Çin, Ay’a insan çıkarmayı aklına koydu, hedef 2030

Ay yarışı Soğuk Savaş döneminde ABD’nin galibiyetiyle sonlanmışsa da ikinci perdede galip belli değil. 60 yıl önce hedef Ay’a ayak basabilmekti, şimdiyse Ay’da koloni kurmak. Oysa 55 yıldır Ay’a bir daha hiç insan inmedi. Sil baştan başlamak söz konusu yani. Ve bu kez ABD’nin karşısında Sovyet Rusya değil, Çin duruyor. Son yıllardaki atılımlarıyla Ay’ın karanlık yüzü hakkında bile bize bilgi veren Çin, ABD için azımsanmayacak bir rakip.

Çin Ulusal Uzay İdaresi Ay’a ayak basan ikinci ülke olma hedefini sık sık dile getiriyor. Bunun için ilk insanlı görevin de 2030 yılında yapılması planlanıyor. Şimdi o hedefin bir uzantısı olarak hafta sonu yeni kırmızı-beyaz uzay kıyafetleri tanıtıldı. Bu kıyafetler Çinlilerin ‘Taykonot’ adını verdiği, İngilizcede ‘astronot’ olarak bilinen mürettebata Ay yüzeyindeki görevleri yerine getirmeleri için fiziksel esneklik sağlayacağı gibi, Ay’ın aşırı sıcağına, radyasyona ve toza dayanacak şekilde üretildi.

Devlet yayın kuruluşu CCTV’nin paylaştığı görüntülerde Çinli taykonotlar Zhai Zhigang ve Wang Yaping bu giysilerle merdivenleri nasıl tırmanabileceklerini gösterdi. Videolarda kıyafetin uzun ve kısa menzilli kameralarla, operasyon paneliyle ve parlama önleyici kask ile donatıldığı görülüyor.

Fotoğraf: Xinhua

Devlet medyası kırmızı şeritlerin Batı Çin’in Dunhuang kentindeki antik eserlerde görülen “uçan apsaralar”dan (mitolojideki periler) esinlenildiğini söylüyor. Alt kısımlardaki şeritler ise “roket fırlatma alevlerini andırıyor. Tasarımcı Wang Chunhui, giysinin oranlarının taykonotları “daha ruhlu ve görkemli” göstereceğini, “Ay’a adım attıklarında Çinlileri güçlü ve güzel göstereceğini” söyledi.

Bu yılın başlarında Çinli yetkililer mürettebatlı Ay görevinde kullanılacak uzay aracının adını da açıklamıştı: Mengzhou yani ‘Rüya Araç’ (Dream Vessel). İniş aracı ise Lanyue yani ‘Ayı Kucaklamak’tı (Embracing the Moon).

Elon Musk isyan etti

Yeni teknoloji ABD’de de dikkat çekti. SpaceX CEO’su Elon Musk kendi sosyal medya platformu X’te CCTV videosunu paylaşarak “Bu sırada Amerika’da Federal Havacılık İdaresi ulusal uzay programını saçma sapan evrak işlerine boğuyor!” diye yazdı. Musk bu şekilde Çin’in ABD’ye kıyasla uzay programında bürokratik işlere çok takılmadan hızla ilerlediğini söylemiş oldu.

Meanwhile, back in America, the @FAANews is smothering the national space program in kafkaesque paperwork! https://t.co/7sIpVu7zZ6

— Elon Musk (@elonmusk) September 28, 2024

ABD ve Çin’in Ay yarışı

Çin Ulusal Uzay İdaresi son yıllarda birçok Ay görevi gerçekleştirdi. Bunların bazılarında toplanan numuneler Dünya’ya getirildi. En önemlisi de bu sene yapılanlardı çünkü Ay’ın karanlık yüzünden örnek toplandı. Bu örnekleri toplamak sorun olmasa da onları iletişimi kaybetmeden Ay yörüngesinden çıkarmak esas mesele.

Bu sırada 1972’den beri Ay’a astronot göndermeyen ABD de uyduya uzay aracı gönderdi ama pek başarılı olamadı. Şimdi Artemis 3 göreviyle 2020’lerin sonuna kadar Ay’a insan göndermek istiyor ama zaman çizelgesi sürekli ertelendiği için bunun ne kadar mümkün olacağı da tartışmalı. NASA bu yılın başlarındaki açıklamasında görevin en az Eylül 2026’ya kadar havalanamayacağını söyledi. Ama ajans Artemis 3 görevinin uzay giysisinin prototipi AxEMU’yu geçen yıl tanıtmıştı.

Ay savaşlarında ikinci perde: Bu kez amaç üs kurmak, peki hakimiyet kimde olacak?