NASA Ay’da saatleri ayarlama enstitüsü kuruyor
En çok 45 gün denmişti, ama Boeing’in Starliner’ı yörüngede daha uzun kalabilir
Boeing'in uzay istasyonuna iki astronot götüren uzay aracı Starliner 5 Haziran'dan beri uzayda. Çoktan dünyaya dönmeliydi ama sorunlar nedeniyle araç uzayda mahsur kaldı. Bataryalarına 45 gün süre biçilen Starliner daha uzun süre dayanabilir.
Fotoğraf: ESA Bu yıl kaza haberleriyle gündemden düşmeyen Boeing’in uzay birimi 5 Haziran’da şirketin çok ihtiyaç duyduğu bir başarıya imza atarak NASA astronotları Butch Wilmore ve Suni Williams’ı Uluslararası Uzay İstasyonu’na taşıdı. Ancak bu yarım bir başarıydı, astronotları uzaya taşıyan Starliner uzay aracının bir de mürettebatla dünyaya dönmesi gerekiyordu. Normalde astronotların uzay istasyonunda sekiz gün kalacaktı, ama 5 Haziran’dan beri uzaydalar. NASA’ya göre Starliner ilk astronot görevine göre gayet iyi performans sergiledi. Üstelik yörüngede 45 gün dayanabileceği düşünülüyordu ama NASA’ya göre bu süre 45 günü aşabilir de.
NASA’nın iddiasına göre uzay aracı iyi durumda ve acil bir durumda uzay istasyonundan ayrılabilir ama hem NASA hem de Boeing, Starliner’ın iticilerinden bazılarında kenetlenme sırasında neden sorun yaşandığını ve kapsüldeki helyum sızıntılarının kaynağını çözmeye çalışıyor. Bu nedenle Starliner üstündeki test ve analizler devam ettiği müddetçe araç uzayda kalacak gibi.
15 Haziran’da yörüngede yapılan testlerde sorunun temel nedeni bulunamamıştı. Ama ajans yetkilileri 28 Haziran’da ilerleme kaydedildiğini vurguladı. Helyum sızıntılarında denge sağlanmış, hata yaşanan iticilerden biri hariç hepsi dünyaya dönmeye hazır hale getirilmişti. Araçtaki 28 iticiden beşinde hata çıkmıştı. Yani dönüş sırasında bu iticilerden sadece biri devre dışı kalacak.
Açıklamalardan anladığımız NASA hazır araçta da sorun çıkmışken Starliner’ı yörüngede olabildiğince uzun tutmak istiyor. Bu sayede aracın kapasitesini anlamak mümkün olacak. Starliner gelecek yıldan itibaren uzay istasyonuna astronot taşımaya başlayacak ve bunlardan bazıları altı aylık görevler için. Dolayısıyla hizmet modülünde gerekecek değişiklikleri anlamak hem NASA hem de Boeing için önemli. İşte bu testleri yapabilmek için de Starliner’ın 45 gün, hatta daha uzun süre yörüngede kalması lazım. İyi haber: Uzay aracı bu sürenin iki katı süre kadar orada kalabilecek gibi duruyor.
NASA’nın Ticari Mürettebat Programı yöneticisi Steve Stich cuma günkü telekonferansı sırasında “Starliner’daki mürettebat aracının bataryalarının dayanma süresinin 45 gün olduğunu söylemiştik ama bu limiti güncelleme sürecindeyiz. Bataryaları ve yörüngedeki performansını inceliyoruz. İstasyon tarafından şarj ediliyor ve riski azalmış sayılmaz. Dolayısıyla önümüzdeki 45 günlük süreç için risk ilk 45 günle aynı” dedi.
Starliner’ın önümüzdeki görevleri için yörüngede 210 gün kalması gereken durumlar olacak. Ancak bu Starliner’ın astronotlarla gerçekleştirdiği ilk görev ve NASA şimdiye kadar bataryanın yörüngedeki performansından emin değildi.
Space.com astronotların daha ne kadar uzayda kalacağını sorduğunda Stich’ten gelen cevap “Süreyi ne kadar uzatacağımıza karar vermedik” oldu. Starliner’ın 12 bataryası var. Stich “Şu an yaptığımız bataryanın uçuş sırasındaki performansına bakmak. Bataryaların bulunduğu hücrelerin hiçbirinde bozulmaya rastlamadık” dedi.
Oyunlar ve Bulmacalar