İnsanlık için büyük bir adım: Jeff Koons’un heykeli ayda
Japonya'nın Ay'a indirmeyi başardığı ilk uzay aracı Slim önce bataryasını şarj edebileceği pozisyonda inemedi, sonra baş aşağı düştüğü öğrenildi. Hoş bir başlangıç yapmasa da Ay ayazına dayanarak gerçek bir savaşçı olduğunu gösterdi.
Japonya’nın Ay’a yumuşak iniş yapan beşinci ülke olmasına vesile olan Slim uzay aracının çilesi baş aşağı inmesiyle başladı. Baş aşağı inmesi yetmezmiş gibi bir de güneş pillerinin Güneş’i göremeyeceği şekilde indiğinden şarj olamadı, Ay’da vaktin öğleden sonrasına göstermesini beklemek zorunda kaldı. Bu sırada da uyku moduna geçti. Beklediği vakit gelip de pillerini şarj edebildiğinde yeni bir sorun baş gösterdi: Ay’da gece olmak üzereydi.
Ay’daki bir gündüz Dünya’daki iki haftaya denk geliyor ve gece vakti geldiğinde etrafı buz gibi bir hava sarıyor. Mesela geçen yıl Hindistan’ın Ay’a indirmeyi başardığı Chandrayaan-3 iki hafta boyunca harıl harıl çalışıp Ay’ın altındaki cevherleri görmeye çalışmış ama sonunda soğuk Ay gecesinden sağlam çıkamamıştı. Japonya’nın ise bu durumla nasıl başa çıkacağı belli değildi. Çünkü Slim de soğuk Ay gecelerine uygun tasarlanmamıştı. Yeni açıklamaya göre gayet başarılı şekilde soğuğun üstesinden gelmiş.
Japon Havacılık ve Uzay Ajansı JAXA’nın dünkü açıklamasında “Slim gönderdiğimiz komuta yanıt gönderdi. Bu da Ay yüzeyinde bir gece boyunca hayatta kalmayı başardığı gibi iletişim fonksiyonlarını koruduğunu da gösteriyor” dendi.
Açıklamanın devamında “Ay’da öğle vakti olduğu ve iletişim ekipmanının sıcaklığı çok yüksek olduğu için temasımız kısa süre sonra sonlandırıldı. Cihaz yeterince soğuyup operasyonlarına başlamaya hazırlanıyor” ifadeleri yer aldı.
Hassas iniş teknolojisi nedeniyle Slim’e Ay’ın Keskin Nişancısı deniyor. 20 Ocak’ta hedeflediği iniş bölgesine biraz önce anlattığımız sorunları yaşayarak da olsa inmeyi başardı. Böylelikle ABD, Sovyetler Birliği, Çin ve Hindistan’dan sonra Ay’a yumuşak iniş gerçekleştirmeyi başaran beşinci ülke oldu.
Rusya, Güney Kore ve Birleşik Arap Emirlikleri de Ay’a ulaşmaya çalışan ülkeler arasında ancak henüz elle tutulur bir başarı elde edemedi. Özellikle Rusya’nın geçen yıl Hindistan’ın Chandrayaan-3’ünden önce indirmeye çalıştığı Luna-25 Moskova’ya fiyasko yaşatmıştı.
Apollo döneminden bu yana Ay’a hiç yumuşak iniş yapmayan ABD de bu yılın başında özel uzay şirketi Atrobotic’in Peregrine uzay aracını indirmeye çalıştı. Ama o deneme hüsranla sonuçlandı. Bu kez Intuitive Machines adında başka bir özel uzay şirketiyle Odysseus uzay aracını indirmeyi başardılar. Böylelikle ABD de 52 yıl sonra Ay’a ilk kez indi.
Fırlatmaya hazırlık sürecinde şirket diğer başarısızlıklardan ders alarak aynı hatalara düşmemeye çalıştıklarını söylemişti, ama konu Ay olunca işler beklenmedik şekilde ters gidebiliyor. Odysseus’un durumu da Slim’inkine benzedi. Intuitive Machines aracın yan yattığını, başının da bir kayaya dayanmış durumda olduğunu söyledi. Yine de Odysseus’un şarj konusunda herhangi bir sorunu olmadığı gibi Dünya ile iletişime de devam edebiliyor.
Şirketin CEO’su Steve Altemus ne olduğunun tam olarak anlaşılamadığını, ama verilere göre robotun ayağının takılması sonucu düştüğünü belirtiyor. Başka bir olasılık da Odysseus’un iniş sırasında bacaklarından birini kırmış olması.