Balinaların menopoza girmeleri yaşam sürelerini uzatıyormuş
Kambur balinalar ilk kez çiftleşirken gözlemlendi. Bu anın ilk olmasının yanı sıra ilginç bir tarafı daha vardı: Her iki balina da erkekti. Bu çiftleşmenin ardındaki hikaye ise bilim insanlarının kafasını karıştırdı.
Kambur balinalar üzerine yıllardır araştırma yapılmasına rağmen erkeğinin penisini görmek pek nadir rastlanan bir şeydi. Türün çiftleşmesini kayda geçirmek ise şimdiye kadar mümkün olmamıştı. Ta ki iki fotoğrafçı Hawaii açıklarında iki kambur balina arasındaki çiftleşmenin görüntülerini yakalayana kadar.
Marine Mammal Science’da yayınlanan yeni çalışmada bilim insanlarının teyit ettiği bu birleşme Ocak 2022’de Maui Adası’nın batısındaki sularda meydana gelmiş. İki balina bir tekneye yaklaşıp etrafında döndükten sonra teknenin yaklaşık üç ila beş metre altında çiftleşmiş.
Lyle Krannichfeld ve Brandi Romano tarafından çekilen fotoğraflardan anlaşılıyor ki her iki balina da erkekti. Bu da bunun kambur balinalarda homoseksüel davranışla ilgili ilk tespit olduğunu gösteriyor. Yani aynı anda iki ilke birden imza atılmış oldu.
Hawaii’de fotoğraflanan bu çiftleşme fotoğrafında bilim insanlarının dikkatini çeken şeylerden biri alttaki balinanın hasta, belirgin bir şekilde zayıf ve deniz memelilerinde ara sıra rastlanan türde balina bitleriyle kaplı olması. Diğer balinanın fiziksel durumu ise gayet iyi görünüyor.
Erkek kambur balinaların penisi yüzerken daha rahat hareket etmek için genelde “genital yarık” olarak bilinen yerde gizleniyor. Geçmişte balinaların penisine yalnızca birkaç kez, o da balık boşaltım yaparken tanık olunmuş.
Homoseksüel davranış hayvanlar aleminde yaygın görülen bir şey. Yunuslar ve orkalar arasında da daha önce görülmüştü. Ama daha önce kambur balinalarda böyle bir davranış hiç mi hiç gözlemlenmemişti.
Hayvanlar aleminde çiftleşme yalnızca üreme amaçlı yapılan bir eylem değil. Özellikle deniz memelileri sosyal bağ geliştirmek, hakimiyetlerini pekiştirmek, diğer türdeşlerinin üreme fırsatını azaltmak ya da gerilimi düşürmek için çiftleşme yapabiliyor.
Peki çekilen bu görüntü bize ne anlatıyor olabilir? Bu iki balina ne amaçla çiftleşmiş? Araştırmacılar ilk ihtimalin güçlü balinanın zayıf türdeşiyle sosyal bağlarını güçlendirmeye çalışması olduğunu söylüyor. Diğer teori ise bu kadar iyi niyetli değil: İkinci balina zayıf balina üzerinde egemenlik kurmak ya da kendisini daha güçlü ve fiziksel olarak formda göstermek için böyle bir harekette bulunmuş olabilir.
Pasifik Balina Vakfı balina araştırmacısı ve yeni çalışmanın da başyazarı olan Stephanie Stack kambur balinaların cinsel faaliyetlerinin “şimdiye kadar çoğunlukla gizem olarak kaldığını” söylüyor.
Keşfin kambur balina davranışları konusundaki önyargılara meydan okuduğunu söyleyen Stack “Bu inanılmaz canlıların karmaşık sosyal yapılarını uzun zamandır biliyor olsak da iki erkek balinanın çiftleşmesine ilk kez tanık olmak eşsiz ve dikkate değer bir olay” diyor.
Kambur balinalar 16 metre uzunluğunda, 36 ton ağırlığında varlıklar, yani birkaç otobüs ağırlığındalar. Yaz aylarını kutup sularında beslenerek geçiren bu balinalar sonbahar ve kışları daha sıcak, tropikal havaların hakim olduğu bölgeye göç ediyor. Bir zamanlar ticari balina avcılığının tehdidi altında sayıları azalan kambur balinalar son yıllarda kendilerini biraz toparlayabildi.