57 yıldır terk edilmiş halde: NASA buzulların altında ABD’ye ait gizli askeri üs buldu

NASA’da çalışan bilim insanı Chad Greene, nisan ayında mühendislerden oluşan bir ekiple Grönland’ın kuzeyinde uçarken radarlarına buzun derinlerine gömülmüş insan yapımı bir şey bulacaklarını düşünmüyordu. İlk başta bunun ne olduğunu anlamadılar. Bambaşka bir şey ararken karşılarında bambaşka bir şey görüvermişlerdi.

Buldukları şey 1959 yılında ABD ordusuna bağlı Mühendisler Birliği’nin inşa ettiği ama sonra terk edilen Soğuk Savaş dönemi bir askeri üstü. “Buzun altındaki şehir” de denen bu üs, buz tabakasına oyulmuş tünel ağından oluşuyordu. 1967 yılında terk edilmişti. Zamanla kar ve buz biriktikçe yüzeyin 30 metre altına gömülmüştü.

Bu üs, ABD ile dönemin Sovyetler Birliği arasında Soğuk Savaş’ın hakim olduğu dönemde yapılmıştı. Füze fırlatma sahası inşa etmek için o zamanlar gizli bir plan olarak yürürlüğe sokulan Buz Kurdu Projesi’nin bir parçasıydı bu üs. Nükleer enerjiyle çalışan bu tenha üs, böyle bir projenin yapılabilirliğini görmek için vardı. Ancak o adım hiçbir zaman atılmadı ve üs sonsuza dek buzların altında kalacağı varsayımıyla hizmet dışı kaldı.

Aslında “buzun altındaki şehir” daha önceki radar taramalarında da tespit edilmişti ama nisan ayındaki NASA uçuşunda cihazlar çok daha ayrıntılı bir araştırmaya olanak tanıdı. Geçmişteki taramalarda doğrudan yere bakıp buzun altında gömülü yapıları iki boyutlu olarak tarayan bir radar kullanılmıştı. Nisan ayındaki uçuştaysa NASA’nın daha ayrıntılı haritalar üretebilen radarı kullanılmıştı. NASA’nın pazartesi yayınladığı bir fotoğraf, buzun altında derinlere gizlenmiş üssün özelliklerini gösterdi.

Fotoğraf: NASA

Bu hafta yayınlanan makalede bilim adamlarının buz tabakasının erimesi ve incelmesinin kampı ve onunla birlikte gömülü biyolojik, kimyasal ve radyoaktif atıklarının ne zaman yeniden ortaya çıkabileceğini görmek için geleneksel radarla elde edilen haritaları kullandı. Terk edilmiş üsle ilgili olarak 2016’da yapılan bir araştırma, iklim değişikliğinin Kuzey Kutbu’ndaki buzulların erime hızını artırması nedeniyle tesisin artık “sonsuza kadar korunması”nın mümkün olmayacağı öne sürmüştü.

2016’da 60 Minutes programında bu üsle ilgili olarak konuşan yapımcı Daniel Ruetenik şöyle diyor: “Bu üs çalıştığı sıralarda Soğuk Savaş insanlık için en büyük tehdit olarak görülüyordu. Şimdiyse bölge, çevredeki değişiklikleri incelemeye çalışan iklimbilimcilerin uğrak yeri haline geldi. Yani artık ikinci bir amacı daha var.”

Uluslararası Uzay İstasyonu’ndaki sızıntı: NASA ‘feci bir arıza’ diyor, Roscosmos öyle düşünmüyor