YSK sistemi canlı canlı yerinde inceledi: Türkiye elektronik seçime hazırlanıyor

Türkiye’de elektronik oylama 298 sayılı ‘Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkındaki Kanun’ gereği sadece yurtdışındaki seçmenler için kullanılabiliyor. Yurt içindeyse uygulamayla ilgili olarak herhangi bir yasal düzenleme bulunmuyor.

Yüksek Seçim Kurulu Başkanı Ahmet Yener birkaç ay önce bu konuda çalışma yapılabileceği mesajını vermiş, ardından Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler, Hukuk ve Mühendislik Fakülteleri’yle YSK uzmanlarından oluşan çalışma grubu oluşturulmuştu:

“Elektronik oylamaya geçilmesi benim düşünceme göre şart. Benim şahsi kanaatim bir seçim ya da iki seçim sonrası da olsa elektronik oylamaya geçilmesinin faydalı olacağıdır. Bir ya da iki seçim sonrası elektronik oylamaya belki önce yurtdışından başlarız. Seçmen sayımız daha az diye. e-Devlet üzerinden de olabilir.”

6 Kasım itibariyle konuyla ilgili yeni gelişmeler oldu. Yener başkanlık seçimi dolayısıyla ziyaret ettikleri ABD’de sistemi canlı canlı yerinde izlediklerini duyurdu.

ABD Ulusal Seçim Destek Komisyonu’nun davetlisi olarak üç gün önce gittiklerini, özellikle 4 Kasım’da komisyonlar tarafından seçim sistemine ilişkin ayrıntılı bir sunumla bilgilendirildiklerini kayda geçirdi.

Seçim noktalarını da gezdiklerini vurgulayarak “Şu ana kadar gayet rahat bir şekilde seçimlerin gerçekleştiğini görmekteyiz” dedi. Ardından şunları söyledi:

“Türkiye için elektronik oylamanın getirisi nedir, götürüsü nedir? Yerinde bizzat gözlemleyerek biz de dönüşte bunları değerlendirip buna göre bir çalışma içerisine gireceğiz ki daha önceden de YSK’nın bu konuda çalışmaları var.

Buradan edindiğimiz izlenimlerle birlikte, elektronik seçim sistemiyle ilgili dünyanın değişik yerlerindeki sistemleri de inceleyip ona göre Türkiye koşullarına uygun olanın ne olduğunu değerlendireceğiz. Tabii son nokta, bu konuda yasal düzenleme gerektiren bir husus. Biz sadece kurum olarak buna ilişkin ön çalışmalarımızı yapacağız. Takdir nihayetinde parlamentonundur.”

Elektronik oylama için seçeneklerin mühendislerin teknik incelemesinden sonra oluşturulacak rotayla belirlenmesi bekleniyor. Ancak öncesinde yasal düzenleme gerekiyor.

ABD başkanlık seçimlerini izlemek için Washington’da bulunan gözlemci heyetinde Türk yetkililerinin yanı sıra Ukrayna, Hırvatistan, Kazakistan ve Özbekistan seçim kurulu temsilcileri de bulunuyor.

ABD’de nasıl işliyor?

ABD’de uzun zamandır ‘sandık başına gitme’ ifadesi tarih olmuş durumda. Elektronik oylama sisteminin geçmişi 2000 yılına kadar uzanıyor ve e-oylama sistemi artık dijital altyapısıyla oturmuş durumda.

İlk oylama makineleri mekanik çalışıyordu fakat zamanla dokunmatik ekranlı bilgisayarlara dönüştü.

Oylama makineleri seçimlere göre fonksiyonel değişikliklere sahip. Farklı kullanılabilirlik, güvenlik, verimlilik ve doğruluk seviyeleriyle çalışan bu cihazlardan bazılarına tüm seçmenler erişebilirken bazılarına engelli seçmenler erişemeyebiliyor.

Ancak buna rağmen ABD’de e-oylama halkın seçimleri denetlemesi üzerinde pek çok kolaylık sağlıyor. Yaşlıların ve engellilerin oy kullanırken sistemle yaşayacakları sorunlar sıklıkla anında gideriliyor.

Seçmenler oylarını kullanırken ‘sandık görevlileri’ de sahada oluyor, bir problem gördüklerinde gerekli müdahaleleri yapıyorlar.

Sistem üstünde yapılan her hamle ve hareket kaydediliyor.