Hızlı yaşa genç öl: Erkek antechinus çiftleşmek için uykusundan vazgeçip üreme sezonu bitince ölüyor

Üreme mevsiminde zaman erkek antechinus’un adeta düşmanıdır. Farelere benzeyen bu etçil keselinin mümkün oldukça çok sayıda dişiyle çiftleşmesi için yalnızca üç haftası var. Üstelik ikinci bir şansı da yok. Çünkü üreme mevsimi sona erdiğinde erkek antechinuslar ölüyor.

Antechinus erkeği ilk ve son üreme fırsatını iyi değerlendirebilmek için neredeyse tüm zamanını üremeye ayırıyor ve feragat ettiklerinin başında iyi bir gece uykusu geliyor. Current Biology’de dergisinde perşembe günü yayınlanan bir makaleye göre bu minik keseliler dişilerin peşinde daha çok koşabilmek için uykularından feragat ediyor.

Avustralya’daki La Trobe Üniversitesi’nde vahşi doğa biyoloğu ve çalışmanın başyazarı Erika Zaid “Ölmeden önce baba olmayı güvence altına için uyanık kalıyorlar. Bu büyük bir al-ver ama onlar için en önemli şey genlerini gelecek nesillere aktarabilmek” diyor.

Antechinus erkeği böyle bir baskıyla karşı karşıya kalan tek tür değil. Ağustos böceklerinden tutun da Pasifik sombalığı dahil pek çok canlı bu biricik üreme stratejisini kullanıyor. Peki ya antechinusların dişisi de aynı kaderi paylaşıyor mu? Dişiler üreme sezonundan sonra bir yıl daha yaşayabiliyor ve ikinci kez üreyebiliyorlar.

“Çiftleşme sendromu” olarak bilinen üremeden sonra erkek antechinusların toplu ölümü dehşet verici görünebilir ama daha ilginç bir bilgiye hazır mısınız? Bilim insanları yakın zamanda bazı erkek antechinusların kaderleriyle yüzleşmeden önce ölen rakiplerini yediğini keşfetti.

Zaid ve ekibi antechinusların üreme yöntemlerini ve bunun sonucunda yaşananları görmek üzere üreme sezonundan hemen önce Güney Avustralya’daki Büyük Otway Ulusal Parkı’na gitti. Ekip burada iki antechinus türünü yakalamak için yulaf ezmesi, fıstık ezmesi, bal ve domuz pastırması ile tuzaklar kurmuş. Bu türlerden biri çevik antechinusken diğeri esmer antechinustu. Ekip hem üreme sezonu öncesinde, hem de üreme sezonu sırasında davranışlarını izlemek için her birine küçük EEG cihazları yerleştirmiş.

Sonuçlar erkeklerin üreme sezonu boyunca üç hafta boyunca günde ortalama 12 saat uyuduğunu gösterdi. 12 saat biz insanlar için biraz lüks gibi görünebilir ama bu canlılar üreme sezonundan önce günde 15 saat uyuyormuş. Yani üreyebilmek için uykularından üç saat kısmışlar. Hatta erkeklerden biri bunu bir adım ileriye taşıyarak uyku süresini yedi saate kadar düşürmüş. Çevik antechinus erkeklerinden alınan kan örneklerinde oksalit asit seviyelerinde azalma görülmüş ki oksalik asidin azalması uyku kaybıyla ilişkilendirilen bir durum.

Oxford Üniversitesi uyku fizyolojisi profesörü olan ancak çalışmaya katılmayan Vladislav Vyazovski New York Times’a bu araştırmanın uykunun esrarengiz doğasını ve gerçek işlevini ne kadar az anladığımızı gösterdiğini söylemiş. Vyazovski “Hayatımızın üçte birini uykuda geçiriyoruz ve bunun bir amacı olduğunu düşünmek istiyoruz” diyor.

Aklınızda bir soru oluşabilir: Bu canlıların üreme sezonundan sonra ölmesine uykularından feragat etmeleri mi neden oluyor? La Trobe Üniversitesi zoologu John Lesku “Üç saatlik uyku kaybı bildiğimiz hiçbir hayvanda ölüme neden olmuyor. Öyleyse bu erkeklerin bir yıl içinde ölmesine neden olan ne? Bu erkekler ölmeye, ömürlerini bir yıl içinde sonlandırmaya programlanmış gibiler” diyor.

Saksınızda bile ürüyor! Aedes türü sivrisinek 3 yılda tüm İstanbul’a yayıldı, İBB nasıl mücadele ediyor? En büyük üreme alanı o mahallede