Nobel kazandıran araştırma Kariyer ve Aile: Yine de kariyer, yine de aile

Nil Karaibrahimgil’in ‘Çocuk da Yaparım Kariyer de’ şarkısı çıkalı 20 yılı geçmiş. Ancak kadınların iş hayatındaki varoluş mücadelesinde maalesef çok fazla şey değişmedi. Kadınlar olarak umduğumuz, hayallerimizdeki kariyeri elde edebilmek için erkeklerden çok daha fazla çalışmak zorundayız. Elbette bunu gerçekleştirebilmek için çocuk yapmak, bir aile sahibi olmak fikrinden vazgeçmemiz de gerekmiyor. Fakat onca yıla rağmen kadınların iş hayatının hiç de kolaylaşmaması, hâlâ erkeklere göre daha az maaş almaları, iş kültürünün kadınlara karşı negatif ayrımcı olmaya devam etmesi kafa karıştırmakla kalmıyor, insanı çıldırtıyor.

Harvard Üniversitesi’nde ekonomi profesörü Claudia Goldin, 2023 Nobel Ekonomi Ödülü kazanan araştırması ‘Kariyer ve Aile’de (Doğan Kitap) kadınların iş yerindeki eşitlik mücadelesinin, temellerini, tarihini, çözümlerini ve açmazlarını masaya yatırıyor. Claudia Goldin, son yüzyılda üniversite mezunu olan kadınların iş ve aile hayatını incelerken kadınların iş hayatına ve ailelerine bakış açılarının sürekli değiştiğini fark ediyor. Yüzyılın başında yaşayan bir kadın kariyer sahibi olmak istiyorsa aile kurmayı unutmak zorundaydı. Şimdi ise birçok kadın hem kariyer hem de aile sahibi olabiliyor. Ancak kadınların hak ettiği eşitlik hâlâ çok uzakta.

“Kadınlar kandırıldıklarını ve hak ettiklerini alamadıklarını hissetmeye devam ediyorlar. Kariyerleri kocalarından ve erkek meslektaşlarından daha geride kalıyor ve onlardan daha az para kazanıyorlar.”

Öncelikle kafalardan şu soru işaretlerini kaldıralım. Kadın erkek maaş farkları üzerine yapılan tüm çalışmalar bize maaş farkının bir ‘kuruntu’ veya ‘yanlış anlama’ değil, gerçek olduğunu gösteriyor. İşin olumlu tarafı ise kadınlar ile erkekler arasındaki bu maaş farkının günümüzde daha az olması. Bu maaş farkının sebebi kadınların daha az çalışması, pazarlık yapamamaları veya başka bir şey değil. En büyük sebep iş kültürünün kadınlara karşı ayrımcı olması.

“Cinsiyete bağlı ücret farkı çok daha büyük bir sorunun bir semptomudur. Ücret farkının kökenine inebilmek için bu büyük sorununun seyrini anlamak gerekir.”

Yapılan çalışmalar üniversite mezunu kadınlar ile erkeklerin benzer maaş aralığında işe başladığını gösteriyor. Genellikle benzer fırsatlara sahip oluyorlar ama farklı seçimler yapmaları farklı kariyerlere ve farklı maaşlara sebep oluyor. Bu seçimlerin en büyüğü de çocuk doğurmak yani bir aile kurmak.

Kadınların iş hayatında doğum kontrol hapının ilginç rolü

Claudia Goldin, kadınların iş hayatındaki zorlu mücadelesini araştırırken şaşırtıcı gerçeklerle, ilginç olgularla karşılaşıyor. Doğum kontrol hapının kadınların iş hayatına katılımındaki ilginç rolünü keşfediyor. Dahası kadınların hemcinslerine uyguladıkları psikolojik baskıları ortaya çıkarıyor. Geçmişte herkesin hemfikir olduğu konulara günümüzde nasıl farklı bakıldığını, kadınların iş hayatındaki rolüne yönelik bakış açısının neden ve nasıl değiştiğini anlatıyor.

‘Kariyer ve Aile’ kadının tarihini, mücadelesini ve geleceğini anlatırken hepimizi derinden etkileyecek bir kitap. Bu anlatılan bizim tarihimiz, annelerimizin, ablalarımızın tarihi. Ama aynı zamanda şimdinin anlatısı. Eşitlik mücadelesinde neler yapabileceğimizin, nelerin işe yaradığının ve neleri aşmamız gerektiğinin bir anlatısı. Değiştirmemiz gereken çok şey var. Kariyer ve Aile nerede olduğumuzu ve ne yöne gideceğimizi harika bir şekilde anlatıyor.

Hiçbir Şey Yapmama Kitabı: Hiçbir şey yapmadan da bir şey yapılabilir