Daron Acemoğlu ve Nobel ödülü

Ben aslında Daron Acemoğlu’nun bu defa Nobel ödülünü alacağını Kemal Kılıçdaroğlu onu CHP merkezinde kabul edip görüştüğü gün zaten anlamıştım.

Bu Kemal Kılıçdaroğlu’nun tüm siyasi yaşamında yaptığı en ve belki de tek güzel şeydi, ama bu Nobel ödül heyetinin yaklaşmakta olan bir siyasi  kararına da işaret ediyordu bence.

***

Hayır, Edebiyat Nobeli ödülünün Orhan Pamuk’a verilmesinden sonra o ödülün aslında Türkiye’ye yönelik siyasi bir tavrın sonucu olduğunu söyleyenler gibi, bu defa da Nobel ödül heyetinin Daron Acemoğlu ödülü aracılığıyla bir şeyler ima ettiğini söylüyor değilim.

Açıkçası siyasi davranmakla ne kadar suçlansalar da Nobel ödül heyetinin Türkiye’de olan biteni o kadar fazla umursadığını sanmıyorum.

***

Ama bu defa Daron Acemoğlu’na verilen Nobel ödülü bence global ekonomik düzendeki abartılı liberal savrulma ortamında kapsamlı bir değişimin zamanının geldiğinin en büyük işarettir. Yani Nobel ödülünde bir siyasi yön varsa bu global düzeye yönelik bir siyasi tavırdır, bunun pek türkiye ile ilgisi yok, biraz varsa da bu sadece dolaylı bir ilgi. komplo teorisi yapılacaksa bile bunda biraz mantık olması gerekiyor.

***

Bence artık bu gelinen aşamada, eğer ortada çok orijinal matematiksel bir yenilik yoksa, bu Nobel ekonomi ödülünün verilmesi artık mümkün olmamalı.

çünkü sosyal ve siyasi  konularla bağlantılı çalışan ekonomistlerin bence bu dünyaya sunabileceği yeni bir bilgi yok.

Political Economy dalı bence işini 18’inci yüzyılda bitirmiştir. O dönemdeki klasik political ekonomistler yani Adam Smith, Ricardo, Malthus, Karl Marx ekonomi dalının siyasi ve sosyal boyutuyla ilgili denebilecek hemen her şeyi söyleyip konuyu tüketmişlerdi. onlardan sonra belki sadece Keynes’ten ve karşı tarafta da belki Milton Friedman’dan bahsedilebilir belki.

***

demek istediğim, eğer kendinize Daron gibi Political Economy dalını seçmişseniz, o zaman bu dönemde daha önce söylenmemiş orijinal bir fikir ortaya atabilmek gerçekten zor, çünkü sizden önce gelmiş olanların büyükleri hatta dalın kurucuları söylenebilecek her şeyi daha önce söyledi. 

***

Ertuğrul Özkök verilen ödül hakkında Nobel jürisinin ne söylediğini çok güzel yazmıştı yazısında.

şöyle demiş abim:

Ne diyor Nobel jürisi? Hadi hep birlikte okuyalım. Aynen şöyle:

(*) BİR: “Ekonomi bilimlerinde bu yılın ödül sahipleri uluslar arasındaki refah farklılıklarını anlamamıza yardımcı oldular” diyor.

(*) İKİ: “Daron Acemoğlu, Simon Johnson ve James Robinson bir ülkenin refahı için toplumsal kurumların önemini ortaya koydular” diyor.

(*) ÜÇ: “Hukukun üstünlüğünün zayıf olduğu ve halkı sömüren kurumların bulunduğu toplumlarda büyüme ya da daha iyiye doğru değişim gerçekleşmez” diyor.

(*) DÖRT: “Ödül sahiplerinin araştırmaları bunun nedenini anlamamıza yardımcı oluyor” diyor.

***

Uluslararası refah farklılıkları, toplumsal kurumların önemi ve hukukun üstünlüğü, bunlar yemin ediyorum size, 18’inci yüzyıldaki klasik metinlerde zaten kapsamlı olarak var.

peki Daron beyin dala katkısı nedir? belki sadece fikir berraklığı ve konuyu bütün boyutlarıyla doğru düzgün ele alıp anlatma becerisi denebilir. Peki bu ekonomi dalında  ödül almaya yetmeli mi, bunda şüphem var. Ama Daron bey edebiyat dalında ödül alıyor olsaydı buna bir şey diyemezdim doğrusu.