LignoSat: Dünyanın ilk ahşap uydusu uzayda!

Japon araştırmacılar tarafından yapılan dünyanın ilk ahşap uydusu, Ay ve Mars keşiflerinde kerestenin nasıl kullanılabileceğini görmek üzere yapılan deneylerin bir parçası olarak salı günü uzaya fırlatıldı. Kyoto Üniversitesi ve kerestecilik şirketi Sumitomo Forestry’nin geliştirdiği LignoSat, SpaceX’in Dragon kargo kapsülüyle Uluslararası Uzay İstasyonu’na gönderildi. Sonrasında Dünya’dan yaklaşık 400 kilometre yukarıdaki yörüngeye bırakılacak.

Adını Latince “ahşap” kelimesinden alan avuç içi büyüklüğündeki LignoSat, yenilenebilir malzemelerin uzaydaki gücünü göstermekle yükümlü. Bunun tam da insanlığın uzaya açılmaya planladığı bir döneme denk gelmesi de bu yüzden önemli.

Uygun ahşabı nasıl buldular?

Ekip 2022 martında Japonya Havacılık ve Uzay Keşif Ajansı (JAXA) ile de işbirliği yaparak üç tür ahşabı dünya dışı dayanıklılıklarını test etmek üzere Uluslararası Uzay İstasyonu’na (ISS) gönderdi. Örnekler ISS’ye ulaştıktan sonra JAXA’nın Kibo modülüne yerleştirildi ve burada yaklaşık 10 ay kaldı.

Üç ahşap türünden manolya en dayanıklı ahşap türü oldu. Bilim insanları manolya ahşapta ‘çatlama, eğrilme, soyulma veya yüzey hasarı gibi herhangi bir ayrışma veya deformasyon yaşanmadığını’ ve geri dönen örnekte neredeyse hiç ağırlık değişikliği olmadığını söyledi. LignoSat da vida ve yapıştırıcılar kullanılmadan sadece geleneksel Japon el sanatları tekniğiyle manolyadan yapıldı.

LignoSat altı ay boyunca yörüngede kalacak. Üstündeki elektronik parçalar, karanlıktan güneş ışığına geçerken her 45 dakikada bir sıcaklıkların -100 ila 100 derece arasında değiştiği uzayın zorlu ortamında ahşabın nasıl dayandığını gözler önüne serecek.

Neden ahşap?

Zamanında Uzay Mekiği’nde uçmayı deneyimlemiş ve Kyoto Üniversitesi’nde insan uzay faaliyetleri üstüne konuşan Takao Doi, “Kendi üretebileceğimiz bir malzeme olan keresteyle evler inşa edebilecek, uzayda sonsuza kadar yaşayıp çalışabileceğiz” dedi.

Ay’a ve Mars’a ağaç dikmek ve ahşap evler inşa etmek gibi 50 yıllık bir sürecin planını çıkaran Doi, ahşabın uzaya uygunluğunu kanıtlamak için NASA sertifikalı ahşap uydu geliştirmeye karar verdi. Kyoto Üniversitesi’nde orman bilimi profesörü Koji Murata “1990’ların başında uçaklar ahşaptan yapılıyordu. Ahşap bir uydu da mümkün olabilir” diyor.

Ahşabın uzayda dünyaya kıyasla daha dayanıklı olduğunu söyleyen Murata, bunun sebebinin çürümesine ya da alev almasına neden olacak su ya da oksijenin olmamasını gösteriyor. Araştırmacılar ahşap uydunun ömrü sona erdiğinde çevreye verdiği zararın da en aza ineceğini söylüyor.

Hizmet dışı bırakılan uydular uzay enkazına dönüşmemek için atmosfere girmek zorunda. Alışageldiğimiz metal uydular, atmosferden giriş sırasında alüminyum oksit parçacıkları oluştururken ahşapların yarattığı kirlilik çok daha az.

Doi “Metal uydular gelecekte yasaklanabilir. İlk ahşap uydumuzun işe yaradığını kanıtlayabilirsek bunu Elon Musk’ın SpaceX şirketine de sunmak istiyoruz” diyor.

Dünyada bir ilk: Japonya uzaya ahşap uydu göndermeye hazırlanıyor