Jamess Webb can çekişen yıldızı görüntüledi
James Webb yine iş başında: Kara delikleri yıldız oluşumlarını engellerken yakalamış olabilir
Süper kütleli kara deliklerin, bulundukları galaksilerdeki yıldız oluşumunu durdurduğundan şüphe ediliyordu. James Webb Uzay Teleskobu (JWST), kara delikleri tam da bu iş üzerindeyken yakalamış olabilir.
Bilim insanlarının uzun zamandır şüphelendiği şey gerçek olabilir. Fotoğraf: NASA Uzaydaki komşu galaksilerin çoğunda uzun zamandır yeni yıldızlar doğmuyor. Gökbilimciler, birçok galaksinin kalbinde bulunan süper kütleli kara deliklerin yeni yıldızların oluşumunda etkisi olan gaz bulutlarını bir şekilde bozarak bu doğumun önüne geçtiğinden uzun zamandır şüpheleniyordu. Ancak kara delikler bunu çok önceden yaptığından onları iş başındayken yakalamak zordu.
James Webb bir kez daha gözümüzü kara çıkarmayarak bu gizemi aydınlatmaya bizi bir adım daha yaklaştırdı. İki ayrı gökbilimci ekibi, 10 milyar öncesine bir bakış atmak için süper kütleli kara deliklere sahip galaksilerden dışarı sızan gaz akışlarını JWST ile gözlemledi.
Bologna Üniversitesi’nden Belli ve meslektaşları, JWST’yi yeni yıldızların oluşumunun yakın zamanda durduğu COSMOS-11142 adlı bir galaksi üzerinde denedi ve içeriden sızan gazı analiz etti. Ekip hem sıcak iyonlaşmış gazı hem de Dünya’daki teleskopların tespit etmesinin zor olduğu çok daha soğuk ve nötr gazı gözlemledi. Belli, “Nötr gazla galaksiyi terk eden çok fazla kütle olduğunu gördük” dedi.
Cambridge Üniversitesi’nden Francesco D’Eugenio ve ekibi ise yaklaşık 11 milyar yıl öncesine ait GS-10578 adlı farklı bir galaksiyi inceledi. Yıldız oluşum oranlarını ölçen ekip, galaksinin sadece birkaç 10 milyon yıl önce yıldız oluşumunu bıraktığı sonucuna vardı.
Galaksiden dışarı sızan nötr gazı da ölçen ekip, bu dışarı sızan gaz kütlesinin yeni yıldızlar oluşturmak için gereken gazla aynı oranda olduğunu tespit etti. Yani yıldız oluşturabilecek gazlar galaksiden dışarı sızıyordu.
New Scientist’te yer alan habere göre, Nottingham Üniversitesi’nden Ömer Almaini, her iki gözlemin de kara deliklerin kendi galaksilerindeki yıldız oluşumunu baskıladığına dair güçlü kanıtlar sunmasına rağmen kesin bir sonuç çıkarılamayacağını ve başka mekanizmaların da etkili olma ihtimalini dile getirdi. Almaini, “Kara delik galaksinin evrimindeki bu kritik aşamada öylesine hareket halinde olmuş olabilir” dedi.
Almaini, bir kara deliğin yıldız oluşumunu durdurmak için gaz birikintilerini galaksiden uzaklaştırmak dışında başka yöntemler kullanma ihtimalinin de mümkün olduğunu dile getirerek, bir sonuca varmak için daha fazla gözlem yapılması gerektiğinin altını çizdi.
Oyunlar ve Bulmacalar