmek zorlaşırken, yeni yapay zeka fikirlerinin arkasına para koyma çılgınlığı sürüyor.
Bu, CRV’nin neden çok yeni startup’lara yönelik bir fonla ilerlediğini ve daha köklü kuruluşların sonraki turlarına yatırım yapmaktan geri durduğunu açıklayan bir paradoks.
Olgun şirketler için 500 milyon dolarlık fon kurdu
CRV, 2022 yılında genç startup’lar için 1 milyar dolarlık bir fon ve daha olgun şirketler için ikinci fonu olan Select fonu için 500 milyon dolar topladı. Firma, daha büyük yatırım turlarını, daha yüksek değerlemeleri ve fon toplama sıklığını karşılamak için daha fazla paraya ihtiyaç duyduğunu açıkladı.
Ancak geçen yıl CRV’nin ortakları, Select fonu için daha eski, daha olgun şirketler için çok sayıda yatırım fırsatını kaçırdıklarını fark ettiler. Bunun nedeni matematiğin artık işlememesiydi. O yüzden CRV başka bir Select fonu oluşturmayı planlamıyor. Çünkü CRV’nin yatırımcılarının beklediği türden bir getiri elde etmek için, birçok yeni şirketin -her zamankinden çok daha fazla 10 milyar dolar ya da daha fazla bir değere ulaşması gerekiyor.
Firmanın ortaklarından Saar Gur bu çıkmazı “Veriler bunu desteklemiyor. Gerçekten büyük temel şirketler ve büyük sonuçlar yok” diye açıklıyor. Gur, CRV’nin mevcut fiyatlarla yatırım yapmaya devam etmesi halinde daha düşük getiri elde edeceğine dikkat çekerek, bu yüzden firmanın daha kötü performansa razı olmak yerine fonu azaltmaya karar verdiğini söylüyor. CRV, 1 milyar dolarlık ana fonundan yatırım yapmaya devam edecek ve fonun yaklaşık üçte ikisine yatırım yapmış durumda. Firma, yatırımcılarına bir sonraki fonun muhtemelen daha küçük olacağının da sinyalini vermiş olacak.
1970 yılında MIT şirketlerine yatırım amacıyla kuruldu
CRV, Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nden çıkan araştırmalar kullanılarak kurulan şirketlere yatırım yapmak amacıyla 1970 yılında Charles River Ventures adıyla kuruldu. Firma 1999 yılında Silikon Vadisi’nde bir ofis açtı, 2014 yılında adını CRV olarak değiştirdi ve 2021 yılında tamamen Batı Yakası’na taşındı.
Firma fon büyüklüğünü ikinci kez azaltıyor. 2002 yılında, dot-com balonunun patlamasının ardından CRV 1,2 milyar dolarlık fonunu 450 milyon dolara düşürdü. Aralarında Mohr Davidow Ventures ve Kleiner Perkins’in de bulunduğu diğer firmalar da o yıl benzer hamleler yaparak, internetin ilk dönemlerinde kurulan pek çok şirket için aldatıcılığın gerçekliğin önüne geçtiğini kabul etmişti.
Bu kez daha az sayıda firma kesintiye gitti. Ancak bazıları piyasa koşullarının değiştiğini ve artık stratejilerine uymayabileceğini kabul etti. Çok genç şirketlere yatırım yapan K9 Ventures, piyasadaki değişiklikler nedeniyle bu yıl başka bir fon toplamamaya karar verdi. Donanım startup’larına odaklanan Countdown Capital de benzer nedenlerle bu yıl kapandı.
Yatırım verileri sağlayıcısı PitchBook’ta analist olan Kyle Stanford, risk sermayesi firmalarının fonlarını azaltmasının nadir görülen bir durum olduğunu ancak böyle bir hareketin, özellikle de çok azı halka arz veya satın almalar şeklinde getiri görüyorsa, bir firmanın yatırımcıları arasında iyi niyet yaratabileceğini belirterek, “Son birkaç yıldır stratejilerine belki de olması gerekenden daha fazla fon eklemiş olan bu orta ve büyük ölçekli fonlardan bazıları için bu muhtemelen iyi bir hamle” dedi.
CRV geçen yıl boyunca sınırlı ortak olarak bilinen bazı yatırımcılarıyla piyasanın zorluklarını tartıştı. CRV’nin Türk ortağı Murat Biçer, Select fonundan kurtulma ve sadece en genç şirketlere odaklanma fikrinin onları heyecanlandırdığını belirterek “Toplantıda gerçek anlamda beşlik çaktılar” diyor.
Bazı sınırlı ortaklar, son yıllarda girişim sermayesi fonlarının genişlemesinden dolayı hayal kırıklığına uğradı. Beş yıl önce sadece sekiz girişim sermayesi fonu varken, 2021 yılında 28 firma 1 milyar dolar veya daha fazla fon topladı.
Risk sermayesi şirketleri için, genellikle yüzde 2’lik bir yönetim ücreti talep ettikleri için daha büyük ve daha büyük fonlar oluşturmaya yönelik bir teşvik var. Daha büyük fonlar, yatırımların ne kadar iyi gittiğine bakılmaksızın daha büyük ücretler anlamına geliyor.
Ancak daha büyük fonlar da orta halli yatırım performansına sahip olma eğiliminde. 1970’lerin sonlarından bu yana girişim sermayesi fonlarına yatırım yapan Cambridge Associates’in verilerine göre, daha küçük girişim sermayesi fonları tarihsel olarak en yüksek getiriyi sağladı.
‘CRV bu konuda lider oldu’
CRV’nin sınırlı ortaklarının birçoğu firmayı on yıllardır destekliyor. Performance Equity Management’ın genel müdürlerinden Lawrence Rusoff, diğer girişim sermayesi şirketlerinin de çok büyüyen girişim sermayesi fonları hakkında konuştuklarını söyledi. Ancak şimdiye kadar sadece CRV’nin para iade etmeyi tercih ettiğini belirten Rusofff, “Onları bu konuda sektörde lider olarak görüyorum” diyor.
Rusoff, CRV’nin kararının Performance Equity Management’a daha fazla yatırım yapması için nakit serbestliği sağlayacağını söyledi. Rusoff ayrıca firmasının çok genç şirketlere yatırım yapan firmaları destekleme stratejisiyle de daha uyumlu olduğunu belirtti. Bu hamle startup kurucularıyla yapılan görüşmelere de yardımcı olabilir. Risk sermayesi yatırımcıları genellikle portföy şirketlerine disiplinli olmalarını ve çok fazla para toplamamalarını söyler. Kendi tavsiyenize uyduğunuzda bu mesajı vermek daha kolay olacak.
CRV'nin dört ortağı (sol arkadan saat yönünde:) Reid Christian, Murat Biçer, Saar Gür, Max Gazor ve Palo Alto Kaliforniya'daki ofislerinde. 
Oyunlar ve Bulmacalar